De afgelopen anderhalve week heb ik een van mijn moeders geboden genegeerd.
‘Ontbijten is het beste begin van de dag’, zei ze altijd. Maar de laatste tien dagen heb ik dat juist niet gedaan. En dat allemaal om een populair dieet te proberen: periodiek vasten. Of in het Engels: intermittent fasting.
Met dit dieet eet je af en toe een tijdje niet, variërend van zestien uur tot enkele dagen. Verrassend genoeg is er aardig wat wetenschappelijk bewijs dat periodiek vasten nut heeft.
Zo blijkt uit onderzoek dat het ongeveer even goed werkt om af te vallen als een gewoon dieet. En enkele studies op dieren wijzen erop dat periodiek vasten het risico op bepaalde soorten kanker verlaagt en het leven verlengt (al wil dat nog niet meteen zeggen dat dat ook voor mensen geldt).
Hoe dan ook, Silicon Valley is in de ban van het dieet. “Mijn humeur is beter, ik heb een scherpere focus en ben energieker”, zei Philip Libin, mede-oprichter van de app Evernote, onlangs tegen The Guardian. “Dit helpt me om een betere bestuursvoorzitter te zijn.”
Libin is niet de enige. Veel techondernemers zweren bij periodiek vasten en eten soms 36 uur achter elkaar helemaal niks. Techveteraan Kevin Rose bouwde zelfs een speciale app om zijn eetpatroon bij te houden.
Ik besloot om periodiek vasten een kans te geven. Ik koos voor een schema waarin je 8 uur voedsel tot je neemt en dan 16 uur niet. Je mag alles eten wat je wilt, zolang het maar binnen die acht uur valt.
Dit zijn mijn ervaringen:
Voordat ik begin met het dieet, ga ik eerst naar de huisarts voor een lichamelijk onderzoek. Ook ga ik langs bij Krista Varady, een van de eerste onderzoekers die de effecten van periodiek vasten op de mens bestudeerde.
Varady is voedingswetenschapper aan de Universiteit van Illinois en schreef in 2013 een boek over vasten, getiteld The Every-Other-Day Diet. Volgens haar is afvallen een van de effecten van periodiek vasten waar het meeste wetenschappelijk bewijs voor is.
Daarom focust Varady haar onderzoek meestal op mensen met overgewicht. Personen die meededen aan haar studies verloren flink wat kilo's - ongeveer net zoveel als met een gewoon dieet, waarbij je precies let op wat je eet en calorieën telt.
Ik vertel Varady dat ik periodiek vasten wil proberen niet om af te vallen, maar om uit te vinden of het te doen is. Volgens haar moeten sommigen het zeker niet proberen: ouderen boven de zeventig, mensen met diabetes type 2 en vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven. "Maar de meeste mensen kunnen het wel proberen", aldus Varady.
Volgens sommige onderzoeken heeft periodiek vasten nog andere positieve effecten, zoals een verbeterd concentratievermogen en een kleinere kans om bepaalde ziektes te krijgen. Sommige studies op dieren tonen zelfs aan dat het veroudering tegengaat.
Volgens de fanatiekelingen die aan periodiek vasten doen zijn ze productiever, slapen ze beter en bouwen ze sneller spiermassa op.
Bij de startup HVMAN uit Silicon Valley skippen ze elke dinsdag alle maaltijden. Ze claimen op die dag meer werk gedaan te krijgen dan op de andere dagen.
Varady zegt dat honderden mensen in haar onderzoeken dezelfde voordelen rapporteren. "Maar dat is nog niet onderzocht of gekwantificeerd."
Nadat mijn huisarts en Varady groen licht hebben gegeven, kan ik beginnen. Ik kies ervoor om om 12.00 uur 's middags te beginnen met eten en om 20.00 uur te stoppen. Binnen die acht uur moet ik al mijn eten naar binnen zien te krijgen.
Ik wil graag iets lekkers eten voordat ik begin met vasten, dus maak ik een van mijn favoriete gerechten: zelfgemaakte pizza. Meestal eet ik behoorlijk gezond. Op de volkoren pizzabodem doe ik tomatensaus, een paar soorten kaas, rucola en kipfilet. Ik werk een paar stukken naar binnen en dan kan het vasten beginnen.
