Mexico kan een gevaarlijk land zijn voor de zakenreiziger. Hij stapt in de
hoofdstad van het Noord-Amerikaanse land in een taxi richting het vliegveld
om zijn vlucht naar huis te pakken. Maar voor hij het weet, brengt de
chauffeur hem naar een afgelegen loods en is hij slachtoffer van een
ontvoering. Hij komt pas vrij als zijn werkgever losgeld heeft betaald.

Dit scenario lijkt afkomstig uit een Hollywood-film, maar experts in Nederland
zeggen dat het een reëel gevaar betreft. En Mexico staat niet op zich.

In het wetteloze zuiden van Nigeria komen gijzelingen dagelijks voor.
Gewapende opstandelingen of ordinaire criminelen op zoek naar meer
oliedollars hebben het gemunt op werknemers in de olie-industrie. In
Colombia kidnappen leden van de rebellenorganisatie FARC geregeld
buitenlanders, soms uit ideologische overwegingen maar steeds vaker puur om
het geld.

Kidnapping en afpersing zijn een “zeer realistische en groeiende bedreiging,”
stelt de Nederlandse afdeling van de Amerikaanse verzekeraar AIG. Elk jaar
vinden er 12.500 ontvoeringen plaats in meer dan veertig landen. De
afgelopen vier jaar is het geëiste losgeld verdubbeld, sommige ontvoerders
eisen meer dan 50 miljoen euro.

"Je hoeft de media maar te volgen en de risico’s worden duidelijk.
Bedrijven worden groter en breiden uit naar meerdere landen, vaak onbekende
gebieden," zegt Ajita Chahal, in ons land verantwoordelijk voor de
zogenoemde kidnap and ransom-verzekering van AIG Nederland.

Onderzoekers zien kidnapping als één van de snelst groeiende misdaden.
Politieke overwegingen spelen soms een rol, zoals vaak in Irak het geval is.
Daar gijzelden opstandelingen onlangs een groep Zuid-Koreanen om Zuid-Korea
te dwingen zijn militairen terug te trekken uit Irak. In ontwikkelingslanden
hebben ontvoerders ‘economische’ motieven. De groeiende ongelijkheid tussen
rijk en arm maakt dat sommigen op zoek gaan naar nieuwe inkomstenbronnen.

In dat geval loopt een ontvoering meestal goed af. Ontvoerders zijn
ondernemers. Neem Mexico. Reizigers worden uit een auto geplukt en komen
over het algemeen snel weer vrij als het losgeld is overhandigd. Iemand
langer vasthouden kost te veel moeite en geld. Alleen als politieke
doeleinden het motief zijn, kunnen ontvoeringen langer duren en eindigen
mogelijk in een drama.

De toenemende onveiligheid brengt ondernemingen ertoe vaker een 'kidnap and
ransom'-verzekering voor hun personeel af te sluiten. In ons land bieden
alleen AIG Nederland en concurrent Nassau Verzekeringen een dergelijke polis
aan. De verzekeraars zijn terughoudend in het verstrekken van informatie
hierover. Een zakenreiziger waarvan bekend is dat hij een goede verzekering
heeft, is immers een aantrekkelijk slachtoffer.

"Over de details kan ik niets zeggen, maar het aantal kidnap and
ransom-polissen laat een stijgende lijn zien", kan Chahal wel melden.
Maarten Fuhring, werkzaam bij Nassau, wil nog minder zeggen. "De
verzekering is heel erg de moeite waard voor bestuurders die voorzichtig met
hun werknemers willen omgaan," is het enige dat hij kwijt wil.

AIG Nederland en Nassau verzekeren alle kosten die gepaard gaan met een
ontvoering, zelfs het eventuele losgeld. Zelf komen de verzekeraars niet in
actie als iemand is gekidnapt. Daarvoor bestaan gespecialiseerde bureaus die
weten hoe te handelen in een crisissituatie. Deze bedrijven, zoals Control
Risks, Corporate Risks International en Clayton Consulting, dienen de
rekening in bij de verzekeraar.

Control Risks heeft in Amsterdam een regionaal kantoor voor
klanten in de Benelux. Het merkt dat steeds meer bedrijven aandacht hebben
voor het welzijn van hun werknemers. De terroristische aanslagen in de
Verenigde Staten in 2001 maakten duidelijk dat ook de zakenman doelwit kan
zijn, vertelt senior adviseur Arthur Morrien. "9/11 trof een
kantoorpand. Geen situatie is zo gek of ze niet kan plaatsvinden."

Control Risks heeft in Londen 24 uur per dag een crisisteam paraat staan, dat
in actie komt als iemand is gegijzeld. "Een consultant is binnen een
dag aanwezig op de locatie waar de ontvoering heeft plaatsgevonden,"
aldus Morrien.

Die consultant, bijvoorbeeld een voormalige militaire commando
of oud-politieagent, is getraind in crisissituaties en begeleidt de
bedrijven en familie van het slachtoffer. Hij houdt contact met de lokale
autoriteiten, maar voert geen onderhandelingen met de ontvoerders. Morrien: "We
bereiden de onderhandelingen voor, maar gaan niet met geldkoffers lopen."

De aanpak van Control Risks verschilt per land. In Nigeria houdt de staat
altijd de regie en kan het bureau weinig doen. Het zorgt er alleen voor dat
de politie geen stappen onderneemt die de gegijzelde in gevaar brengen. In
andere landen is de politie zo corrupt dat samenwerking is uitgesloten, zegt
Fuhring van Nassau Verzekeringen. "In West-Europa kan je wel vertrouwen
op de politie, in veel andere landen in Zuid-Amerika, Azië of Afrika is dat
onmogelijk wegens corruptie."

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl