- Provinciale politiek speelt veel minder tot de verbeelding dan wat er in de Tweede Kamer gebeurt.
- Toch spelen provincies een belangrijke rol bij onderwerpen die iedereen aangaan, zoals woningbouw, stikstof en de natuur.
- Business Insider benoemt vijf belangrijke kwesties die leven bij kiezers voor de aanstaande verkiezingen voor de Provinciale Staten en de Eerste Kamer.
- Lees ook: Provinciale Staten en waterschappen: zo werken de verkiezingen
Bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten en daarmee indirect voor de Eerste Kamer die op woensdag 15 maart plaatsvinden, ligt de opkomst doorgaans een stuk lager dan bij Tweede Kamerverkiezingen.
Bij de laatste verkiezing voor de Tweede Kamer in maart 2021 bedroeg het opkomstpercentage 78,7 procent, terwijl dat bij de provinciale verkiezingen van vier jaar geleden 56,16 procent was. Toch staan er beslissingen over voor iedereen belangrijke dossiers op het spel, zoals over woningbouw, de aanpak van de stikstofproblematiek en over natuurgebieden.
Uit zowel onderzoek van Kieskompas in opdracht van Trouw, als van DVJ Insights in opdracht van RTL Nieuws, blijkt dat wonen het belangrijkste thema is. En dan vooral in de Randstad. Daarbuiten is volgens DVJ Insights stikstof het belangrijkste onderwerp.
Business Insider zet op een rij welke belangrijke kwesties spelen bij deze verkiezingen:
Woningbouw
Het gebrek aan betaalbare koopwoningen en de hoge huren zijn voor ruim één op de drie kiezers het belangrijkste verkiezingsthema, blijkt uit het onderzoek van Kieskompas. Bij jongere kiezers van 18 tot 34 jaar is dat zelfs ruim veertig procent. Volgens DVJ Insights leeft het thema in de Randstad meer dan daarbuiten.
Minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (CDA) heeft zichzelf ten doel gesteld om in 2030 ruim 900.000 woningen gebouwd te hebben. Daarvoor is hij afhankelijk van gemeenten en provincies.
De vraag die voorligt bij deze verkiezingen is of de provincie gemeenten mag gaan dwingen om huizen te bouwen. En of ze mogen bepalen waar die woningen komen en voor wie ze gebouwd worden. Moet er bijvoorbeeld in stedelijke gebieden bijgebouwd worden of juist buiten de steden?
Stikstofproblematiek
Behalve wonen is ook stikstof een belangrijk onderwerp bij deze verkiezingen. In de provincies Noord-Brabant, Friesland, Drenthe, Overijssel en Gelderland vinden kiezers de stikstofproblematiek het belangrijkste thema.
De provincies worden geacht de stikstofplannen van het kabinet uit te voeren, maar lang niet alle partijen zijn het eens met de doelstelling om in 2030 de stikstofuitstoot te hebben gehalveerd en ook zijn veel partijen tegen de verplichte uitkoop van boeren. De BoerBurgerBeweging van Caroline van der Plas lijkt hoge ogen te gaan gooien met het verzet tegen het stikstofbeleid.
Naast de felle discussies over eventuele onteigening en de snelheid van het reduceren van de uitstoot verschillen partijen ook van mening over de meetmethoden waarmee de uitstoot en de piekbelasters in kaart gebracht worden.
Energie
Met de huidige hoge prijzen voor stroom en gas is energie voor veel kiezers een belangrijk thema. Ruim zestig procent van de kiezers plaats het onderwerp in de persoonlijke top drie, blijkt uit het onderzoek van Kieskompas.
De provincies zetten vol in op de energietransitie, maar partijen verschillen sterk van mening of er daarvoor meer windmolens en zonneakkers moeten komen, of juist nieuwe kerncentrales gebouwd moeten worden. En of er een grote rol is weggelegd voor biomassacentrales.
Natuur en milieu
Volop ruimte voor economische groei en de aanleg of verbreding van wegen of juist de natuur beschermen? Dat is bij uitstek een onderwerp waar provincies beslissingen over nemen. Natuur en milieu vormen voor veel kiezers dan ook een belangrijk thema komende woensdag.
Ook is het in veel provincies ook de vraag of er meer wandel- en fietsroutes moeten komen in natuurgebieden. Volgens Kieskompas vinden jonge kiezers, vrouwen, stedelijke kiezers en theoretisch opgeleiden het onderwerp belangrijker dan andere kiezersgroepen.
Ook is er veel politieke discussie over de vraag of de wolf wel of geen ruimte moet krijgen in Nederland. Omdat er op vooral de Veluwe, maar ook in Noord-Brabant, Overijssel en Drenthe steeds meer wolven komen, wordt gepleit voor meer maatregelen om het vee te beschermen. Tot afschieten van wolven aan toe.
Armoede
Uit het onderzoek van DVJ Insights voor RTL Nieuws blijkt dat ook armoede door veel mensen wordt genoemd als belangrijk thema. Bijna de helft van de geraadpleegde kiezers maakt zich zorgen over zijn of haar financiële situatie en onder jonge kiezers is dat zelfs 59 procent.
Hoewel provincies geen inkomenspolitiek kunnen voeren, kunnen ze wel beslissen om bijvoorbeeld openbaar vervoer gratis te maken voor lagere inkomens, subsidies verlenen aan organisaties die armoede bestrijden of - zoals de FNV wil - gebruikmaken van hun contacten met werkgevers om aan te dringen op een uurloon van tenminste 14 euro per uur.
