Beursstrateeg legt uit waarom een forse daling waarschijnlijk is

Afgelopen maand waarschuwde topbelegger en zeepbelexpert Jeremy Grantham opnieuw dat aandelenmarkten zich in zeepbelterritorium bevinden. Volgens Grantham kan “de pleuris elk moment uitbreken.”

Grantham, medeoprichter van vermogensbeheerder GMO voorzag de dotcomzeepbel van rond de eeuwisseling en de kredietcrisis van 2008.

Eén van de dingen waar Grantham naar kijkt, is de afwijking van beurskoersen van trendmatige gemiddelde. Zijn stelling is dat als beurskoersen twee standaarddeviaties boven hun trendlijn zitten, er doorgaans een terugkeer volgt naar het gemiddelde. Concreet betekent dat momenteel een terugval van 38,5 procent tot 50 procent voor de brede Amerikaanse S&P 500-index.

Als aandelen vanaf recente recordniveaus terugkeren naar het trendmatige gemiddelde sinds 2009, zou dat een daling van ruim 40 procent betekenen, volgens beleggingsstrateeg Lance Roberts van beleggingsadviseur RIA Advisors.

In de grafiek hieronder toont Roberts de prestaties van de S&P 500. Daarbij laat hij zien hoe sterk aandelen boven de opgaande trendlijn zitten, die vanaf 2009 is ingezet. Hij werkt daarbij met zogenoemde Fibonacci-steunniveaus, die vaak worden gebruikt in technische analyse.

Eind januari gaf Roberts in een rapport aan waarom hij het eens is met met de inschatting van Grantham dat aandelen zich in zeepbelterritorium bevinden en een grotere daling waarschijnlijk is.

Volgens Roberts zijn er veel indicatoren die dit scenario ondersteunen. Na bijna twee jaar van gigantische monetaire steun van centrale banken zijn aandelenmarkten sterker dan ooit boven historische groeitrends uitgebroken.

Daarnaast zijn waarderingen waarderingen aan aandelen relatief hoog. Maar is dat het beleggerssentiment en de speculatie extreme niveaus hebben bereikt. 

Dit kun je duidelijk zien aan de hoeveelheid margin debt, oftewel geld dat beleggers hebben geleend om aandelen te kopen. Hierbij is sprake van historisch hoge schuldbedragen.

Bovendien hebben de aandelen het afgelopen jaar zogenoemde een 'blow-off' top gekend, zoals aan het einde van vorige zeepbellen. Een blow-off-top is een periode van versnelde stijging naar nieuwe recordniveaus.

Als het neerwaartse scenario voor de beurs zich ontvouwt, zal de Amerikaanse centrale bank volgens Roberts in een lastig parket terecht komen, aangezien de centrale bank een verkrappend monetair beleid zal moeten volgen om de stijgende inflatie af te remmen.

Uiteindelijk zal de Federal Reserve volgens Robert weer een verruimend monetair beleid moeten voeren om de markten te sussen. Maar hij is ook sceptisch over de effectiviteit daarvan. "Gelet op belang van 'financiële stabiliteit' voor de Federal Reverse, vermoed ik dat de centrale bank het inflatiemandaat loslaat om het financiële systeem te ondersteunen", aldus Roberts in rapport.

Hij voegt daaraan toe: "Maar vanwege de extreme opbouw van schuld in het financiële systeem, kan een correctie snel uit de hand lopen. De daaruit voortvloeiende schade voor de kredietverlening, financiële markten, de vastgoedsector en arbeidsmarkt zal de economische groei te snel doen kelderen om deze nog te kunnen redden."

Wat zeggen andere beursexperts?

Aandelenmarkten hebben in januari een stap terug gezet, al was het slot van de maand positief. De S&P 500-index is met 6 procent gedaald ten opzichte van het record van 3 januari en de Nasdaq 100, die sterk op technologie-aandelen is gericht, is met 10 procent gedaald sinds het hoogtepunt op 27 december 2021.

Op korte termijn kan de S&P 500 met nog eens 10 procent kan dalen, heeft beleggingsstrateeg Mike Wilson van zakenbank Morgan Stanley aangegeven. Collega Barry Bannister van Stifel stelde afgelopen week dat aandelen later in het eerste kwartaal de bodem zullen bereiken, en verwacht dat de S&P 500-index de 4.200 punten zal bereiken.

Zowel Wilson als beleggingsstrateeg Savita Subramanian van de Bank of America zeiden onlangs ook dat het huidige klimaat in sommige opzichten extremer is dan tijdens de dotcombubbel rond 2000.

Subramanian wees erop dat de situatie waarin de groeiaandelen beter presteren dan de waardeaandelen momenteel langer standhoudt dan tijdens de dotcomzeepbel.

Wilson gaf aan dat over een breed front sprake is van hoge waarderingen voor aandelen. Zo heeft de mediaan van de S&P 500-index een hogere koers-winstverhouding dan tijdens de dotcombubbel. Dit suggereert dat de gemiddelde marktwaardering niet door slechts een paar aandelen wordt wordt bepaald maar dat hoge waarderingen wijd verspreid zijn.

Ook beleggingsgoeroe Seth Klarman zei afgelopen week dat hij verwacht dat aandelen een ruige rit tegemoet gaan, als de Federal Reserve het monetaire beleid gaat verkrappen.

Maar er zijn ook optimisten. Beleggingsstrateeg David Kostin van Goldman Sachs heeft een koersdoel van 5.100 punten voor de S&P 500 aan het einde van het jaar. Brian Belski van BMO heeft een koersdoel van 5.300 punten. Het mediane koersdoel onder strategen op Wall Street ligt rond de 4.800 punten.

Goldman Sachs heeft ook een rapport gepubliceerd waarin de zakenbank stelt dat er weinig bewijs is dat de Shiller koers-winstverhouding, een veelgebruikte waarderingsmaatstaf, steevast terugkeert naar het historische gemiddelde.

Het blijft voorlopig gissen hoe aandelenmarkten zich de komende periode ontwikkelen. Grantham zelf was enkele jaren geleden voorbarig toen hij in 2014 aangaf dat de markt zich in een zeepbelterritorium bevond.

Maar met waarderingen van aandelen die nog steeds hoog zijn en wankele economische vooruitzichten - de inflatie is op het hoogste niveau in vier decennia beland en de rentes staan op het punt te stijgen, wat normaal gesproken in een rem op de groei resulteert - doen beleggers er wellicht goed aan voorzichtig te zijn in de onzekere maanden die voor ons liggen.

Lees meer over de beurs:

• De inflatie blijft hoog en zal voor langere tijd het rendement op aandelen drukken, zegt de baas van het Noorse staatsfonds
• Bestuurder van de Amerikaanse centrale bank waarschuwt dat er kans is op agressieve verhoging van rentes
• Is een solide bodem in de maak voor de beurs, of staan we op een rotte vloer?