Driedimensionaal printen is al jaren de revolutie die op het punt staat uit te breken. Maar nu lijkt het ook echt te gaan gebeuren. Mede dankzij een alliantie van het Nederlandse bedrijf Shapeways met de Amerikaanse techreus Adobe.

Softwarebedrijf Adobe breidde vorige week zijn grafische pakket Photoshop CC uit met een functie om 3D-tekeningen uit te printen. Eén van de mogelijkheden is om het ontwerp direct naar Shapeways te sturen.

De software laat zien welke materialen mogelijk zijn en wat het printen kost. Photoshop controleert zelf of het ontwerp geschikt is voor 3D-printen, zodat ook beginnende ontwerpers een geslaagd resultaat kunnen verwachten.

De hoofdvestiging van Shapeways zit inmiddels in New York, maar het begon allemaal in Eindhoven. Daar staan nu tien 3D-printers. De meeste van die manshoge apparaten zijn ‘poederprinters’.

Zulke printers leggen steeds laagjes nylonpoeder op elkaar van 0,1 millimeter dik. Lasers verhitten razendsnel en enorm nauwkeurig een deel van het poeder, dat daardoor smelt. Op die manier worden laagje voor laagje objecten gevormd. De techniek maakt het mogelijk gedetailleerde, complexe objecten te printen. Sommige ontwerpen zouden niet eens op een andere manier zo snel en goedkoop gemaakt kunnen worden.

Schoen van Lady Gaga

Overal in het gebouw van Shapeways in Eindhoven staan geprinte voorwerpen. Op de bureaus staan kleine bustes, stripfiguren en pennenbakjes. In een vitrine staat een extravagante schoen die popster Lady Gaga liet printen. In het geheim; medewerkers kregen pas achteraf te horen wie de opdrachtgever was.

Kevin Nichols, assistent-manager customer relations van Shapeways: "Grote bedrijven stappen nu op ons af. Ook bedrijven die zelf al lang produceren. Ze willen niet achterblijven en ook meedoen met 3D-printen."

Van plastic tot zilver en glas

Inmiddels levert Shapeways meer dan dertig materialen, van zilver en brons tot glas, plastic en keramiek. Voorwerpen van metaal worden gegoten met een plastic mal uit de 3D-printer. "Je kunt heel snel van een idee naar iets dat klaar is voor verkoop. Als er een nieuwe iPhone uitkomt, dan zijn er ontwerpers die binnen 24 uur al ontwerpen voor printbare, passende hoesjes op onze site aanbieden."

In één van de kantoorruimtes staat een tafelvoetbalspel. Als één van de voetballers stukgaat, printen de medewerkers gewoon een nieuwe. Blijkbaar gaat het er vaak ruw aan toe, want een stuk of zes spelers zijn inmiddels van wit plastic. Het plan is nog om gezichten van het personeel op de spelers te printen. Technisch geen probleem: ook daarvoor heeft Shapeways een printer staan.

Drukte met Kerst

Per dag Shapeways produceert duizend tot drieduizend objecten per dag. De bekendste webwinkel voor 3D-objecten zet daarmee ongeveer een miljoen per maand om. De meeste orders zijn voor één object, maar er zijn ook klanten die grotere oplages willen.

Nichols: "Tijdens de kerstdrukte verwerken we duizend orders per dag. Dan staat de directie zelf mee in te pakken. Dit jaar was het weer beter dan ooit." Normaal komen er een paar honderd orders per dag binnen, maar december is altijd een topmaand, zeggen Nichols en zijn collega met een blik op de spreadsheets. "Afgelopen maand zijn er 76.500 objecten besteld, in totaal 20.000 orders."

Stoppenkast houdt groei niet bij

CEO Peter Weijmarshausen richtte Shapeways op in 2008 als spin-off van Philips. Het bedrijf verhuisde van de high-tech campus van Philips naar een eigen gebouw, maar gaat binnenkort alweer naar een groter pand op bedrijvencomplex Strijp-T in Eindhoven. Nichols: "We zitten nu in een kantoorgebouw dat we langzaam in een fabriek hebben veranderd. De limiet is bereikt."

In het keukentje hangt een briefje om te waarschuwen dat het koffiezetapparaat en de waterkoker niet tegelijk aan mogen. "Essent heeft onze stroomtoevoer al eens geüpgradet, maar de stoppen blijven doorslaan. Voor de volgende stap zou de straat opengebroken moeten worden."

Er is ruimte nodig voor meer printers, maar bijvoorbeeld ook voor meer medewerkers in witte pakken en met stofmaskers die de geprinte objecten uit het fijne poeder halen. Shapeways heeft inmiddels 120 werknemers, waarvan er zo'n veertig in Eindhoven werken.

Voorlopig is de groei er nog niet uit. Vorig jaar haalde het 23 miljoen euro op bij investeerders. Met dat geld wil de onderneming voet aan de grond krijgen in Azië. Daar begint de grote groei nu pas echt, meent Kevin Nichols. Behalve in Eindhoven produceert Shapeways ook 3D-ojecten in een fabriek op Long Island in New York. Daarnaast werkt het bedrijf samen met productiepartners in de hele wereld, van Duitsland tot India.

Iedereen is straks producent

Nichols: "Ons doel is iedereen zelf betaalbaar laten produceren. Mijn moeder moet iets kunnen printen. De 3D-print-revolutie zal ervoor zorgen dat straks iedereen een printer thuis heeft staan. Dan zullen wij zelf minder printen, maar dat geeft niet. Tegen die tijd maken we printers."

Om te kunnen blijven groeien, is Shapeways voortdurend bezig de productie en levering te optimaliseren. Er zijn speciaal getrainde medewerkers die veel verschillende objecten combineren tot één printopdracht, bijvoorbeeld door kleinere objecten in grotere te passen. Op die manier werken de printers veel efficiënter. Het lijkt een beetje op een spelletje Tetris, zegt een vrouw achter haar twee grote beeldschermen.

Shapeways controleert alle ontwerpen die klanten aanleveren; niet alles kán. Twintig procent moet worden afgewezen, bijvoorbeeld omdat verbindingen in het ontwerp te dun zijn. "Voorheen weigerden we die opdracht dan gewoon. Maar we zijn erachter gekomen dat we daardoor onnodig omzet misliepen. Klanten vinden het lang niet altijd erg als hun experimentele ontwerp niet helemaal perfect uit de printer komt."

Daarom overlegt Shapeways nu vaker met de klant. Als is 'klant' eigenlijk een ouderwets woord, vindt Nichols: "Het zijn designers die de wereld stap voor stap veranderen."