- Europese landen moeten zich opmaken voor een spannende winter, met mogelijk tekorten aan gas als gevolg van het uitvallen van de Russische leveringen.
- Tussen Europese landen zijn er wel grote verschillen bij de gas- en stroomprijzen die consumenten betalen.
- Een vergelijking op basis van prijzen in juni laat zien dat een Nederlands huishouden op jaarbasis gemiddeld 800 euro tot 1.100 euro meer kwijt is aan de energierekening vergeleken met Duitsland en België.
- Lees ook: Inkoopprijzen energie stijgen met 30%: reken maar op hogere energierekening deze winter
De energiecrisis in Europa heeft gezorgd voor een sterke stijging van de prijzen van gas en stroom. Bovendien dreigt het spannend te worden in de winter, omdat Rusland mogelijk de toevoer van aardgas gaat afknijpen als politiek drukmiddel rond de oorlog in Oekraïne.
De kans is relatief groot dat in ieder geval de gasprijzen de komende maanden verder stijgen. Op de groothandelsmarkt in Amsterdam steeg de gasprijs dinsdag voor het eerste sinds maart tot boven het niveau van 190 euro per megawattuur, als gevolg van aanhoudende onzekerheid over de Russische levering.
Toch zijn er flinke onderlingen verschillen bij de prijzen van stroom en gas tussen Europese landen. De site energievergelijk.nl heeft daar een overzicht van gemaakt op basis van gemiddelde prijzen van gas en stroom voor consumenten in de maand juni.
De prijzen zijn afkomstig van de Household Energy Price Index, die gemiddelde energieprijzen bijhoudt in 32 hoofdsteden in Europa. De prijzen voor Nederland zijn bijvoorbeeld gebaseerd op stroom- en gasprijzen in Amsterdam en de prijzen in Zweden zijn gemeten in Stockholm.
Het Europese plaatje voor de gasprijzen voor consumenten, inclusief belastingen, ziet er dan als volgt uit.
De gasprijzen in de tabel hierboven zijn gemeten in kWh, terwijl het in Nederland gebruikelijker is om de prijs per kuub te nemen. Nederland heeft na Zweden de hoogste gemiddelde gasprijs, waarbij de 23,2 cent per kWh van Nederland overeenkomt met ongeveer 2,25 euro per kuub, inclusief belastingen.
Te zien is dat in directe buurlanden van Nederland, zoals Duitsland en België, de gasprijzen gemiddeld genomen fors lager liggen.
Dan de stroomprijzen. Daar zit Nederland niet in de top 3, maar wel op het nippertje in de top 10. De gemiddelde stroomprijs voor Nederland (Amsterdam) lag in juni op 30,5 cent per kWh. Daarmee zit Nederland 4 cent per kWh boven het Europese gemiddelde.
Opvallend is dat de stroomprijzen in Nederland wat lager zijn dan in directe buurlanden als Duitsland en België.
Energierekening: Nederland versus Duitsland en België
Op jaarbasis gaat het om flinke verschillen tussen Europese landen. Als je bijvoorbeeld uitgaat van een gemiddeld gasverbruik van 1.200 kuub per jaar en een stroomverbruik van 2.300 kWh per jaar, ben je in Nederland op basis van de prijzen uit de tabellen hierboven 3.400 euro per jaar kwijt.
Maak je hetzelfde sommetje voor Duitsland, dan kom je op een jaarbedrag van ongeveer 2.560 euro uit. Dat scheelt dus ruim 800 euro op jaarbasis. Voor België komt de totaalsom uit op 2.335 euro, wat dus ruim 1.160 euro per jaar minder is dan in Nederland!
Waar komen die grote prijsverschillen binnen Europa vandaan? Een deel van het antwoord ligt bij de belastingen. Die tikken vooral bij de gasrekening flink aan, en die vormt nog altijd het grootste deel van de totale energierekening. "Ruim 37 procent van onze gasrekening bestaat uit overheidsheffingen, zoals energiebelasting en btw. Nergens anders in Europa is dit aandeel zo groot", zegt Koen Kuijper van Energievergelijk.nl in een perstoelichting.
Daarnaast speelt de afhankelijkheid van importen van gas en stroom en de beschikbaarheid van goedkopere alternatieve voor gas bij de stroomopwekking een rol. Frankrijk wekt zelf bijvoorbeeld veel kernenergie op wat doorwerkt in de stroomprijzen. Polen leunt nog zwaar op kolen en in Finland en Noorwegen speelt waterkracht een relatief grote rol.
Verder speelt mee dat in een aantal landen een wettelijk plafond is gesteld aan de marktprijzen voor stroom en gas, bijvoorbeeld in Roemenië. En tot slot heeft ook de mate van concurrentie tussen energieleveranciers in een land invloed op de prijzen.
