- Op 5 januari beloofde Frankrijk dat het gepantserde voertuigen van het type AMX-10RC naar Oekraïne zou sturen.
- Franse en Oekraïense diplomaten noemen het gevaarte een ‘lichte tank’.
- Hoewel de zeswieler eigenlijk geen tank is, is het toch een waardevolle toevoeging aan het Oekraïense arsenaal.
- Lees ook: Oekraïne heeft honderden Russische tanks vernietigd, waardoor experts zich afvragen: hebben tanks hun beste tijd gehad?
ANALYSE – Frankrijk beloofde op 5 januari gepantserde voertuigen van het type AMX-10RC naar Oekraïne te sturen. Velen zien dat als een grote stap: het Westen levert eindelijk tanks voor de oorlog tegen Rusland.
Maar klopt die aanname? Over wat precies telt als tank – en wat niet – bestaat veel discussie. De AMX-10RC is een gepantserd verkenningsvoertuig, geen tank. Die hebben namelijk doorgaans een groot kaliber kanon, een zwaar pantser en rupsbanden.
Hoewel de AMX-10RC een mooi cadeau is voor Oekraïne, is het nog maar de vraag hoe goed het dun gepantserde voertuig uit de jaren ’70 het gaat doen op het slagveld in Oekraïne.
Het voertuig wordt door Frankrijk en Oekraïne een ‘lichte tank’ genoemd. Echte tanks, zoals de M1 Abrams, weigert het Westen vooralsnog te sturen.
Hierdoor moet Oekraïne zich verdedigen met een bij elkaar geraapte collectie van Russische tanks die het voor de oorlog al had, die het in de oorlog in beslag kon nemen, en opgeknapte modellen die het van landen zoals Polen en Tsjechië heeft gekregen.
De AMX-10RC is een gepantserd voertuig met zes wielen van 16 ton. Het gevaarte haalt een topsnelheid van 80 kilometer per uur. Hij werd in de jaren '70 ontworpen en in 1979 voor het eerst ingezet door het Franse leger.
Het voordeel van de wielen tegenover rupsbanden is dat de AMX-10RC hiermee sneller en soepeler over wegen en relatief vlak terrein kan bewegen. Daarnaast vraagt een voertuig als deze ook minder onderhoud dan een 70-ton wegende, met ruspbanden uitgeruste M1 Abrams.
Het dunne pantser van de AMX-10RC biedt alleen weerstand tegen handvuurwapens met een klein kaliber en granaatscherven. Tegen grootkaliber wapens of antitankraketten is het niet bestand. Giat Industries, de maker van het voertuig, levert desgewenst wel kits waarmee er extra maatregelen tegen dit soort zwaarder wapentuig geïnstalleerd kunnen worden.
Desondanks is de AMX-10RC eigenlijk vooral geschikt om de vijand te lokaliseren en zich vervolgens snel terug te trekken, als dat nodig blijkt. Een gevecht aangaan met een tank is geen goed idee.
Frankrijk heeft op dit moment 245 AMX-10RC's in actieve dienst. Het zette de voertuigen eerder in tijdens Operation Desert Storm en tijdens gevechtsoperaties in Afrika. Marokko, Qatar en Kameroen hebben ook AMX-RC10's, maar Frankrijk is bezig om ze te vervangen voor de Jaguar, een 25-ton wegend gepantserd verkenningsvoertuig met een 40 millimeter snelvurend kanon en twee antitankraketten.
Gepantserde verkenningsvoertuigen met wielen komen nog redelijk veel voor. Rusland heeft bijvoorbeeld nog steeds de 7 ton wegende BDRM-2 uit 1960 in actieve dienst. Japan maakt nog gebruik van de 15 ton wegende Type 87 en de VS gebruikt de 19 ton wegende verkenningsvariant van de M1127 Stryker.
Wat uniek is aan de AMX-10RC, en wat er waarschijnlijk voor zorgt dat het een 'lichte tank' of een 'tank-verwoester' genoemd wordt, is dat hij een kanon van 105 millimeter heeft. Normaliter hebben dit soort voertuigen een kleiner kanon of een zwaar machinegeweer.
Hoewel echte tanks zijn uitgerust met kannonen van 120 millimeter, is het wapen van de AMX-10RC krachtig genoeg om een tank te verwoesten op korte afstand.
Volgens Olivier Schmitt, hoogleraar aan het Centrum voor Oorlogsstudies van de Universiteit van Zuid-Denemarken, is de AMX-10RC een "beetje een vreemde eend in de bijt".
"Hij werd ontwikkeld voor verkenning en ondersteuning, en was in de jaren '80 het zwaarst gepantserde voertuig dat onderdeel van was de 'rapid action force'", tweette Schmitt afgelopen week. De groep werd door Frankrijk opgezet om snel te kunnen reageren op een aanval van Rusland.
De AMX-10RC is dus eigenlijk ontworpen als verdediging tegen een Russische blitzkrieg. Dat is niet wat er nu gebeurt in Oekraïne. De oorlog daar is veranderd in een loopgravenoorlog met kleine winsten in plaats van grootste gepantserde gevechten, waarvoor snelle, gepantserde verkenningsvoertuigen vooral geschikt zijn.
Ook Oekraïne zelf laat zien dat het nut van de verkenningsvoertuigen beperkt is. Het land voert verkenningsmissies zelf vooral uit met drones en satellieten.
Maar de militiare waarde van de AMX-10RC is in dit geval ook niet het belangrijkste. Dat is het feit dat het Westen gepantserde gevechtsvoertuigen naar Oekraïne stuurt.
De Verenigde Staten reageerde snel op de actie van Frankrijk door M2 Bradley gevechtsvoertuigen te sturen. Duitsland kwam ook over de brug en stuurt Marders. Beide voertuigen hebben rupsbanden en zijn zwaarder dan de AMX-10RC, maar zijn uitgerust met lichtere wapens. Ze kunnen ook uitgerust worden met antitankwapens.
Of het nu een tank is of niet, als de AMX-10RC het moraal van de Oekraïense troepen een boost kan geven, en het de Russen laat zien dat zwaarder Westers materieel onderweg is, is het een waardevol wapen.
Michael Peck is een schrijver wiens werk is verschenen in Forbes, Defense News, Foreign Policy, en andere publicaties. Hij heeft een master in politieke wetenschappen. Volg hem op Twitter en LinkedIn.
