Veel belastingen in Nederland kennen een zogenoemd progressief karakter. Ofwel, wie meer verdient of verbruikt, betaalt meer belasting. Een bekend voorbeeld is de inkomstenbelasting, waarbij je dit jaar tot een jaarinkomen van 73.031 euro bijna 37 procent belasting betaalt; voor het inkomensdeel daarboven is het tarief 49,5 procent.

Maar bij de energiebelasting ligt dat anders.

De energiebelasting op het verbruik van gas en stroom kent een zogenoemde degressieve structuur: hoe meer je verbruikt, des te minder betaal per kuub gas of per kWh stroom.

Voor stroom en gas ziet dat er als volgt uit.

Energiebelasting gas 2023 (per kuub in €, exclusief btw)

  • 0 t/m 170.000 m3: €0,48898
  • 170.001 t/m 1 miljoen m3: €0,09621
  • Meer dan 1 miljoen t/m 10 miljoen m3: € 0,05109
  • Meer dan 10 miljoen m3: €0,03919

Energiebelasting stroom 2023 (per kWh in €, exclusief btw)

  • 0 t/m 10.000 kWh: €0,12599
  • 10.001 t/m 50.000 kWh: €0,10046
  • 50.001 t/m 10 miljoen kWh: €0,03942
  • Meer dan 10 miljoen kWh (particulier): €0,00175
  • Meer dan 10 miljoen kWh (zakelijk): €0,00115

Een huishouden dat onder het prijsplafond voor energie blijft dit jaar, met een maximum verbruik van 1.200 kuub gas en 2.900 kWh stroom, valt in de eerste schijf van de energiebelasting.

Voor gas gaat het om om afgerond 0,49 euro per kuub en voor stroom om 0,126 euro per kWh, waar in beide gevallen nog 21 procent btw bovenop komt.

Te zien is dat een hoger jaarverbruik leidt tot een steeds lager tarief per kuub of per kWh. Gevolg is dat grootverbruikers in het bedrijfsleven relatief veel minder energiebelasting betalen dan consumenten en andere kleinverbruikers.

Lage energiebelasting voor grote energieslurpers onder de bedrijven

Financiële vergelijker Energievergelijk.nl wijst erop dat een energie-intensief bedrijf met een verbruik van 100 miljoen kWh per saldo ongeveer een half miljoen euro kwijt is aan energiebelasting. Per kWh gaat het dan om gemiddeld een halve cent, tegen bijna 12,6 cent energiebelasting voor een doorsnee huishouden. Dat is een factor 25 verschil.

Een van de meest energie-intensieve bedrijven in Nederland is Tata Steel. Dat bedrijf gebruikt op jaarbasis ongeveer 2 miljard kWh aan stroom. Dat levert volgens Energievergelijk.nl een belastingdruk op van ongeveer een tiende van een eurocent, ofwel 94 keer minder van wat een huishouden betaalt.

De opzet van de energiebelasting houdt rekening met energie-intensieve grootverbruikers in de industrie: door voor deze bedrijven een vrij laag tarief te rekenen voor gas en stroom, faciliteert Nederland een aantrekkelijk vestigingsklimaat, wat ook weer banen oplevert.

Aan de andere kant zijn grootverbruikers van energie vaak ook de grote uitstoters van CO2. Op dit punt verandert er wel het nodige. Bedrijven krijgen jaarlijks bepaalde emissierechten voor het uitstoten van een ton CO2. Als onderdeel van het klimaatbeleid wordt het bedrag per ton CO2 dat bedrijven met een hoge uitstoot moeten betalen, in de periode tot 2030 jaarlijks opgevoerd.

LEES OOK: Startups voor CO2-technologie haalden in 2022 een recordbedrag op van $4,2 miljard: durfinvesteerders zien groeimarkt