- De PVV komt als grootste partij uit de bus bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer, met een voorlopige prognose van 37 zetels.
- Partijleider Geert Wilders roept andere partijen op om samen te werken.
- De VVD verliest 10 zetels en komt uit op 24. Lijsttrekker Yeşilgöz zegt dat ‘er te weinig geluisterd is naar de mensen’.
- Lees ook: Opkomst Tweede Kamerverkiezingen iets lager dan in 2021
De PVV van Geert Wilders stijgt nog 1 zetel verder naar 37 zetels in de Tweede Kamer, blijkt uit een nieuwe prognose van de Verkiezingsdienst van het ANP. D66 zakt iets terug, van 10 naar 9 zetels. De prognose is gebaseerd op bijna 94 procent van de getelde stemmen in het hele land.
Verder blijkt dat BBB ten opzichte van de eerste prognose weer iets stijgt van 5 naar 7 zetels. Het CDA staat op 5 zetels en niet op de eerder gemelde 6. De dierenpartij PvdD en FVD krijgen ieder weer een zetel minder dan de eerste prognose en komen uit op 3 in plaats van 4 zetels.
Bij de andere partijen komt het aantal zetels vrijwel overeen met de exitpoll van Ipsos in opdracht van de NOS en RTL. GroenLinks-PvdA blijft staan op 25 Kamerzetels, op de voet gevolgd door de VVD met 24. NSC krijgt er 20. De SP komt uit op 5 zetels. De ChristenUnie haalt er 3, evenals de SGP en DENK. Volt komt uit op 2 en JA21 op 1 zetel.
De ouderenpartij 50PLUS staat op 0 zetels, waar er bij de exitpoll nog 1 zetel in het verschiet leek. BIJ1 verliest ook de enige zetel in de Tweede Kamer.
PVV grootste partij van Nederland
Bij de PVV werd er met vreugde en ongeloof gereageerd op de eerste exitpoll. PVV'ers zijn bij elkaar in een Schevenings restaurant en zingen "Het is stil aan de overkant".
PVV-leider Geert Wilders: "Wij gaan besturen"
In een overwinningsspeech heeft partijleider Geert Wilders gezegd dat de PVV niet meer te negeren is. Hij roept andere partijen op om samen te werken en "over hun eigen schaduw heen te stappen". De PVV zal dat ook moeten doen, erkent hij. Wilders, die door veel partijen is uitgesloten als coalitiepartner, is vastbesloten: "Wij gaan besturen".
Als Wilders premier wordt, dan zal hij dat voor alle Nederlanders zijn, herhaalt hij. "Ongeacht waar je vandaan komt, en wat je geloof is." Wilders wil dat mensen "meer geld overhouden in de portemonnee". Ook wil hij "zorg en veiligheid weer op orde".
Uiteraard wil hij ook immigratie aan banden leggen, één van de speerpunten van zijn partij. Hij weet niet zeker of het gaat lukken om al zijn PVV-plannen uit te voeren. "Maar aan ons zal het niet liggen."
VVD-lijsttrekker Dilan Yeşilgöz: "Er is te weinig geluisterd naar de mensen"
De VVD komt volgens de laatste prognoses op 24 zetels, dat is een verlies van 10. De uitslag leidt bij de partij tot ongeloof. Vooral de enorme winst voor de PVV, zorgde voor geschokte reacties. Veel VVD-leden vertrokken na het verschijnen van de exitpoll verbijsterd naar de bar in de Fokker Terminal in Den Haag, waar de liberalen hun uitslagenavond vierden.
In een korte speech zei VVD-lijsttrekker Dilan Yeşilgöz dat de politiek lessen moet trekken uit de uitslag van de verkiezingen zoals die nu voorligt na de exitpolls. Er is te weinig geluisterd naar de mensen, vindt de liberale voorvrouw.
"Er zijn onvoldoende werkbare oplossingen geboden", maakt Yeşilgöz op uit de voorspelde uitslag. "En het voortouw ligt nu niet bij ons", dat ligt volgens haar bij Wilders. Yeşilgöz feliciteerde Wilders, Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) en Pieter Omtzigt (NSC). "We bouwen vanaf vandaag verder", aldus Yeşilgöz tegen haar partijleden. Ze spreekt van een nieuw hoofdstuk.
