Met het ondertekenen van een nieuw vrijhandelsverdrag laten de Europese Unie en Japan zien dat de Amerikaanse president Donald Trump steeds meer alleen komt te staan in zijn opvattingen over de wereldhandel.
Het verdrag – dinsdag ondertekend – is de nieuwste mijlpaal in een reeks waarmee economische grootmachten meer richting een vrijere wereldhandel bewegen.
In de deal tussen Japan en de EU is afgesproken dat de importtarieven voor vrijwel de gehele onderlinge handel omlaag gaan. Het is de belangrijkste bilaterale handelsovereenkomst ooit voor de EU, zei Europese Commissie-voorzitter Jean-Claude Juncker.
Europese bedrijven zullen jaarlijks tot een miljard euro aan handelstarieven besparen.
De deal tussen de twee economieën – goed voor eenderde van de mondiale economie – staat haaks op de plannen van de leider van de grootste economie ter wereld, de Verenigde Staten. Donald Trump vaart een protectionistische koers en legde al diverse handelsrestricties en importheffingen op.
"De overeenkomst tussen Japan en de EU is van een enorme strategische waarde voor de internationale betrekkingen, juist op het moment dat sommigen aan die betrekkingen twijfelen", zei Donald Tusk, voorzitter van de Europese Raad. "Dit is een duidelijk signaal dat we samen optrekken tegen protectionisme."
Ook de Japanse premier Shinzo Abe had een dubbelzinnige boodschap voor Trump: "Terwijl protectionisme weer de kop opsteekt, laten Japan en de EU zien de vaandeldragers van de vrije handel te zijn."
De ene na de andere nieuwe deal
De EU-Japan-deal is niet de enige recente overeenkomst. De afgelopen maanden waren er meer soortgelijke deals. Hoewel het bij sommige lang duurde voordat de handtekeningen eronder stonden, lieten regeringsleiders uitdrukkelijk zien handelsbarrières tegen te willen gaan.
Zo is de EU dicht bij het sluiten van een deal met Canada, al moeten er nog wat hordes worden genomen. De EU is ook in onderhandeling met Mexico, Australië en Mercosur, het economische blok van onder meer Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay.
Zelfs China, het doelwit van Trumps nieuwste importheffingen, beweegt zich richting een meer open wereldhandel. Het land verlaagde onlangs de heffingen op diverse goederen, waaronder auto's, en is in gesprek met de EU over een sterkere onderlinge handelsrelatie.
In een gezamenlijke verklaring bevestigden Chinese en Europese regeringsfunctionarissen hun wil om "meer samen te werken, protectionisme te bestrijden en te komen tot een opener wereldhandel waarvan elk land profiteert".
China kruipt ook wat dichter tegen zijn buurlanden aan, waaronder Japan en Zuid-Korea. In mei zei de Chinese premier Li Keqiang te streven naar een vrijhandelsverdrag tussen de drie landen. "Gezien de huidige omstandigheden doen China, Japan en Korea er goed aan om meer samen op te trekken, om de onderlinge handel in stand te houden en om protectionisme te bestrijden", aldus Li.
De recente acties van zo'n beetje elke economische grootmacht wijzen op een wereldhandel met steeds minder barrières. En wat deed Trump? De president van de VS kondigde niet alleen nieuwe importheffingen af voor bondgenoten Canada, Mexico en de EU, maar liep ook weg van belangrijke vrijhandelsverdragen zoals de Trans-Pacific Partnership en liet een proefballonnetje op om met de VS uit de North American Free Trade Agreement (NAFTA) te stappen.
