- Verkenner Ronald Plasterk kan aan de slag om de voorkeuren van partijen te peilen op basis van de verkiezingsuitslag.
- Het ligt voor de hand om eerst naar een rechtse coalitie van PVV, NSC, BBB en mogelijk VVD te kijken.
- Economen van ABN AMRO signaleren dat begrotingsdiscipline een belangrijk aandachtspunt kan worden, nu de economie zwak draait.
- Lees ook: Over rechts, links of door het midden: deze coalities zijn er mogelijk na de historische verkiezingsoverwinning van de PVV
Woensdag kan verkenner Ronald Plasterk officieel van start om te peilen wat politieke partijen willen met de verkiezingsuitslag. Duidelijk is al dat de PVV, de grote winnaar, een kabinet zou willen vormen met de NSC van Pieter Omtzigt, aangevuld met VVD en BBB. Al heeft VVD-leider Dilan Yesilgöz aangegeven liever te willen kijken naar een gedoogconstructie.
Hoewel dit gekenschetst zou kunnen worden als een rechts kabinet, hameren met name PVV en NSC op thema’s als bestaanszekerheid, met plannen voor verhoging van het minimumloon en forse investeringen in de zorg.
Geen van deze twee partijen heeft plannen uit het verkiezingsprogramma laten doorrekenen door het Centraal Planbureau. Het is dus niet duidelijk wat de geschatte kosten van de plannen zijn en hoe die gedekt moeten worden. De vraag hierbij is of hoge ambities op sociaal-economische gebied vallen te rijmen met discipline wat betreft het huishoudboekje van de staat.
De formatie van een nieuw kabinet zal plaatsvinden tegen de achtergrond van een zwakke economie, schrijven economen van ABN AMRO in dit verband in een rapport. “Anders dan de afgelopen jaren wordt er geformeerd tegen de achtergrond van zwakke groeivooruitzichten. Na drie kwartalen van krimp waait er nog steeds een gure economische tegenwind”, aldus de bank.
Zwakke economie maakt begrotingsdiscipline actueel bij formatie nieuw kabinet
Economen van de bank wijzen op de vertragende wereldeconomie en tegenwind door de hogere rente. ABN AMRO denkt dat de Nederlandse economie dit jaar met slechts 0,2 procent zal groeien en dat volgend jaar de groei dan iets aantrekt tot 0,6 procent. Dat zou dan in 2025 moeten toenemen tot 1,1 procent groei.
De bank verwacht wel dat de buitenlandse vraag volgend jaar langzaam zal aantrekken, terwijl overheidsbeleid, loonstijgingen en de sterke arbeidsmarkt de consument ondersteunen. ABN AMRO verwacht verder dat de Europese Centrale Bank (ECB) vanaf juni volgend jaar de rente zal verlagen. Om de inflatie te bestrijden heeft de centrale bank in Frankfurt de rente naar een recordniveau verhoogd.
ABN AMRO meldt in het rapport te hopen dat begrotingsdiscipline een agendapunt wordt bij de formatie. "De toekomstige lasten die op de begroting afkomen zijn immers al hoger door vergrijzing, klimaatadaptatie en de energietransitie", aldus de bank.
