- De Franse president Emmanuel Macron bereidt zich voor op een tweede verkiezingsronde tegen de extreem-rechtse tegenstander Marine Le Pen.
- Al voor de eerste verkiezingsronde op zondag begon Macrons voorsprong ten opzichte van Le Pen te slinken. De race is nu spannender dan ooit.
- Volgens experts schaadde Macrons benadering van Poetin zijn campagne, terwijl Le Pen ermee werd geholpen.
- Lees ook: 8 dingen die je moet weten over Emmanuel Macron, die hoopt een tweede termijn te krijgen als president van Frankrijk
In iets meer dan twee weken tijd heeft de Franse president Emmanuel Macron een comfortabele voorsprong verspeeld. In de peilingen staat hij nu bijna gelijk met de extreem-rechtse uitdager Marine Le Pen.
Na de eerste verkiezingsronde van zondag, gaan de twee nu door naar de volgende ronde van de verkiezingen. En dat is niet voor het eerst: in de tweede verkiezingsronde van 2017 versloeg Macron Le Pen met meer dan 30 procent verschil met zijn nieuw gevormde centrumliberale partij.
In plaats van zich dit jaar te richten op zijn campagne, bleef Macron tot aan de eerste verkiezingsronde in de modus van staatsman. Daarbij gaf hij prioriteit aan directe diplomatie met de Russische president Vladimir Poetin, om hem ervan proberen te overtuigen de oorlog in Oekraïne te staken. Macron wachtte ook tot de avond voor de deadline van 4 maart om zijn kandidatuur officieel bekend te maken.
Hoewel Macron kortstondig een stijging van zijn populariteit kende in aanloop naar de Russische invasie van Oekraïne in februari – waarbij hij profiteerde van een soort ‘rally round the flag’-effect, waarbij kiezers een leider steunen die wordt geconfronteerd met een externe crisis – is zijn herverkiezing mogelijk op het spel komen te staan nu Le Pen laat in de race sterk aan het klimmen is in de peilingen.
Bij de Franse presidentsverkiezingen kunnen kandidaten van alle partijen in de eerste ronde meedoen, en kan iemand in één keer winnen als hij of zij meer dan 50 procent van de stemmen behaalt. De tweede ronde functioneert als beslissende ronde. Op zondag eindigde Macron op de eerste plaats met 27,8 procent van de stemmen, terwijl Le Pen nipt tweede werd met 23,1 procent. Tijdens de tweede ronde op 24 april nemen ze het opnieuw tegen elkaar op.
De focus van Macron op de diplomatie met Rusland, voor en tijdens de oorlog in Oekraïne, kan Le Pen geholpen hebben. Zij hield juist vast aan haar campagne gericht op de bestrijding van de inflatie en de stijgende kosten van het levensonderhoud in Frankrijk.
"Helaas had de focus van Macron op de geopolitieke positie van Frankrijk en Europa ten opzichte van Rusland de afgelopen maanden het onbedoelde gevolg dat het de langdurige vriendschappelijke betrekkingen van zijn tegenstander Marine Le Pen met Poetin en het Kremlin normaliseerde", aldus Heather Conley, voorzitter van de denktank German Marshall Fund, tegen Insider.
Volgens een analyse van de peilingen van FiveThirtyEight is de voorsprong van Macron op Le Pen kleiner dan het ooit is geweest. In 2017 verloor ze nog met ruim 30 procent verschil van de huidig president.
Hoewel er niet veel peilingen zijn over de manier waarop de Franse president de oorlog in Oekraïne heeft aangepakt, bevindt Macron zich nu in een zwakkere positie voor zijn herverkiezing dan voor de Russische inval in Oekraïne, aldus FiveThirtyEight.
Macrons populariteit bereikte een dieptepunt van 20 procent in 2018, ten tijde van de landelijke Gele Hesjes-protesten. Sindsdien is zijn aanzien weer gestaag hersteld. Of hij een tweede termijn krijgt, zal in de komende anderhalve week worden bepaald.
Volgens het voortschrijdend gemiddelde van Politico is de populariteit van Macron eind maart afgevlakt tot 44 procent. Daarnaast is iets meer dan de helft van de Franse kiezers ontevreden over de huidige president.
'Macron ontbrak op het campagnepad'
Zoals columnist Gilles Paris van Le Monde het formuleerde, leek Macron "te ontbreken op het campagnepad" omdat hij steeds meer in beslag genomen werd door de oorlog in Oekraïne. De Franse krant plaatste een zeldzame cartoon op de voorpagina waarin Macron werd bespot omdat hij zoveel van zijn tijd aan Poetin besteedde, met als onderschrift: "Vladimir, ik ben bijna klaar met dit klusje en ik bel je terug."
Conley legde uit dat Macron Poetin vanaf 2019 het hof begon te maken nadat de regering Trump en Rusland een einde hadden gemaakt aan een reeks internationale wapenbeheersingsovereenkomsten.
