Eindelijk ligt-ie in het water, het systeem van Boyan Slat dat de plasticsoep in de oceanen moet opruimen.
Vijf jaar lang werkten de 24-jarige Nederlander en zijn organisatie The Ocean Cleanup aan het systeem. Nu is het dan eindelijk te water. De plasticsoep kan z’n borst natmaken.
Onze oceanen bevatten een duizelingwekkende hoeveelheid plastic. En jaarlijks komt daar minimaal 8 miljoen ton plastic bij. En dat is dan nog een voorzichtige schatting. Niet meegeteld namelijk is andersoortig afval zoals visnetten.
Al dit vuil breekt niet af, maar wordt steeds kleiner en kleiner tot microplastics. Door de zeestroming verzamelt plastic zich op enkele vaste plekken in de oceanen, in zogenoemde gyres. Hier hoopt zoveel kunststof op dat de gebieden ook wel drijvende vuilnisbelten worden genoemd.
De bekendste van die plekken is de Great Pacific Garbage Patch, een gebied in het noorden van de Stille Oceaan dat drie keer zo groot is als Spanje.
Zaterdag is Slat begonnen met zijn operatie. De eerste reinigingsbuis van 600 meter lang is te water gelaten - System 001. Een sleepboot trok het buizensysteem door de Baai van San Francisco, onder de Golden Gate Bridge door op weg naar de testlocatie.
Als alles volgens plan verloopt, gaat System 001 daarna door naar de Great Pacific Garbage Patch. De crew hoopt dat het eerste systeem daar in een jaar 50 ton plastic verzamelt.
Volgens de modellen van Slat en zijn collega's moet het mogelijk zijn om met 60 van zulke systemen binnen 5 jaar de helft van de plasticsoep op te ruimen.
Boyan Slat neemt gok met onbewezen technologie
Een en ander moet nog blijken, want de technologie is nog niet getest. Niemand weet zeker of het systeem werkt.
Hoewel het plan van The Ocean Cleanup op veel bijval kan rekenen, is er ook kritiek vanuit wetenschappelijke hoek.
Volgens veel plasticonderzoekers is het systeem niet zaligmakend, omdat veel oceanisch plastic al in minuscuul kleine stukjes is afgebroken en is gezonken.
Ook vrezen de onderzoekers dat het systeem een negatief effect heeft op de flora en fauna en dat het kwetsbaar is voor ruwe weersomstandigheden op volle zee. En natuurlijk dat het systeem de aandacht afleidt van waar het allemaal om gaat: om het het terugdringen van het gebruik van plastic en het voorkomen dat het spul in het milieu terechtkomt.
Voorkomen plastic vervuiling
Volgens Slat moet het voorkomen van plasticvervuiling een mondiale prioriteit zijn, maar moet er ook gewoon opgeruimd worden. Hij weet echter dat alle ogen op hem gericht zijn, nu zijn systeem de lakmoesproef ondergaat.
"De technologie is niet bewezen en de komende maanden gaan we het zien", zei hij tegen Business Insider. Het systeem is in computersimulaties en op kleine schaal getest, maar wordt nu voor het eerst op ware grootte uitgerold in de Grote Oceaan.
"Modellen zijn modellen", aldus Slat. Handig, maar geen perfecte weergave van de realiteit. "Het wordt een spannend halfjaar."
En zo ziet de tewaterlating van het systeem eruit:
Het systeem werd in Alameda, Californië, gemonteerd. Op een scheepswerf in de San Francisco Bay Area.
Het systeem blijft drijven dankzij de pijpen van harde kunststof.
Volgens The Ocean Cleanup is het drijvende systeem voorzien van lantaarns, radar-reflectoren, navigatiesignalen, gps en bakens om botsingen te voorkomen.
Zonne-energie voorziet alle systemen van stroom.
Onder het drijvende gedeelte bevindt zich een ondoordringbaar schort van 3 meter hoogte dat al het drijvende vuilnis verzamelt.
Eerder dit jaar bouwde The Ocean Cleanup een testsysteem van 122 meter om te kijken of het de sleep naar zee zou overleven.
Dat proefsysteem werd op 18 mei naar zee gesleept.
Het overleefde een testronde van 2 weken.
Het complete systeem is 600 meter lang.
Het bouwen van het eerste systeem kostte bijna 20 miljoen euro. Het team schat echter dat de kosten omlaag kunnen en dat een toekomstige systeem minder dan 5 miljoen euro gaat kosten.
Het systeem wordt zo'n 480 kilometer buitengaats gesleept, een tocht die drie dagen zal duren.
Het systeem is nu lang en recht, dus er wordt nog geen enkele druk op uitgeoefend.
Eenmaal op de testlocatie aangekomen, worden de buizen in een hoefijzervorm gemonteerd en vervolgens twee weken lang getest.
Slat wil daar zien of het systeem zijn vorm en structuur behoudt en hoe het zich in het water voortbeweegt.
Als alles goed gaat, wordt het systeem nog eens zo'n 1.000 zeemijl verplaatst - naar de plasticsoep.
Eenmaal ter plaatse wil het team elke zes weken een schip het verzamelde plastic laten ophalen.
Maar omdat het een eerste versie is, verwacht het team dat er nog een en ander aan gesleuteld en veranderd moet worden. Niet alleen aan het apparaat, maar ook aan het logistieke proces van het vuil ophalen.
Eenmaal actief bij de plasticsoep is het team benieuwd naar de prestaties van het systeem.
's Winters wordt het spannend. Dat is namelijk de periode van hoge golven en zware stormen.
Het eerste systeem is dan wel klaar, de test moet nog beginnen.
