Als het kabinet Rutte werkelijk veel goederen en diensten waar 6 procent btw voor geldt aanpakt, krijgt staatssecretaris Eric Wiebes van Financiën te maken met massa’s woedende lobbygroepen.

De grote belastingherziening waar coalitiepartners VVD en PvdA aan sleutelen heeft mooie dingen te bieden: lagere lasten op arbeid. Maar dat is niet gratis.

Volgens NRC Handelsblad wordt de rekening gepresenteerd in de vorm van een verhoging van de btw-tarieven van tal van goederen en diensten die nu onder het lage 6-procentstarief vallen. Dat levert al gauw een paar miljard op.

Alleen essentiële boodschappen zouden uitgezonderd worden. Dit klinkt helder. Maar het is natuurlijk wel vragen om bijtend verzet van lobbygroepen. De voorzitter van MKB-Nederland nam woensdag al een voorschot. Hij noemde een eventuele verhoging van het btw-tarief “een dolksteek in de rug” voor ondernemers.

De verbijstering van MKB-Nederland is niet ongegrond. Want zoals econoom Mathijs Bouman in 2011 al eens optekende voor Z24: de lijst van zaken die onder respectievelijk het 6-procents en 21-procentstarief voor de btw vallen, wemelt van de bizarre uitzonderingen. Een kwestie van Bruto Toegevoegde Waanzin, aldus Bouman.

De lijst van Bouman is ook anno 2015 actueel. Z24 maakte een update van twaalf btw-thema’s waar zeker knallende ruzie over ontstaat, als het kabinet Rutte 2 gaat morrelen aan het 6-procentstarief.

Wie het zelf wil napluizen: hier zijn de btw-regels te vinden op de site van de Belastingdienst.

1) Eten voor de mens

Menselijk voedsel valt in algemene zin onder 6-procentstarief van de btw. Maar wat is essentieel? Over zaken als brood en melk zal weinig discussie zijn. Die blijven laag belast.

Maar dan het schemergebied: kauwgom en snoepgoed vallen nu ook onder het 6-procentstarief, terwijl dat bijvoorbeeld niet geldt voor genotmiddel pruimtabak (21 procent).

Helemaal schimmig is het gebied van de voedingspreparaten. Zo vallen “door homeopaten verstrekte preparaten die niet als geneesmiddel zijn erkend” wel onder het 6-procentstarief. Maar dat geldt niet voor “preparaten die door homeopaten zelf worden gemaakt”, aldus De Belastingdienst. Want die “ voldoen meestal niet aan de voorwaarden van de Warenwetgeving.” (cursivering Z24)

Haalt staatssecretaris Eric Wiebes van Financiën straks z'n neus op voor homeopaten die niet-zelfgemaakte, niet-erkende geneesmiddelen verkopen, met een fikse btw-verhoging?

2) Eten voor dieren

Lastige is ook dierenvoedsel. Dit komt vooral doordat granen en peulvruchten die niet voor menselijke consumptie zijn bestemd, onder het 6-procentstarief vallen. Denk aan tarwe, rogge, haver, gerst, gierst, maïs, rijst, kanariezaad, sorghumzaad en milletzaad.

De Belastingdienst legt hier als grens 95 procent. Dus voer voor (sier)vogels, zoals parkieten en kanaries, valt onder het 6-procentstarief "als het minimaal voor 95 procent uit granen en voor maximaal 5 procent uit oliehoudende zaden bestaat". Ander vogelvoer valt weer wel onder het 21-procentstarief, aldus de fiscus.

Vraag is dus: durft Wiebes de btw op kanariezaad te stroomlijnen?

3) Voorbehoedsmiddelen: condooms en glijmiddelen

Veel geneesmiddelen vallen onder het lage btw-tarief. Maar ook hier zijn er schemergebieden, vooral op het gebied van seks.

De basisregel is dat voorbehoedsmiddelen (spiraaltje, pessarium, condooms, zaaddodende pasta en de anticonceptiepil) onder het 6-procentstarief vallen.

Maar nu de uitzondering. “Losverkochte glijmiddelen vallen onder het 21%-tarief. Levert u glijmiddelen samen met 1 of meer condooms in 1 verpakking, dan geldt het 6%-tarief,” zo stelt De Belastingdienst.

Wat doet Wiebes met deze condoomtruc?

4) Boeken en e-books

Uitgevers steggelen er al jaren over. Boeken, dagbladen, weekbladen, tijdschriften en andere periodieke uitgaven die minstens driemaal per jaar verschijnen vallen onder het 6-procentstarief. E-books worden daarentegen gezien als een ‘dienst’ die onder het 21-procentstarief valt.