Ik begin de eerste dag met een ijskoffie. Tijdens het vasten mag je geen vast voedsel, maar wel vloeistoffen tot je nemen. Ik voeg een paar zoetjes toe aan de koffie. De melk moet ik helaas laten staan.
Als ik de koffie op heb, ga ik naar mijn yogales. Ik maak me wel zorgen of ik alle oefeningen wel kan doen zonder mijn normale ontbijt van Griekse yoghurt en muesli.
Maar dat valt mee: de yogales gaat beter dan verwacht. Het hongergevoel dat ik tijdens de warming-up heb, verdwijnt al snel. Tijdens de les voel ik me energieker dan gebruikelijk. Eenmaal op kantoor begint mijn maag pas te rommelen rond 10 uur. Nog maar een kop zwarte koffie dan.
De koffie helpt om het hongergevoel tijdelijk te verdringen. Maar rond 11 uur ben ik uitgehongerd. Om kwart voor twaalf zet ik de timer op mijn telefoon op vijftien minuten.
Eindelijk, het is middag. Ik eet de lunch die ik zelf heb meegenomen: een salade van spinazie, kipfilet, mozzarella en tomaat. Daarna peuzel ik nog een banaan op. Het is gelukt: mijn eerste periode van 16 uur vasten zit erop.
Maar na de lunch gebeurt er iets waar ik niet op heb gerekend.
Ongeveer een half uur na de lunch voel ik me suf. Ik kan me nauwelijks concentreren. Mijn handen en vingers zijn net ijsklompjes. Ik heb geen honger, maar het voelt alsof ik dagen niet gegeten heb. Ik besluit een stuk te wandelen. Dat schijnt te helpen.
Na twintig minuten wandelen voel ik me beter, maar ik kan me nog steeds niet echt concentreren. Eenmaal terug op kantoor doe ik nog een paar dingen, maar ik voel me nog steeds niet echt mezelf.
Het vasten heeft wel een ander voordeel, merk ik. Rond 15.00 uur ben ik alert, terwijl ik normaal gesproken dan wel een koffie kan gebruiken.
Op weg naar huis komt de scherpte terug en voel ik me weer normaal. Als het etenstijd is, ben ik niet chagrijnig. Ik doe een paar stukken pizza in de magnetron en sla het toetje over.
Normaal gesproken ben ik tussen 18 en 20 uur alleen maar bezig met koken. Maar nu ben ik om 18 uur nog volop aan het werk. Thuis denk ik niet meteen aan eten. Ik ontspan, trek ander kleren aan en pak dan pas de pizza van gisteren.
De volgende dag neem ik me een ding voor: die mist in mijn hoofd komt er dit keer niet. Als lunch neem ik geen karige salade, maar een flink bord met gegrilde kip, een halve avocado, kaas, groenten en zwarte bonen.
Na de lunch voel ik me uitstekend. Ik ben gefocust en klaar voor een middag hard werken.
Die avond wacht de eerste echte uitdaging: een etentje bij vrienden.
Om 19 uur sta ik op de stoep, ruim op tijd om me aan mijn eetschema te houden. We willen eten bestellen, maar omdat sommigen te laat zijn geven we pas om 20 uur de bestelling door. Het eten is er om half negen.
Het mag eigenlijk niet, maar het voelt toch gek om de enige te zijn die niet eet. En ik moet toch voldoende voedingsstoffen binnenkrijgen. Dus besluit ik dat ik de volgende dag een uur later aan de lunch begin. Zo vast ik toch zestien uur.
Maar die beslissing pakt niet goed uit. Om 10.30 uur sterf ik van de honger. Ik kan aan niets anders denken dan eten. Ik blijf koffie en water drinken in de hoop dat mijn hongergevoel verdwijnt.
Om 11.45 uur tril ik van alle koffie en houd ik het niet langer vol. Ik besluit om 12.00 uur te gaan lunchen, ondanks de belofte die ik de avond ervoor heb gedaan. De rest van de dag gaat oké. Als avondeten warm ik een diepvriesmaaltijd op.
