Een derde van de gemeenten heeft plannen om woningverhuur door pandjespazen aan te pakken met maatregelen als zelfbewoningsplicht en opkoopbescherming. Dit om starters een betere positie te geven op de woningmarkt.

Dat blijkt uit een analyse van RTL Z die tientallen coalitieakkoorden bekeek, die zijn gesloten na de gemeenteraadsverkiezingen van maart dit jaar. Volgens RTL springt in bijna elk collegeprogramma het tekort aan geschikte huisvesting voor eigen inwoners eruit. En daarbij worden de pandjesbazen aangewezen als de boosdoeners.

Om het hen moeilijker te maken hebben 127 gemeenten plannen om maatregelen als zelfbewoningsplicht, opkoopbescherming en andere’anti-speculatiemaatregelen’ in te voeren. Bij zelfbewoningsplicht, ofwel een verhuurverbod, mogen alle nieuwbouwhuizen of een deel daarvan alleen verkocht worden aan kopers die er (de eerste jaren) zelf gaan wonen.

Bij opkoopbescherming wijst de gemeente bepaalde wijken aan waar beleggers niet zomaar een woning (bestaand of nieuwbouw) kunnen kopen. Bijvoorbeeld omdat een bepaald deel al in handen is gevallen van beleggers, of omdat dit de leefbaarheid in de wijk niet ten goede komt. Het verschilt per gemeente welke voorwaarden gelden.

In Amsterdam geldt opkoopbescherming bijvoorbeeld voor goedkope en middeldure koopwoningen met een WOZ-waarde tot 512.000 euro. De zelfbewoningsplicht bij nieuwbouw wordt in de hoofdstad opgenomen in het erpachtcontract waardoor het voor onbepaalde tijd van kracht blijft. In Ede, zo laat de woonwethouder aan RTL Z weten, geldt de zelfbewoningsplicht voor kopers voor vier jaar.

Er is ook kritiek op de maatregelen. Hoogleraar Woningmarkt Peter Boelhouwer denkt dat mensen die een middenhuurwoning zoeken het moeilijker kunnen krijgen door de opkoopbescherming. En hij vreest dat beleggers massaal afhaken bij nieuwbouwprojecten door de stapeling aan maatregelen.

Lees meer over de woningmarkt: