Bedrijven kopen weer voor miljarden euro’s aandelen in. Hier kunnen verschillende redenen voor zijn.

Aandeelhouders juichen dit toe, al zijn de voordelen wel minder zichtbaar dan bij dividend.

Maar er zitten ook nadelen aan. Business Insider geef aan waar je op moet letten als belegger, wanneer bedrijven eigen aandelen inkopen.

Veel beursgenoteerde bedrijven moesten vanwege de coronacrisis noodgedwongen het rempedaal intrappen, maar inmiddels kopen ze weer volop eigen aandelen in.

In Nederland spannen ondernemingen als ASML (9 miljard euro ter vervanging van het lopende programma van 6 miljard euro), ArcelorMittal (2,2 miljard euro), Shell (2 miljard dollar) ING (1,7 miljard euro) Philips (1,5 miljard euro), Ahold Delhaize (1 miljard euro) en AkzoNobel (1 miljard euro) de kroon.

Inkoopprogramma’s hebben daarmee een hoge vlucht genomen.

Volgens zakenbank Morgan Stanley hebben Europese bedrijven in het tweede kwartaal van dit jaar voor 35 miljard dollar (omgerekend 30 miljard euro) aan inkoop van eigen aandelen aangekondigd. De zakenbank verwacht dat dit bedrag in heel 2021 het vorige record van 100 miljard dollar (84 miljard euro) uit pre-coronajaar 2019 zal overtreffen.

Europa volgt daarmee de Verenigde Staten, waar dit instrument veel gebruikelijker is dan hier. In 2018 had 53 procent van de Amerikaanse beursgenoteerde bedrijven een aandeleninkoopprogramma: dubbel zoveel als in Europa.

Als een bedrijf aankondigt eigen stukken in te kopen, zie je vaak de beurskoers opveren. Maar waarom is dat eigenlijk?

Herinvesteren of naar de aandeelhouder?

Een bedrijf kan zijn overtollige kasgeld verschillende bestemmingen geven:

  • herinvesteren voor verdere groei (zoals overnames, het aanboren van nieuwe markten, investeringen in machines en het ontwikkelen van nieuwe producten)
  • schulden afbouwen
  • het geld op een bankrekening zetten
  • een deel terugsluizen naar de aandeelhouders.

Geld werkloos op een bankrekening laten staan of schulden afbetalen is met de huidige lage rente niet aantrekkelijk.

Investeren in toekomstige groei is vooral interessant voor groeibedrijven, zoals techbedrijven. In andere gevallen kan aandeelhouderswaarde creëren door de winst te verdelen over de aandeelhouders (via een dividenduitkering) of door eigen aandelen in te kopen een goed alternatief zijn.

Er zijn verschillende redenen om eigen aandelen te kopen

Er kunnen verschillende motieven zijn om voor die laatste optie te kiezen. De meest voor de hand liggende reden is dat er onvoldoende interessante groeimogelijkheden zijn en dat een bedrijf er niets voor voelt om investeringen te doen die weinig toevoegen of juist averechts uitpakken, zoals een te dure overname.

De Raad van Bestuur kan ook een inkoopprogramma aankondigen, omdat ze het aandeel ondergewaardeerd vindt. De koers van een aandeel kan om verschillende redenen onder druk staan. Soms heeft dat te maken met het bedrijf zelf, zoals tegenvallende kwartaalcijfers of een boekhoudschandaal. Maar het kan ook gebeuren dat een aandeel ten onrechte mee omlaag wordt getrokken bij een brede marktcorrectie, zoals we vorig jaar zagen vlak na de uitbraak van de coronapandemie.

Door voor miljoenen euro’s eigen aandelen in te kopen, kan het management toch aandeelhouderswaarde creëren en naar de buitenwereld een blijk van vertrouwen in het eigen bedrijf geven.

Het is vrijblijvender dan dividend

Wat voor veel bedrijven ook meespeelt is dat eigen aandelen inkopen een stuk vrijblijvender is dan dividend uitkeren. Het is een programma waar een limiet aan zit, waardoor het management na afloop de handen vrij heeft om eventuele winsten een andere bestemming te geven.

En mocht het bedrijf het bestaande programma voortijdig on hold zetten, dan is de koersreactie vaak een stuk milder dan wanneer de onderneming aankondigt het dividend te verlagen of te passeren. Dividend uitkeren schept verwachtingen.

Een derde veel genoemde reden is verwatering voorkomen. Sommige bedrijven betalen hun medewerkers deels met aandelen of opties of keren dividend uit in aandelen (stockdividend). Als ze hiervoor nieuwe aandelen moeten uitgeven ontstaat verwatering. Hierdoor moet de winst over meer aandelen worden verdeeld en daalt de zeggenschap van bestaande aandeelhouders.

Een bedrijf kan dat een stap voor zijn door bestaande stukken op te kopen, zoals Aegon onlangs heeft gedaan.

Een bedrijf kan ook dubieuze motieven hebben

Een minder charmante reden om aandelen in te kopen is het oppoetsen van financiële ratio’s. Door het opkoopprogramma komen er minder aandelen in omloop, waardoor de winst over minder stukken hoeft te worden verdeeld en de winst per aandeel (wpa) dus oploopt

Stel dat van een bedrijf 1 miljoen aandelen in omloop zijn en de onderneming 8 miljoen euro winst maakt. Dan bedraagt de winst per aandeel 8 euro. Koopt het bedrijf 100.000 aandelen in, dan wordt de winst nog maar verdeeld over 900.000 aandelen. De winst per aandeel stijgt dan in een klap met 0,88 euro.

