Hoe het conflict tussen Trump en Iran escaleerde en tot oorlog kan leiden

• De spanningen tussen de VS en Iran zijn de afgelopen maanden flink opgelopen, waarbij het risico op een regionaal militair conflict is gestegen.
• De verhoudingen tussen de VS en Iran zijn bekoeld, nadat president Donald Trump de deal over het Iraanse atoomprogramma opzegde die in 2015 werd gesloten.
• Op 2 januari 2020 bevestigde het Amerikaanse ministerie van Defensie dat de Iraanse generaal Qassem Soleimani in Irak is gedood bij een Amerikaanse luchtaanval in Bagdad.

De toenemende spanning tussen de Verenigde Staten en Irak heeft de vrees doen oplaaien voor een militair conflict in het Midden-Oosten.

Bekijk hieronder hoe de relatie tussen de twee landen zich in de afgelopen maanden heeft ontwikkeld.

De Amerikaanse president Donald Trump zegde het drie jaar oude akkoord over het Iraanse atoomprogramma officieel op in mei 2018. Sindsdien zijn de spanningen tussen de twee landen opgelopen. Nadat de VS in april 2019 sancties aanscherpte om te voorkomen dat anderen landen olie uit Iran kopen, is het conflict verder geëscaleerd.

bron: INSIDER

Op 5 mei 2019 gaf de toenmalige Nationaal Veiligheidsadviseur John Bolton aan dat de VS een vliegdekschip en B-52 bommenwerpers naar het Midden-Oosten zou sturen om dreigingen van Iran te pareren.

bron: WhiteHouse.gov

Bolton gaf aan dat de Amerikaanse maatregel bedoeld was om een duidelijke boodschap af te geven richting Iran: elke vorm van agressie richting de VS of diens bondgenoten zou met kracht worden beantwoord.

Foto: Internationaal Congrescentrum in Wenen met de Iraanse vlag. Reuters

Het Amerikaanse vliegdekschip USS Abraham Lincoln is inmiddels gestationeerd in het Midden-Oosten, samen met een aantal B-52 bommenwerpers.

bron: INSIDER

Volgens een Amerikaanse overheidsfunctionaris  kwam de Amerikaanse actie voort uit duidelijke aanwijzingen over een "mogelijke aanval" op Amerikaanse strijdkrachten in het Midden-Oosten door Iran of diens bondgenoten.

bron: INSIDER

Democratische Congresleden uitten in mei dit jaar hun zorgen. Zo tweette senator Chris Murphy op 7 mei: "We voeren oorlog in drie landen - Irak, Afghanistan en Syrië - en stevenen af op oorlog met twee andere landen: Venezuela en Iran."

bron: INSIDER

Op 8 mei 2019 dreigde de Iraanse president Hassan Rouhani dat het land zich deels zou terugtrekken uit de nucleaire overeenkomst die in 2015 was gesloten.

bron: INSIDER

Op dezelfde dag kondigde de regering Trump nieuwe sancties aan tegen Iran, waarbij de Iraanse metaalexport werd getroffen.

bron: The Washington Post

Generaal Hossein Salami, aanvoerder van de Iraanse Revolutionaire Garde, zei op 15 mei dat het land op de rand stond van een volledige confrontatie met de vijand. "Dit is een beslissend moment in de Iraanse Revolutie."

bron: INSIDER

Op 19 mei stuurde Trump een dreigende tweet uit: "Als Iran wil vechten, betekent dat het einde van Iran. Waag het niet om de Verenigde Staten ooit nog te bedreigen!"

bron: INSIDER

Op 13 juni 2019 werden twee olietankers in de Golf van Oman aangevallen. De regering Trump beschuldigde Iran, maar dat land ontkende elke betrokkenheid.

bron: INSIDER

Op 17 juni kondigde Iran aan dat het zich niet meer zou houden aan het nucleaire akkoord van 2015.

