ANALYSE – Er komt vrijwel zeker geen Brexit-akkoord tijdens de Europese top van volgende week donderdag. Het geruzie van de afgelopen dagen heeft alle twijfels weggenomen. Nieuwe verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk, die de weg vrijmaken voor het vinden van een echte oplossing, komen nu dichterbij.
De Brexit-onderhandelingen in de aanloop naar de EU-top zijn weer een prachtig toneelstuk.
De Britse premier Boris Johnson leek even wat water bij de wijn te doen. In zijn voorstellen blijft Noord-Ierland bijvoorbeeld onderdeel van de Europese markt. Tijdelijk. Want in het plan van Johnson krijgt het Noord-Ierse bestuur elke vier jaar de kans om te stemmen of ze zich willen losmaken van de EU.
Natuurlijk trapte de EU niet in die val, waarna het moddergooien kon beginnen.
Na een telefoongesprek tussen de Duitse bondskanselier Angela Merkel en Johnson op dinsdagochtend, vertelde een anonieme medewerker van de Britse premier dat de EU de eisen heeft aangescherpt. Merkel zou de besprekingen saboteren om zoveel mogelijk uit de onderhandelingen te halen en andere landen af te schrikken om ook Europa de rug toe te keren.
Vervolgens beschuldigde EU-president Donald Tusk de Britse premier ervan dat hij alleen bezig was om een schuldige te zoeken voor het mislukken van de onderhandelingen, in plaats van op zoek te gaan naar een echte oplossing.
Dat vingerwijzen komt voor meer ervaren volgers van het Brexit-drama niet als een verrassing.
Johnson heeft de steun nodig van de Noord-Ierse DUP en van de harde Brexiteers in zijn partij. Hij kan geen concessies doen wanneer het aankomt op de grens met Ierland. Aan de andere kant is Europa solidair met Ierland, dat niets voelt voor een nieuwe muur aan de grens met Noord-Ierland.
Johnson sorteert voor op nieuwe verkiezingen
Door de grote tegenstellingen was de kans dat er een oplossing gevonden kon worden bij voorbaat al heel klein. Maar totdat die deur definitief wordt dichtgegooid, is het voor beide kampen zaak om de schijn te wekken dat ze strijden voor de goede zaak.
Het meest waarschijnlijke scenario is dat er geen akkoord komt op de EU-top van volgende week, waarna Johnson Brexit-uitstel vraagt of opstapt. In dat geval zijn nieuwe verkiezingen in het VK bijna onvermijdelijk.
Johnson nam daar woensdag al een voorschot op, door te beloven dat een no deal-Brexit bij een nieuwe verkiezing niet de boodschap wordt van de Conservatieve Partij. Ook heeft hij toegezegd niet samen te gaan werken met de Brexit Party van Nigel Farage.
Labour-leider Jeremy Corbyn zinspeelde eerder op een tweede Brexit-referendum. Maar het is twijfelachtig of de leider van Sociaal-Democraten het aandurft om met die boodschap de verkiezingen in te gaan. Zo’n open oplossing kan kiezers naar andere partijen drijven die zich duidelijk achter Brexit of Bremain hebben geschaard, zoals de Liberal Democrats en de Brexit Party.
Het Britse pond doet weer een stapje terug door de onzekerheid over hoe het Brexit-uitstel er deze keer uitziet en over wat daarna komt. De harde retoriek van Johnson, die blijft aangeven op een no deal-Brexit aan te sturen als er geen overeenkomst komt met de EU, zorgt voor extra onrust.
Maar gelet op de wettelijke verplichting die Johnson heeft om uitstel te vragen voor de Brexit op 31 oktober, als er geen deal komt met de EU, is de kans groot dat het pond weer opveert zodra duidelijk wordt dat een no deal-Brexit opnieuw wordt vermeden.
Joost Derks is valuta-expert en algemeen directeur bij de Nederlandsche Betaal & Wisselmaatschappij (NBWM). Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld. Deze column geeft zijn persoonlijke mening weer en is niet bedoeld als professioneel (beleggings)advies.