Gaat Wiebes op dit vlak een gelijk speelveld scheppen?

5) Bloemen

De ene bloem is de andere niet voor de btw. Zo vallen gedroogde bloemen, orchideeën, anthuriums en bloemboeketten onder het 6-procentstarief.

Maar geverfde bloemen, gedroogde plantaardige producten (al dan niet geverfd), melanges van met geurstoffen gearomatiseerd gedroogd plantenmateriaal en kunstbloemen worden met 21 procent btw belast.

Trekt Wiebes straks een lange neus naar orchideeënverkopers?

6) Kookdiensten

Koks die bijschnabbelen door groepen te laten koken en ter plekke culinaire creaties te laten nuttigen, kunnen 6 procent btw rekenen. Hetzelfde geldt voor een gediplomeerd bakker die kinderfeestjes organiseert waarbij koekjes en broodjes worden gebakken.

Maar pas op: geef je een kookcursus waarbij “kennisoverdracht belangrijker is dan het nuttigen van het eten”. Pech: 21 procent btw.

Bottom line: Hoe bang is Wiebes voor bakkers die kinderfeestjes organiseren?

7) Dierenartsen

Terug naar de dieren. Een dierenarts die een geneesmiddel toedient bij de behandeling van een ziek dier, levert “een combinatie van goederen en diensten”. De regel is dan: 21 procent btw.

Maar als dezelfde dierenarts een pilletje verkoopt dat de honden- of katteneigenaar thuis toedient, dan valt het medicijn onder het 6-procentstarief.

Ergo: durft Wiebes de strijd met honden- en kattenbezittend Nederland aan?

8) Fietsreparatie

Het repareren van (elektrische) fietsen , banden plakken en preventief onderhoud vallen onder het 6-procentstarief. Maar de reparatie van snorfietsen, bromfietsen en bromscooters vereist 21 procent btw.

Trotseert Wiebes een opstand der fietsenreparateurs, als het plakken van een fietsband straks ook 21 procent btw kost?

9) Kappers

Kappers worden grosso modo mild behandeld. Knippen, wassen, föhnen, verven, permanenten, scheren en het trimmen van baarden vallen onder het 6-procentstarief. Ook als de kapper daarbij shampoo, haarverf, permanentvloeistof, crème en gel gebruikt.

Zelfs het aanbrengen van “goedkope haarversieringen” zoals strikken, linten, kralen en veertjes mag voor 6 procent btw.

Maar er is wel een grens: het aanbrengen van “haarextensies en aanmeten en reviseren van pruiken en toupets” kost 6 procent, maar het hierbij gebruikte materiaal (de pruiken en toupets) valt onder het 21-procentstarief.

Strijkt Wiebes de kappersbranche straks tegen de haren in met een uniform 21-procentstarief voor alle diensten?

10) Toegangsprijzen cultuur en recreatie

Ga je naar het circus, de dierentuin of de bisocoop? Dan vallen de toegangskaartjes onder het 6-procentstarief voor de btw. Maar dat geldt niet voor "de vertoning van films aan individuen, zoals in sekscabines". Dat valt onder het 21-procentstarief.

Ofwel: stelt Wiebes de toegangsprijzen van alle cultuurevenementen straks gelijk aan het bezoek van een sekscabine?

11) Optredens artiesten

Een karikaturist die sneltekeningen maakt bij evenementen mag 6 procent btw rekenen. Maar “tekeningen die u als sneltekenaar of karikaturist buiten publieksoptredens om maakt, vallen onder het 21%-tarief”, waarschuwt De Belastingdienst.

Alleen openbare optredens van artiesten waarbij “een artistieke prestatie” wordt verricht vallen nu dus onder het milde btw-regime.

Durft Wiebes het gevecht met acterend Nederland aan?

12) Diensten voor landbouwers

Boeren genieten van tal van fiscale voordeeltjes op btw-gebied. Zo kan een agrariër zijn boekhouder laten werken tegen het 6-procentstariief. Andere ondernemers moeten gewoon 21 procent btw betalen voor de boekencontrole.

Alleen als een financiële specialist wordt ingehuurd om een boerenbedrijf door te lichten “om vast te stellen of een andere methode van landbouwuitoefening bedrijfseconomisch haalbaar is”, vallen de gemaakte uren onder het 21-procentstarief.

Negeert Wiebes de tractoren op het Binnenhof, als de boer straks 21 procent btw kwijt is voor zijn boekhouder?