- De parlementsverkiezingen in Polen lijken een verrassende uitslag te krijgen.
- In een exitpoll van zondag gaat de pro-Europese coalitie onder leiding van Donald Tusk aan de leiding.
- De regerende, conservatieve PiS-partij zou geen meerderheid halen.
- Lees ook: Poolse zloty verzwakt in aanloop naar verkiezingen: dat maakt Pools biertje voor bezoekers uit eurolanden goedkoper
De pro-Europese oppositiepartijen, waaronder de liberale Burgercoalitie (KO) van oud-premier Donald Tusk, hebben volgens een exitpoll de Poolse verkiezingen gewonnen. Volgens de peiling zouden ze samen een meerderheid halen en dus in een coalitie de volgende regering kunnen vormen.
De conservatieve regerende partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) blijft volgens de exitpoll met 36,8 procent van de stemmen wel de grootste partij van Polen, maar behaalt geen meerderheid meer.
De liberale Burgercoalitie (KO) haalt volgens de peiling 31,6 procent van de stemmen. Twee andere oppositiepartijen, waarmee KO een coalitie zou kunnen vormen, halen volgens de peiling respectievelijk 13 en 8,6 procent van de stemmen.
Omgerekend naar zetels zouden de drie oppositiepartijen respectievelijk 163, 55 en dertig zetels behalen, samen goed voor 248. Dat is dus meer dan de helft van de 460 zitjes in het Poolse parlement. De PiS-partij strandt volgens de peiling op tweehonderd zetels. Een extreemrechtse partij die eventueel een coalitie zou kunnen vormen met PiS haalde twaalf zetels.
Tusk zei in een reactie na de peiling dat hij in zijn leven "nog nooit zo blij" was geweest "als vandaag met een tweede plaats". Hij voorspelde het einde van de PiS-partij in de regering, en stelde dat "democratie heeft gewonnen".
Ook de Poolse premier Mateusz Morawiecki stelde dat zijn partij de verkiezingen heeft gewonnen: zijn PiS-partij is immers nog steeds de grootste partij. PiS-partijleider Jarosław Kaczyński gaf echter toe dat het niet zeker is of zijn partij opnieuw in de regering zal zetelen.
72,9 procent van de Polen zou zondag hebben gestemd in de parlementsverkiezingen. Volgens de kiescommissie van het land is dat het hoogste percentage sinds de val van het communisme.
Poolse zloty in de lift
De waarde van de Poolse munt, de zloty, is maandag gestegen na de voorspelde verkiezingswinst voor de pro-Europese oppositiepartijen,
De zloty ging maandagochtend bijna 2 procent omhoog in waarde tegenover de euro. Analisten denken dat ook de aandelenbeurs in Polen hoger kan openen.
Met de winst voor de pro-Europese partijen kunnen miljarden aan Europese fondsen voor Polen vrijkomen. De Europese Unie had dat geld als sanctie bevroren omdat de PiS-partij de voorbije jaren zou hebben bijgedragen aan de uitholling van de rechtsstaat in Polen, onder meer door de vrije pers aan banden te leggen.
Verkiezingen Polen ook belangrijk voor Oekraïne
Bij de parlementsverkiezingen in Polen staat ook voor Oekraïne veel op het spel. Vanwege een graanruzie en in een poging om aan de macht te blijven stelde regeringspartij PiS zich de laatste tijd harder op tegen Oekraïne.
Premier Mateusz Morawiecki zei vorige maand geen nieuwe wapens meer naar Oekraïne te sturen en president Andrzej Duda vergeleek Oekraïne met “een drenkeling die alles vastgrijpt om boven water te blijven” en daarmee anderen mee de diepte in kan sleuren.
Polen en Oekraïne hadden voor de oorlog een tamelijk kille relatie, maar nadat Rusland in februari vorig jaar Oekraïne binnenviel ontpopte Polen zich tot grote donor.
Het ving zeker 1,5 miljoen Oekraïense vluchtelingen op en stuurde honderden tanks, gevechtsvliegtuigen en ander militair materiaal naar Oekraïne. Ook drong Polen er bij andere landen op aan meer materieel te leveren.
Het zou voor de Oekraïense president Volodymyr Zelensky het meest gunstig zijn als de verenigde oppositie onder leiding van de pro-Europese Tusk de verkiezingen wint.