De volgende dag wacht de tweede uitdaging: op reis tijdens het vasten. Ik ga met collega's van kantoor de hei op en iedereen is klaar om te vertrekken om 12 uur - net het moment dat ik mijn eerste maaltijd van de dag mag.
Ik pak snel een snoepreep, een handje amandelen en wat zeewiersnacks van mijn bureau en stap in de auto. Onderweg peuzel ik alles op.
We gaan wandelen in het natuurgebied Año Nuevo in Californië. Het is prachtig en ik voel me energiek en gelukkig - ondanks dat ik 's ochtends heb gesport en nauwelijks heb gegeten.
Sommige diëters die ik heb gesproken zeggen dat ze het liefst sporten als ze een tijd niks gegeten hebben. Dat geeft ze naar eigen zeggen meer energie.
Wetenschappelijke studies kunnen dit niet direct bevestigen. Uit recent onderzoek onder atleten die moslim zijn blijkt dat de prestaties tijdens de ramadan niet beter of slechter zijn, zolang ze hetzelfde aantal calorieën en voedingsstoffen tot zich nemen buiten de vastenperiode.
Wel zijn wetenschappers het erover eens dat er meer onderzoek gedaan moet worden naar de effecten van vasten op sportprestaties.
Na de wandeling gaan we met z'n allen eten bij een tacorestaurant. Ik heb enorm veel honger en sprint naar het begin van de rij. Dan ben ik maar even onbeleefd, ik ben wel de eerste die mag bestellen.
Ik neem twee taco's met kip, gebakken bonen en tortillachips met salsa.
De eerste hap is een godsgeschenk. De smaak van gegrilde kip danst op mijn papillen. De maïstortilla's zijn zacht, luchtig en heerlijk, en de bonen zijn lekker pittig.
Ik merk dat ik veel beter proef wat ik in mijn mond stop - alsof mijn zintuigen alles beter registreren. Misschien dat ik meer op mijn eten let nu ik maar een beperkt de tijd heb. Ik heb er ook meer plezier in.
Na het avondeten zit ik vol. Mijn collega's besluiten om nog s'mores te maken, maar het is al half tien. Te laat voor mij om mee te smikkelen. Maar ik wil het toch niet missen, dus zit ik bij het kampvuur marshmallows te roosteren voor mij collega's.
Ik blijk een meester in het roosteren: niet een marshmallow verbrandt! Ik ben een stuk geduldiger nu ik weet dat ik ze toch niet op kan eten.
Die avond ga ik tevreden naar bed. Ik heb mezelf prima kunnen beheersen. Maar de volgende dag heb ik het toch moeilijk als ik in de congrescentrum het ontbijt bekijk.
Er is vers fruit, yoghurt en een voorraad muffins die eruitzien alsof ze net uit de oven komen. Even ben ik verleid, maar ik besluit om door te lopen.
Rond 11 uur heb ik honger. Ik smokkel een beetje door amandelmelk door mijn tweede kop koffie te doen. Het smaakt zoet, notig en gezond. Omdat ik de avond ervoor de s'mores heb geskipt voel ik me niet schuldig.
Ik wil niet dezelfde fout maken als de dag ervoor, dus pak ik een handje noten van het ontbijtbuffet mee voor later. Nu weet ik tenminste zeker dat ik iets kan eten als het middag is.
Het blijkt een uitstekende beslissing. De vergaderingen lopen flink uit, waardoor ik pas ruimschoots na 12 uur aan de lunch kan beginnen. Maar gelukkig heb ik de noten om de ergste honger te stillen. Later eet ik een zalmburger met salade en bessen. Het voelt alsof ik uren kan blijven eten, maar ik houd mezelf in.
Na de lunch is er een verrassing: er blijken nog s'mores over van het roosterfestijn. Dit keer kan ik ze wel eten.
Na een paar s'mores ben ik aan het stuiteren van alle suiker.
Eenmaal thuis heb ik niet ontzettend veel honger, maar ik moet toch iets eten. Dus maak ik toast met roerei en zalm.
