Het clichébeeld van Fransen is dat ze eigenlijk alles het liefst op hun eigen manier willen doen. Dat begint al met de taal.
“Frans spreken is echt een must als je in Frankrijk wilt werken of veel met Fransen samenwerkt”, vertelt Herwin de Boer van de Franse Kamer van Koophandel in Amsterdam. “Ze spreken het liefst altijd Frans, ook in een internationale omgeving.”
Maar de Franse starheid qua taal neemt langzaam af, constateert Vincent Merk, Fransman en docent in Intercultureel Management aan de Technische Universiteit Eindhoven. “De jonge generatie hoogopgeleide Fransen die nu op staat, spreekt genoeg Engels en vaak ook andere talen. Maar de taal van je handelspartner spreken blijft sowieso een grote plus.”
De taal heb je bijvoorbeeld nodig om een netwerk op te bouwen. Dat is niet zomaar gebeurd en vergt een behoorlijke tijdsinvestering.
“Fransen nemen echt de tijd om je te leren kennen, ze gaan voor een langetermijnrelatie”, aldus De Boer, die bijna dagelijks met Franse bedrijven te maken heeft. “Ook tijdens een afspraak wordt er eerst eventjes over koetjes en kalfjes gepraat voordat er keiharde deals gesloten worden.”
Niet alleen op persoonlijk vlak komen Fransen dichterbij dan Nederlanders gewend zijn. "De hele communicatie in Frankrijk is fysieker", zegt Merk. "Fransen begroeten elkaar en nemen afscheid met een hand, of twee of drie kussen als je bevriend bent. Je hoort vaak dat Fransen Nederlanders onvriendelijk over vinden komen, omdat ze zomaar weggaan met een korte zwaai zonder even een handje te geven."
Franse karaktertrekjes
Omgaan met de Franse karaktertrekjes vereist nogal wat expertise, blijkt uit de ervaring van Frans van der Does. Zijn bedrijf Does Export Service is gespecialiseerd in het begeleiden van Nederlandse ondernemers op de Franse markt.
"Ook als het gaat om identieke producten, willen ze toch altijd het liefst de Franse variant, gewoon omdat ze dat kennen. Aankomen met take it or leave it heeft geen zin, dan wordt het sowieso het laatste", meent Van der Does. "Maar het is te overbruggen; het een beetje wollig aankleden en het gesprek aan gaan. Het is een barrière waar je doorheen moet, daarna vindt iedereen het heel prettig om in Frankrijk te werken."
Top-down management
Voor de constant overleggende Nederlander is het moeilijk te behappen dat veel beslissingen in Frankrijk top-down worden genomen.
Volgens onderzoeker Merk wortelt dit verschil in de geloofsovertuiging. "In het van origine calvinistische Nederland is de vergadering de plek waar samen beslissingen genomen worden. In katholiek Frankrijk daarentegen zijn bedrijven veel hiërarchischer ingericht. In vergaderingen wordt van gedachten gewisseld, flink gedebatteerd en iedereen kan zijn zegje doen, maar de beslissing wordt uiteindelijk door de baas genomen."
De hiërarchische bedrijfscultuur in Frankrijk leidt er ook toe dat dingen voor Nederlandse begrippen lang duren. De Boer: "Degene die opbelt is niet degene die de beslissingen neemt. Vooral in het begin heb je eigenlijk alleen indirect contact met degene die ook werkelijk iets voor je kan betekenen. De orders komen van bovenaf en die staan niet ter discussie."
Goed geregeld voor vrouwen
Met de emancipatie van vrouwen in het Franse bedrijfsleven zit het wel goed. Daarin is Frankrijk verder dan Nederland, stelt Merk. "In Nederland werkt 7 procent van de moeders fulltime, terwijl dit percentage in Frankrijk ongeveer op de helft ligt. Ook dingen als kinderopvang zijn veel meer ingeburgerd en goedkoper. Dit leidt er toe dat meer vrouwen in hoge posities zitten in het Franse bedrijfsleven."
Ook de overheid heeft vrouwenemancipatie hoog op het lijstje staan. Het parlement in Parijs nam anderhalf jaar geleden een wet aan die grote bedrijven in Frankrijk verplicht het aantal vrouwen in leidinggevende posities binnen zes jaar te verhogen naar 40 procent.
Volgens De Boer is het feit dat zoveel Franse vrouwen fulltime werken een gevolg van de Eerste Wereldoorlog. "Omdat veel Franse mannen het leger in moesten, was het voor vrouwen heel normaal de alledaagse banen over te nemen."
Onthoud dat:
- In Frankrijk iets vieren altijd gebeurt met champagne.
- Je een Fransman pas tutoyeert als deze het zelf voorstelt.
- Fransen zelf flexibel zijn met tijd, maar van jou als punctuele Nederlander verwacht wordt dat je op tijd bent.