De inspanningen van de Franse president om zijn Russische ambtgenoot te overtuigen de oorlog te beëindigen hebben geresulteerd in publiciteit, vaak met betrekking tot de extreem lange tafel die de twee staatshoofden van elkaar scheidde, maar niet het gewenste resultaat.
Daarom uitte de Poolse premier Mateusz Morawiecki eerder deze maand vernietigende kritiek op Macron. "President Macron, hoe vaak heeft u met Poetin onderhandeld, wat heeft u bereikt?", zei hij op een persconferentie op 4 april. "Heeft u enkele van de acties die hebben plaatsgevonden gestopt? Je moet niet onderhandelen met criminelen...Niemand onderhandelde met Hitler. Zou u onderhandelen met Hitler, Stalin, Pol Pot?"
Macron blijft Poetin ontmoeten namens Europa om te onderhandelen over een nieuw kernwapenakkoord voor na de oorlog, aldus Conley. In een persconferentie in november 2019 zinspeelde Macron op het nastreven van een nieuw kernwapenakkoord met Rusland en kreeg hij impliciete bevestiging van Dmitry Peskov, de woordvoerder van het Kremlin. Hij zei dat er behalve van de Franse president "geen reactie van onze andere partners was. Dit dwingt ons om maatregelen te nemen, om deze dreigingen tegen te gaan."
Het imago van Le Pen en de banden met het Kremlin
Een van de standpunten van Le Pen waar Poetin het meest bij gebaat zou kunnen zijn, is haar belofte om de Franse strijdkrachten uit het NAVO-bevel te halen en in plaats daarvan Rusland te omarmen als een "bevoorrechte partner", een term die wordt gebruikt om een gunstigere handelsrelatie met een land buiten de Europese Unie aan te duiden.
De presidentskandidaat verzekerde zich in 2014 ook van een lening van 11,1 miljoen dollar van een in Moskou gevestigde bank om haar campagne te financieren.
Le Pen ontmoette Poetin ook persoonlijk in het Kremlin in maart 2017, waar ze de Russische annexatie van de Krim van Oekraïne vocaal steunde en Poetin een opmerking maakte over het feit dat hij zich niet wilde bemoeien met de Franse presidentsverkiezingen van dat jaar. Le Pens banden met het Kremlin en haar bereidheid om op het wereldtoneel op te treden als een Poetin-sympathisant hebben naar verluidt geleid tot zorgen in het Witte Huis, aldus Politico.
Macron is in het verleden vaker voorstander geweest van het accepteren van vluchtelingen dan Le Pen. Ook is hij veel kritischer ten opzichte van Poetin. Maar de combinatie van Macrons pogingen tot directe diplomatie met de Russische president samen met een meer sceptische houding jegens de Verenigde Staten als wereldmacht, heeft de waargenomen kloof tussen de benadering van Rusland door Macron en Le Pen verkleind, legde Conley uit.
Sinds ze in 2017 verloor van Macron, heeft Le Pen ook een soort 'makeover' ondergaan. Als onderdeel hiervan nam ze afstand van enkele van de extremere standpunten over ras en immigratie, die ze erfde als de dochter van de extreem rechtse Jean-Marie Le Pen, de oprichter van de Front National-partij.
"Ze heeft haar imago genormaliseerd door pastelkleuren te dragen, door over haar leven als alleenstaande moeder te praten, en door katten te fokken", vertelde Célia Belin, een hoogleraar aan het Brookings Institute's Center on the United States and Europe, tegen Insider.
"Ondertussen heeft ze enorme hulp gekregen van Eric Zemmour, die obsessief alle meest radicale ideeën heeft gepusht, extreem-rechts heeft opgestookt, en alle meest radicale overlopers van haar heeft afgepakt", vervolgde Belin. "Dus lijkt ze nu normaal vergeleken met zijn extreem-rechtsheid."
Zemmour, een beroemde Franse publieke intellectueel die bekend werd met het presenteren van een conservatieve televisieshow, eindigde op de vierde plaats op zondag met slechts 7,1 procent van de stemmen. Eerder in campagne scoorde hij nog een stuk beter in de peilingen.
Voormalig president Donald Trump belde Zemmour op en vertelde hem "nooit te veranderen", volgens de campagne van de Franse kandidaat. Zemmour pleitte voor massadeportaties, de bouw van een grensmuur van de Europese Unie, en noemde niet-begeleide migrantenkinderen "rovers", "moordenaars" en "verkrachters". Hij voerde ook campagne voor een nauwere relatie tussen Frankrijk en Rusland, met minder afhankelijkheid van de VS.
Het verkiezingsmodel van The Economist geeft Le Pen momenteel 23 procent kans om Macron in de laatste ronde te verslaan. Dat is ongeveer dezelfde kans die Trump in 2016 had, volgens het model van FiveThirtyEight.