De volgende dag sta ik met veel energie in de sportschool. Ik fiets twee keer zover als normaal op de spinningfiets en haal daarna een paar boodschappen. Klokslag twaalf uur eet ik een bakje yoghurt, maar gek genoeg vergeet ik om de rest van de dag goed te eten. Ik heb niet echt honger, dus werk ik rond vijf uur een bordje rijst met kipfilet en groeten naar binnen. Te weinig, zo blijkt later.
De volgende dag neem ik om kwart over twaalf een stuk pizza, mijn eerste maaltijd van de dag. Daarna heb ik enorme behoefte aan iets zoets, dus ga ik langs bij de nieuwe bakker die net open is.
Om de opening van de winkel te vieren zijn er borden vol met alfajores, Zuid-Amerikaanse koekjes met een laag karamel ertussen. Ik pak er vier. Later reken ik uit dat ik zo meer calorieën binnenkrijg dan met een gewone maaltijd - en veel meer suiker dan normaal gesproken.
Die avond is de zoetekauw in mij nog niet verzadigd. Om 23 uur trek ik het niet meer en zet ik de oven aan - klaar om de restjes van de trip met collega's op te eten.
Een uurtje later heb ik vier s'mores achter de kiezen en een paar scheppen vanille-ijs. Ik had nog wel meer kunnen eten, maar gelukkig heb ik niet meer in huis. Ik ben een zoetekauw, maar dit is zelfs voor mijn doen een beetje veel. Het is alsof mijn maag geen bodem heeft.
De volgende dag voel ik me schuldig. Tijd om weer te vasten. Rond het middaguur neem ik een gezonde lunch: kalkoenfilet, kool, spinazie, een schep eiersalade en wat hummus.
Na de lunch voel ik me een stuk beter dan in de 24 uur daarvoor. Het probleem met zoete dingen is dat ze veel snelle suikers bevatten, waardoor je niet verzadigd raakt en een energiedip krijgt.
Ik denk dat mijn lichaam in een soort uithongeringsmodus is gegaan nadat ik 's avonds niet genoeg had gegeten. Toen ik eenmaal een paar s'mores had gesnoept, vroeg mijn lichaam om meer, meer, meer.
De twee dagen erna gaan een stuk beter. Ik eet gezond: salade met bonen, kikkererwten, mager vlees of eieren. Of volkoren pasta met kipfilet. Of gewokte groente met zilvervliesrijst en tofu. Ik drink ook veel water, soms wel vijftien glazen op een dag.
Volgens Varady is niet genoeg water drinken een van de belangrijkste valkuilen bij periodiek vasten. "Veel mensen die het dieet proberen, klagen over hoofdpijn. Maar vaak komt dat omdat ze niet genoeg water drinken", zegt de onderzoekster.
Ongeveer 20 procent van het vocht dat we dagelijks innemen komt uit eten. Dus als je aan het vasten bent, moet je een paar glazen water extra drinken.
Ik heb veel over mijn lichaam geleerd door af en toe niet te eten, maar het was een van de zwaarste dingen die ik ooit heb gedaan.
Ik voel me goed als ik gezond eet: voldoende groente, volkoren graanproducten, gezonde vetten (zoals in avocado's en noten) en kleine porties mager vlees en zuivel. Wanneer ik eet, maakt dan niet uit. En dan kan ik mezelf ook af en toe iets zoets toestaan - of het nu een s'more of een alfajor is.
Maar als ik te strikt ben en mezelf bepaalde dingen ontzeg - of überhaupt vergeet om te eten - dan kom ik in de gevarenzone. Dan smacht ik naar ongezonde dingen die uiteindelijk niet goed voor me zijn.
Ik denk niet dat periodiek vasten iets voor mij is, maar ik zie wel in hoe anderen er baat bij kunnen hebben. Ik snoepte minder vaak, had minder honger en genoot meer van de maaltijden als ik wel mocht eten.
's Avonds snoepen was er niet meer bij en gedurende de dag had ik meer energie. Ik ben blij dat ik periodiek vasten heb geprobeerd, maar ik ga voorlopig gewoon weer terug naar drie maaltijden per dag - en af en toe een zoete lekkernij.