Na de aankondiging van Iran meldde het Amerikaanse ministerie van Defensie dat er 1.000 Amerikaanse soldaten extra naar het Midden-Oosten zouden worden gestuurd.

Op 20 juni schoot Iran een Amerikaanse drone neer, die volgens de Iraanse regering boven zijn territorium vloog. Volgens de VS vloog de drone in het internationale luchtruim en niet boven Iran.

bron: INSIDER

Na het incident met de drone dreigde president Trump aanvankelijk met militaire vergelding. Trump zag daar op het laatste moment vanaf en noemde daarbij zorgen over mogelijke burgerslachtoffers.

bron: INSIDER

Op 24 juni kondigde Trump nieuwe sancties aan tegen Iran, mede in reactie op het neerschieten van de Amerikaanse drone.

bron: INSIDER

Op 8 juli meldde Iran dat het de verrijking van uranium had opgevoerd tot boven de niveaus die waren afgesproken bij het nucleaire akkoord van 2015. Het niveau van 4,5 procent was nog wel veel lager dan wat nodig is voor het produceren van kernwapens.

bron: IAEA

Op 18 juli kondigde president Trump aan dat de Amerikaanse marine een Iraanse drone had neergehaald in de Straat van Hormuz.

Op 19 juli nam Iran een olietanker in beslag die onder Britse vlag voer, de Stena Impero. Volgens Iraanse staatsmedia was de tanker door de Islamitische Revolutionaire Garde bezet. Het incident zorgde voor toenemende spanning tussen Iran en westerse landen.

bron: Insider

Op 10 september 2019 ontsloeg president Trump John Bolton als Nationaal Veiligheidsadviseur. In een reactie stelde een Iraanse functionaris dat de Amerikaanse strategie van "maximale druk" had gefaald.

bron: Insider

Op 14 september werden twee grote olie-installaties in Saudi-Arabië aangevallen, waardoor het mondiale olie-aanbod tijdelijk werd ontregeld. Houthi-rebellen uit Jemen, die gesteund worden door Irak, eisten de verantwoordelijkheid voor de aanvallen op. Maar volgens de regering Trump zat Iran achter de aanvallen.

Direct na de aanval op de Saudische olie-installaties leek het erop dat de VS met een militaire reactie zouden  komen. Maar in de dagen daarna gaf Trump aan dat hij geen oorlog wilde. Wel werden er nieuwe economische sancties ingesteld tegen Iran.

Op 27 december 2019 trof een raketaanval in de Iraakse stad Kirkuk een Amerikaans servicebedrijf, waarbij één dode en vier gewonden vielen. Volgens de VS was de aanval uitgevoerd door Kataeb Hezbollah, een militie die gesteund wordt door Iran. De VS reageerde met luchtaanvallen waarbij tientallen militieleden werden gedood. Vervolgens kreeg de Amerikaanse ambassade in Bagdad te maken met gewelddadige protesten.

bron: Insider

President Trump legde de schuld voor de protesten bij de Amerikaanse ambassade in Bagdad expliciet bij Iran. In een tweet van 31 december gaf hij aan. "Ze zullen hiervoor boeten. Dit is geen waarschuwing, maar een dreiging."

Op 2 januari 2020 bevestigde het Pentagon dat Amerikaanse militairen de Iraanse generaal Qassem Soleimani bij een luchaanval in Irak hadden gedood.

Soleimani is tot nog toe de hoogste Iraanse functionaris die is gedood in het conflict tussen de VS en Iran.

Lees meer over Iran:

• VS doodt Iraanse topgeneraal Qassem Soleimani tijdens luchtaanval op commando van Trump – Olieprijzen schieten omhoog
• Minister Mike Pompeo geeft per ongeluk toe dat de huidige Iran-crisis een direct gevolg is van het handelen van Trump
• ‘Iran slaat miljoenen vaten olie op in Chinese havens om Amerikaanse sancties te omzeilen’