Een werkgever in de zorg moet werknemers goed voorbereiden op de valkuilen van hun werk. Laat hij dat na en trapt de werknemer in zo’n valkuil, bijvoorbeeld in een intieme relatie met een patiënt, dan is ontslag op staande voet niet juist.

Dit kwam naar voren in een recente uitspraak van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, die op 14 juli werd gepubliceerd.

Een werkneemster is vanaf september 2016 in dienst met een uitzonderlijke combinatie van contracten: eentje voor de functie van HR-adviseur voor 40 uur per week, plus eentje voor de functie van begeleider intensieve zorg voor 16 uur per week. De cao-gehandicaptenzorg is van toepassing voor beide functies. Uitzonderlijk is dat niet bij deze zorgstichting: ze deed al tien jaar verschillende administratieve functies en sprong bij in de intensieve zorg.

Echter, vanaf november 2021 is zij als persoonlijk begeleider gekoppeld aan een 26-jarige man met een verstandelijke beperking en autisme. Dan gaat het mis. De man dringt zich op. Ze bespreekt dit tot twee keer toe met de directrice van de stichting en doet twee zogeheten MIC-meldingen over zijn gedrag en uitingen.

Al in januari 2022 wordt op enigerlei wijze duidelijk dat de verzorgster intensief contact heeft met haar cliënt via Instagram, WhatsApp en andere sociale media, waaruit overduidelijk sprake is van verliefdheid. In overleg erkent de werkneemster over de schreef te gaan.

'Zeer ernstig grensoverschrijdend gedrag'

De werkgever laat er geen gras over groeien en bezoekt haar op 20 januari 2022 om ontslag op staande voet te regelen en om de spullen van de werkgever op te halen: auto, telefoon en sleutels. Ze tekent een overeenkomst waarin staat:

“De reden is dat jij als begeleider de grenzen van professionele distantie hebt geschonden. Je hebt erkend dat jij een relatie bent aangegaan met een aan toevertrouwde cliënt. Je hebt hem thuis ontvangen en erkend dat in ieder geval jij je hebt uitgekleed en elkaar hebt aangeraakt. Je hebt verklaard dat jullie geen geslachtsverkeer hebben gehad.

 Jouw verklaring doet niets af aan het feit dat er sprake is van een zeer ernstig grensoverschrijdend gedrag. Niet alleen als begeleider, maar juist ook als HR-medewerker had je moeten weten dat dergelijk gedrag ontoelaatbaar is. Wij zijn wettelijk verplicht de Inspectie Gezondheid en Jeugd op de hoogte te stellen. De Inspectie zal de kwestie verder onderzoeken en afronden.

Nu wij de arbeidsovereenkomst met onmiddellijke ingang hebben moeten beëindigen ben je schadeplichtig. De schade is in ieder geval het loon inclusief vakantietoeslag over de voor jouw geldende opzegtermijn. We zullen dit voor zover mogelijk verrekenen met je vakantietoeslag en voor zover van toepassing op de niet opgenomen vakantiedagen.”

Naar de rechter: werkgever had betere begeleiding moeten bieden

De werkneemster vindt dit een veel te zware en abrupte sanctie en gaat bij de rechtbank in verweer tegen het ontslag. Die laat het ontslag in stand gezien de ernst van de overtredingen, omdat werkgever maar ook de cliënt met autisme ernstig geschaad zijn. Hij kent de vrouw niet de geëiste ontslagvergoedingen toe.

Echter, ze gaat in hoger beroep bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden te Zutphen dat dieper ingaat op de complexe relatie met werkgever, ook in detachering. Ze sprong steeds maar bij in vakanties en bij personeelstekort. Curieus detail volgens het vonnis: voor het begeleiden van de cliënt stond op enig moment een vacature open en heeft zij daarop op verzoek van de cliënt gesolliciteerd.

Heeft ze de kat op het spek gebonden? Nee, de cliënt begon met ongewenst gedrag: “Naar haar zeggen heeft zij obsessief gedrag ervaren van de cliënt, omdat deze het niet kon verkroppen dat haar begeleiding slechts tijdelijk zou zijn. De cliënt claimde haar steeds meer, belde haar veelvuldig op haar telefoonnummer en stuurde haar veel (spraak)berichten met een dreigende en dwingende toon… Ook stond de cliënt vaker voor de deur van haar woning. Ze liet hem dan toe in haar woning, ook nadat zij door een collega was gewaarschuwd om afstand te houden.”

Bovenal had zij geen specifieke scholing op het gebied van intensieve zorg gehad, noch ervaring met het begeleiden van iemand met moeilijk gedrag en autisme zoals de cliënt heeft. De werkneemster kreeg ook geen of onvoldoende richtlijnen en protocollen. De werkgever heeft dit alles niet goed in ogenschouw genomen en had op haar noodkreten in gesprekken harder moeten ingrijpen. De rechtbank heeft dit onvoldoende zwaar laten wegen.

Het gerechtshof vonnist dat het ontslag op staande voet niet rechtsgeldig is en veroordeelt de werkgever tot een vergoeding wegens onregelmatige opzegging van bijna 13.000 euro, plus een transitievergoeding van 13.600 euro en billijke vergoeding van 50.000. Bovendien mag de werkgever bijna 3.000 euro aan proceskosten overmaken.

LEES OOK: Scheldende schilder betitelt bazin naar verluidt als ‘hoer’ en ‘kutwijf – rechter vindt dat geen reden voor ontslag op staande voet