De EU is bereid tot een kort uitstel van de Brexit. Maar dan moet het Britse parlement wel uiterlijk volgende week instemmen met de scheidingsdeal die premier Theresa May in november met Brussel sloot. Dat verklaarde EU-president Donald Tusk in Brussel aan de vooravond van de EU-top waar de 27 andere EU-leiders zich over het verzoek buigen.
Het verzoek van May om uitstel van de Brexit tot 30 juni roept veel vragen en mogelijk politieke complicaties op, liet Tusk weten nadat hij de andere regeringen had geconsulteerd. May diende haar verzoek woensdag in. De andere EU-leiders moeten formeel instemmen met uitstel.
Volgens Tusk kunnen de EU-leiders een kort uitstel na goedkeuring in het Britse parlement vlot afhandelen zodat May meer tijd heeft om de uittreding wettelijk te regelen in eigen land. Maar als het haar niet lukt om de deal alsnog door het parlement te loodsen, dan dreigt een wanordelijk vertrek, zonder afspraken over de scheiding, op 29 maart. Dat wil eigenlijk niemand in de EU, ook het Lagerhuis niet.
Tusk: ,,Zelfs al lijkt de hoop op succes fragiel, zelfs een illusie, we kunnen niet opgeven. Tot het allerlaatste moment moeten we zoeken naar een positieve oplossing. Vanzelfsprekend gebeurt dit niet door de onderhandelingen te heropenen.”
Volgens een diplomaat kunnen de andere EU-leiders zonodig ,,op 2 minuten voor 12” uitstel van de geplande brexit op 29 maart nog goedkeuren. ,,We hebben voor wel hetere vuren gestaan, zoals toen we de euro bijna kwijt waren.”
De brief van May
De Britse premier Theresa May vroeg Europese Unie woensdagmiddag per brief aan Donald Tusk om uitstel van de Brexit tot 30 juni. De tijd dringt nu echt voor May, want haar land moet over negen dagen de EU verlaten en de Britten kunnen die deadline niet eenzijdig verlengen. Daar moeten de andere 27 EU-lidstaten unaniem mee instemmen.
Het Britse Lagerhuis heeft May een mandaat gegeven om de EU om uitstel te vragen. De parlementariërs hebben haar Brexitdeal al twee keer weggestemd, maar willen ook geen Brexit zonder akkoord over de scheidingsvoorwaarden. Die politieke impasse is ook in Brussel een bron van veel frustratie.
May schrijft in de brief aan Tusk dat ze haar deal nog een keer wil voorleggen aan het Lagerhuis. Ze wilde dat eigenlijk deze week al doen, maar parlementsvoorzitter John Bercow stak daar een stokje voor. Volgens Bercow mag pas weer gestemd worden over de deal als die noemenswaardig is aangepast. Gesleutel aan de tekst is volgens hem niet voldoende.
Daardoor is het volgens May niet mogelijk een derde stemming te houden voordat de Europese leiders deze week bijeen komen.
De premier maakte ook duidelijk dat ze niet wil dat haar land weer meedoet aan de Europese verkiezingen. Dat is volgens haar niet in het belang van het Verenigd Koninkrijk of de Europese Unie. De verkiezingen voor het Europees Parlement zijn in mei. Het nieuwe parlement wordt vervolgens in juli geïnstalleerd.
May motiveerde haar verzoek woensdag in het Lagerhuis. Ze zei dat het in haar ogen "onacceptabel" is Britse kiezers te vragen drie jaar na het Brexitreferendum toch weer nieuwe Europarlementariërs naar Brussel te sturen. "Als premier ben ik niet bereid de Brexit verder uit te stellen dan tot 30 juni'', beklemtoonde ze.
Rutte: wat wil je bereiken met verlenging?
Voor het uitstel heeft de Britse regering dus de toestemming nodig van alle andere 27 regeringsleiders van de EU. Zij komen donderdag en vrijdag bijeen in Brussel. Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker staat volgens zijn woordvoerder telefonisch in contact met May over "de beste manier'' om toestemming te krijgen.
Premier Mark Rutte benadrukt dat het cruciaal is dat we weten wat de Britten willen, nu ze vragen om een uitstel van de Brexit. Wat wil je bereiken met die verlenging, is volgens hem de vraag aan Londen.
Rutte en de andere Europese leiders buigen zich over het Britse verzoek tijdens hun tweedaagse top in Brussel, die donderdag begint. Hij zegt niet te weten of hij en de andere Europese leiders tijdens hun tweedaagse top in Brussel de knoop gaan doorhakken. ,,Misschien mogelijk. We bekijken dat dag na dag.''
Rutte wil ook dat er steun is in het Britse parlement voor wat de Britse regering met het uitstel wil bereiken. Hij wil daarmee voorkomen dat ,,we in dezelfde cirkels blijven ronddraaien, dat we in diezelfde situatie blijven hangen.''
De Oostenrijkse bondskanselier Sebastian Kurz zei eerder al: "Uitstel van de Brexit met een paar maanden is nog niet de oplossing voor alles, maar is beter dan een chaotisch vertrek'', zei de Oostenrijkse bondskanselier Sebastian Kurz eerder.
Toch lijkt een kort uitstel ook lastig in verband met de Europese verkiezingen. Die worden van 23 tot 26 mei gehouden en elk EU-land is verplicht die te organiseren. Volgens een woordvoerder van de Europese Commissie kan een kort uitstel daarom niet langer dan tot 23 mei duren.
De EU heeft ook steeds duidelijk gemaakt dat het uitstel met goede argumenten omkleed moet zijn. Er kan volgens EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier geen sprake zijn van het heropenen van het terugtrekkingsakkoord dat May in november sloot met Brussel. Een woordvoerder van de Franse regering zei woensdagmiddag dat het uitstel "niet automatisch is gegarandeerd''.
De Brexit staat gepland voor 29 maart om 23.00 uur Britse tijd. In de rest van de EU is het dan 30 maart. Volgens May is het nog steeds mogelijk dat het Verenigd Koninkrijk zonder een akkoord uit de EU vertrekt, zei ze in Londen.