GroenLinks-PvdA de tweede partij van Nederland, NSC uit het niets op 20
GroenLinks-PvdA heeft 25 zetels gewonnen, een winst van 9 zetels, en wordt daarmee mogelijk de tweede partij van Nederland. Jesse Klaver, een van de kopstukken van GroenLinks-PvdA, zei dat hij vooral geschrokken is van de voorspelde verkiezingswinst van de PVV van Geert Wilders.
"Het gevoel van mensen in deze samenleving, die denken: wat gebeurt hier, is hier nog wel plaats voor mij? Het enige wat ik eigenlijk vanavond wil zeggen, tegen al die mensen: we waren er voor jou en we blijven er voor jou", zei Jesse Klaver tijdens de uitslagenavond van de partij in Amsterdam.
Nieuw Sociaal Contract (NSC) van Pieter Omtzigt komt uit het niets op 20 zetels. In een reactie op de winst zegt Omtzigt dat hij graag in een nieuw kabinet wil gaan zitten. Hij zei dat hij bereid is 'om over zijn schaduw heen te springen', maar hij erkende in zijn toespraak tot zo'n zeshonderd tot zevenhonderd aanhangers in zijn thuisstad Enschede ook dat de vorming van een nieuwe regering niet eenvoudig zal worden.
Eerder gaf hij steeds aan dat hij niet met de PVV kan samenwerken, omdat het partijprogramma van die partij tegen de Grondwet ingaat. Hij noemde in zijn speech de PVV niet. Later wilde hij niet ingaan op de vraag of hij de PVV nog steeds uitsluit.
D66 en CDA verliezen flink
In zetelaantallen gemeten krijgt vooral D66 een hardere klap, de partij van Rob Jetten verliest 15 van de 24 zetels en lijkt uit te komen op 9 zetels.
De waarschijnlijke verkiezingsoverwinning van PVV komt onder meer door keuzes van de VVD, zei D66-leider Rob Jetten in reactie op uitslag. De VVD heeft dat gedaan door "een gekozen campagne over de ruggen van vluchtelingen". "De politiek van intolerantie is genormaliseerd terwijl die nooit normaal mag zijn", aldus Jetten. Hij beloofde "de komende jaren te blijven werken tegen haat en intolerantie. Want als één partij dat doet als anderen stil blijven staan, zijn het Democraten 66."
Het CDA komt met de nieuwe partijleider Henri Bontenbal op 5 zetels, een verlies van 10. Eline Vedder, nummer twee op de kandidatenlijst van het CDA, noemt de uitslag van de exitpoll "fascinerend". Ze spreekt van een "aardverschuiving".
Vedder "had niet verwacht dat het gat zo groot zou zijn" tussen de mogelijk grootste en de een na grootste partij. "Het moet nog een beetje indalen."
BBB gaat mogelijk rol spelen in coalitievorming
"We gaan gewoon de coalitieonderhandelingen in. Ik heb er 100 procent vertrouwen in dat wij ook in een coalitie zullen komen," zei lijsttrekker Caroline van der Plas van de Boer Burger Beweging (BBB) in een eerste reactie op de exitpoll.
Of de partij met de PVV in een kabinet zal stappen hangt volgens Van der Plas af van de houding van PVV-leider Geert Wilders. "De 2,5 miljoen mensen die op de PVV hebben gestemd kunnen we niet negeren. Daar gaan we serieus mee om. Hij heeft zich milder opgesteld, heeft een aantal dingen beloofd. Het hangt ervan af of hij een aantal dingen wil inleveren. Hij wil de koran verbieden, dat is een hellend vlak, dan kunnen we ook de bijbel gaan verbieden."
De boerenpartij die sinds 2019 bestaat, behaalde bij de vorige landelijke verkiezingen 1 zetel, maar zit nu toch met 4 zetels in de Tweede Kamer. Dat komt doordat Nicki Pouw-Verweij (JA21), Derk Jan Eppink (JA21) en Lilian Helder (PVV) zich in september aansloten bij BBB. De partij was bij de afgelopen Provinciale Statenverkiezingen de grote winnaar, en kwam daardoor met 16 zetels de Eerste Kamer binnen.