… zo kan het aandeel cosmetisch goedkoper ogen

Door de hogere winst per aandeel verbetert ook de koers/winstverhouding (de beurskoers gedeeld door de winst per aandeel). Dit is een door beleggers veel gebruikte maatstaf om te bepalen of een aandeel duur is. Hoe lager dit cijfer uitpakt, hoe gunstiger het oogt.

Stel dat de beurskoers van het bovengenoemde bedrijf 40 euro bedraagt, dan daalt de koers/winstverhouding dankzij de inkoop van eigen aandelen van 5 (40 gedeeld door 8) naar 4,5 (40 gedeeld door 8,88). Het aandeel lijkt dan optisch goedkoper.

Inkoop van eigen aandelen zorgt ook voor een toename van het rendement op eigen vermogen: de verhouding tussen de winst van een bedrijf en het eigen vermogen waarmee die winst is gemaakt. Dit cijfer ziet er plotseling gezonder uit, zonder dat er operationeel iets is veranderd bij het bedrijf.

Er blijft een groter deel van de koek over voor jou

Voor bedrijven kan het dus om allerlei redenen gunstig uitpakken zo'n inkoopprogramma op te starten. Maar wat heb jij er nu concreet aan als belegger?

Bij een dividenduitkering zijn de voordelen duidelijk: je krijgt een bedrag op je rekening bijgeschreven of je ontvangt extra aandelen. Als een bedrijf eigen aandelen inkoopt, merk je daar wat minder van.

Toch kun je er wel degelijk van profiteren. Omdat er minder aandelen in omloop zijn, hoeft het dividend ook over minder stukken te worden verdeeld, waardoor er voor jou een groter deel van de koek overblijft. Dat was voor Ahold Delhaize in januari de reden om een aandeleninkoopprogramma op te tuigen.

Als er minder aandelen uitstaan, ontstaat er voor een bedrijf ook wat meer ruimte om het dividend iets te verhogen zonder dat dit tot extra kosten leidt.

De koers veert vaak op

Een ander pluspunt is dat de koers vaak oploopt, nadat een bedrijf met het goede nieuws naar buiten is gekomen. Er is een grote koper die de beurskoers ondersteunt en beleggers kunnen dit zien als een signaal dat het management in het bedrijf gelooft. Bovendien worden aandelen iets schaarser, hetgeen de prijs wat kan opdrijven.

De koers zakt ook niet verder terug, zoals bij aandelen die ex-dividend gaan. Mogelijk is dat een van de redenen dat de koersen van Europese bedrijven al jaren achterblijven bij die van Amerikaanse sectorgenoten. Europese bedrijven kiezen vaker voor dividend om hun aandeelhouders te belonen, terwijl veel Amerikaanse bedrijven liever eigen stukken inkopen.

Verder is het voor grote professionele beleggers, zoals pensioenfondsen en verzekeraars, fiscaal aantrekkelijker als een bedrijf aandelen inkoopt dan dividend uitkeert. Zij kunnen de dividendbelasting namelijk niet altijd verrekenen.

Dit is voor jou als particuliere belegger overigens minder relevant, want op je aangiftebiljet voor de inkomstenbelasting mag je de betaalde dividendbelasting aftrekken van je vermogen in box 3.

... maar eigen vermogen daalt

Er zitten helaas ook nadelen aan de inkoop van eigen aandelen. Zoals gezegd kunnen bedrijven er ook voor kiezen om hun winst te herinvesteren. Door hiervan af te zien, kan de toekomstige groei onder druk staan. Immers, geld dat naar eigen aandelen gaat, kan niet meer worden ingezet voor overnames, innovaties of uitbreiding van de productiecapaciteit.

Ook beleggers kunnen er vraagtekens bij zetten. Ze kunnen de aankoop van een inkoopprogramma beschouwen als een teken dat het bedrijf geen groeimogelijkheden meer ziet.

Een ander nadeel is dat het eigen vermogen onder druk komt te staan. De balans verzwakt en het bedrijf heeft minder geld in kas om eventuele tegenslagen te kunnen opvangen of om alsnog overnames of investeringen te doen als zich een mooie kans voordoet.

Een verkeerde timing kan desastreus uitpakken

Verder kan een verkeerde timing ervoor zorgen dat de opkoopoperatie uitdraait op een mislukking. Als de beurskoers daalt, ziet het bedrijf een deel van de investering in rook opgaan. Dat risico is niet ondenkbeeldig, aangezien de beurzen nu het ene record na het andere aantikken.

Tot slot is er een risico dat bestuurders dit besluit nemen op de verkeerde gronden: dat ze de cijfers of de beurskoers op korte termijn willen opkrikken, om bijvoorbeeld hun bonus veilig te stellen of voor zichzelf een aantrekkelijke exit te regelen.

Dit speelt bij Europese bedrijven wat minder dan bij Amerikaanse, omdat de hoogte van de beloning van Europese CEO’s minder vaak is gekoppeld aan de beursprestaties. Maar het valt niet uit te sluiten.

Houd goed in de gaten wanneer het programma afloopt

Al met al kan het voor beleggers gunstig uitpakken als een bedrijf eigen stukken wil inslaan. Maar het is wel belangrijk om te achterhalen welke motieven erachter zitten. Heb je de indruk dat het vooral gaat om een cosmetische ingreep, dan moet je snel wegwezen. Maar heeft het bedrijf goede redenen en voldoende vet op de botten, dan kun je die stap toejuichen.

Houd wel in de gaten wanneer het inkoopprogramma afloopt. Zeker bij smallcaps kunnen de koersen nog weleens plotseling onder druk komen zodra de laatste euro is uitgegeven.

Lees meer over beleggen: