- In de aanloop naar de parlementsverkiezingen in Polen is het al dan niet ruimhartig blijven steunen van Oekraïne een belangrijk thema.
- Met de opkomst van de extreemrechtse anti-Oekraïense oppositiepartij Konfederacja is ook regeringspartij PiS zich de laatste tijd harder op gaan stellen tegen het buurland.
- De Oekraïense president Volodymyr Zelensky had sinds het begin van de oorlog juist een hele trouwe bondgenoot aan Polen.
- Lees ook: Poetin gokt erop dat westerse steun voor Oekraïne afkalft: Rusland lijkt aan te sturen op een oorlog die nog een paar jaar kan duren, volgens geopolitieke expert
Bij de parlementsverkiezingen in Polen komende zondag staat ook voor Oekraïne veel op het spel. De extreemrechtse anti-Oekraïense oppositiepartij Konfederacja kan zijn aantal zetels flink gaan uitbreiden.
Vanwege een graanruzie en in een poging om aan de macht te blijven stelt regeringspartij PiS zich de laatste tijd ook harder op tegen Oekraïne. Premier Mateusz Morawiecki zei vorige maand geen nieuwe wapens meer naar Oekraïne te sturen en president Andrzej Duda vergeleek Oekraïne met “een drenkeling die alles vastgrijpt om boven water te blijven” en daarmee anderen mee de diepte in kan sleuren.
En dat terwijl Duda sinds het begin van de oorlog die Rusland voert tegen Oekraïne, juist te boek stond als een goede vriend van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky.
Het anti-Oekraïense Konfederacja zegt tijdens de verkiezingscampagne een einde te willen maken aan alle ruimhartige steun aan het buurland.
Bij een goede verkiezingsuitslag zou de partij weleens onmisbaar kunnen zijn om een meerderheidscoalitie te vormen. Of dat nu met de rechts-conservatieve PiS-partij is of met de verenigde coalitie onder leiding van oud-premier Donald Tusk, die zich als voorzitter van de Europese Raad altijd uitgesproken pro-Oekraïens heeft getoond.
Momenteel heeft Konfederacja 9 zetels in de 460 leden tellende Sjem, het Poolse parlement. In de zomer werd de extreem-rechtse partij gepeild op 14 procent van de stemmen en hoewel dat inmiddels is teruggezakt tot 9 procent, zou dat nog altijd een enorme winst betekenen van zo’n 40 zetels.
Konfederacja pleit naast het stoppen met het steunen van Oekraïne ook voor lagere belastingen, minder regels en het keert zich tegen de EU.
Westerse steun voor Oekraïne niet meer vanzelfsprekend
Met die opkomst van Konfederacja is de regerende PiS-partij ook steeds meer nadruk gaan leggen op "het verdedigen van de nationale belangen".
Behalve de aankondiging te stoppen met wapenleveranties, heeft Polen vorige maand samen met Hongarije en Slowakije zonder goedkeuring van de EU een importverbod verlengd op bepaalde Oekraïense landbouwproducten. Zo willen de landen de eigen boeren beschermen tegen de goedkope voedingsmiddelen uit Oekraïne.
In Slowakije won de pro-Russische oud-premier Robert Fico eind september de verkiezingen. Hij stelt dat niet Rusland, maar Oekraïne de oorlog begonnen is en beloofde tijdens de verkiezingscampagne de militaire steun aan het buurland te stoppen.
Hoewel Fico deze week een regering vormde met daarin ook de sociaaldemocratische partij HLAS die Oekraïne wél wil blijven steunen, belooft het politieke klimaat in Slowakije, Polen en Hongarije weinig goeds voor Kyiv. Want behalve de toenemende anti-Oekraïense geluiden in Polen en de verkiezingsoverwinning van Fico, zit de als trouwe Poetinvriend bekendstaande Hongaarse premier Viktor Orbán ook nog altijd stevig in het zadel.
Ook in andere Europese landen en in de Verenigde Staten is het maar de vraag of Oekraïne bij het voortslepen van de oorlog kan blijven rekenen op alle hulp die het nodig heeft. Vooral als Donald Trump weer aan de macht zou komen in de VS moet Kyiv vrezen voor een enorme kanteling.
Polen was tot voor kort een trouwe bondgenoot van Oekraïne
Polen en Oekraïne hadden voor de oorlog een tamelijk kille relatie, maar nadat Rusland in februari vorig jaar Oekraïne binnenviel ontpopte Polen zich tot grote donor.
Het ving zeker 1,5 miljoen Oekraïense vluchtelingen op en stuurde honderden tanks, gevechtsvliegtuigen en ander militair materiaal naar Oekraïne. Ook drong Polen er bij andere landen op aan meer materieel te leveren.
Het zou voor Zelensky het meest gunstig zijn als de verenigde oppositie onder leiding van de pro-Europese Tusk de verkiezingen wint, maar die kans is niet al te groot.
En als er een nieuwe PiS-regering komt, moet hij hopen dat de kopstukken van de conservatief-rechtse partij er na het inspelen op nationalistische sentimenten tijdens de verkiezingscampagne toch voor zullen kiezen om Oekraïne te blijven steunen. Maar dat zal waarschijnlijk alleen lukken als het extreemrechtse Konfederacja niet al te groot wordt.
