- Europa blijft op de korte termijn zwaar afhankelijk van Russisch gas en schroeft de invoer ervan niet terug.
- Dit ondanks de ingrijpende westerse sancties die Rusland zijn opgelegd na de invasie van Oekraïne.
- Business Insider bespreekt waarom Europa niet zomaar kan stoppen met het kopen van Russisch gas.
- Lees ook: Ruim 100 Nederlandse gemeenten kopen direct gas in bij Russische Gazprom: petitie doet oproep om daarmee te stoppen
Het is de zesde dag van de oorlog in Oekraïne. En ondanks de strenge sancties tegen het regime van de Russische president Vladimir Poetin, lijkt de Europese vraag naar Russisch gas niet te verminderen.
Op zondag verklaarde Gazprom, de door het Kremlin gecontroleerde energiegigant, dat de export van Russisch gas naar Europa via Oekraïne gewoon doorgaat zoals verwacht.
Sterker nog, de Russische aardgasstromen die via Oekraïne de Europese Unie binnenkomen namen vrijdag met bijna een kwart toe, zo meldde de Slowaakse netbeheerder Eustream.
Olie en gas zijn tot dusver vrijgesteld van de westerse sancties tegen Rusland. Hiermee laat het Westen een cruciale economische troef in handen van de Russische president Vladimir Poetin.
Er zijn grofweg 6 redenen waarom Europa op de korte termijn lastig van het Russische gas afkan.
Het continent is afhankelijk van Russisch gas
De Europese Unie is voor ongeveer 40% van haar gasverbruik afhankelijk van Rusland. In 2021 heeft Rusland voor ongeveer 100 miljard dollar aan olie en gas aan Europa verkocht, schat William Jackson, econoom bij Capital Economics.
De afhankelijkheid van Russisch gas is vooral in landen als Bulgarije, Duitsland en Italië relatief groot. Nederland haalt naar schatting zo'n 11 procent van z'n gas uit Rusland.
Duitsland is afhankelijk van Russisch gas
Duitsland, de grootste economie van Europa, is voor meer dan de helft van zijn gas afhankelijk van Rusland. Dat komt onder meer door de vervanging van kernenergie door aardgas.
Mede daarom is er via de Oostzee een nieuwe gasleiding aangelegd van Rusland naar Duitsland. Het gaat om de Nord Stream 2-pijplijn, die een aanvulling is op de bestaande Nord Stream 1-pijpleiding.
Hoewel de nieuwe gasleiding af is, wordt deze nog niet gebruikt. Naar aanleiding van de Russische erkenning van de rebellenrepubliekjes Donetsk en Loehansk in Oost-Oekraïne, schortte Duitsland het goedkeuringsproces voor de omstreden gaspijplijn op.
Russisch gas is relatief goedkoop
Analisten zeggen dat de toegenomen Europese invoer van Russisch gas sinds de Russische invasie van Oekraïne met te maken heeft met het feit dat marktfactoren de prijs van niet-Russisch gas hebben opdreven.
Een energie-analist bij BloombergNEF, Stefan Ulrich, zegt dat niet-Russische gasprijzen "ver boven de waarschijnlijke verkoopprijs voor veel Gazprom-importcontracten" liggen.
Georg Erdmann, de voormalig voorzitter van de afdeling Energiesystemen aan de Technische Universiteit van Berlijn, vertelde CNBC dat de gasindustrie “ervan uitgaat dat Rusland een tamelijk betrouwbare commerciële partner is” die zijn langetermijncontracten nakomt.
Europese politici willen hun burgers niet op al te hoge energiekosten jagen
De Europeanen hebben een winter achter de rug waarin de gasprijzen de pan uitrezen en de energierekening voor huishoudens flink is gestegen. Europese regeringen zijn nu op hun hoede om hun kiezers niet bang te maken met het schrikbeeld van verdere prijsstijgingen.
Lees ook: Energierekening verdubbelt bijna in 2022… maar dat geldt alleen als je met variabele prijzen rekent
Daarnaast heeft Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie, erop aangedrongen dat de EU in staat zou zijn het hoofd te bieden aan een eventuele onderbreking van de gasinvoer.
Europa schakelt traag over op hernieuwbare energie
Hoewel de Europese Unie meer gebruik wil maken van hernieuwbare energie, gaat de uitbouw niet snel genoeg om de afhankelijkheid van Russisch gas nu al te verminderen.
Volgens het directoraat-generaal energie van de Europese Unie is een kwart van de energie van het economische blok afkomstig van aardgas. De rest is afkomstig van olie (32 procent), vaste fossiele brandstoffen zoals steenkool (11 procent) en hernieuwbare energie en biobrandstoffen (18 procent).
Tim Schittekatte, een wetenschapper bij het MIT Energy Initiative, vertelde CNBC: "Er is nu gewoon niet genoeg netwerkcapaciteit om in sommige delen van Europa meer hernieuwbare energie op te nemen”.
Russisch gas helpt Europese gewassen te groeien
Europa gebruikt gas om belangrijke ingrediënten voor kunstmest te maken, zoals ammoniumnitraat en ureum. Een onderbreking van de gastoevoer heeft dus ook gevolgen voor het vermogen van het continent om gewassen te telen en de bevolking te voeden.
