Het Britse Hooggerechtshof in Londen heeft de lange schorsing van het parlement onwettig verklaard. De rechters zijn het unaniem eens met de klagers die vinden dat premier Boris Johnson in strijd met de wet handelde toen hij de koningin om een ongebruikelijk lange schorsing van het parlement vroeg.
Johnson stuurde eerder deze maand het Britse parlement vijf weken met reces. Politieke tegenstanders denken dat hij dat deed om het parlement zo veel mogelijk uit te schakelen in aanloop naar de door hem aangekondigde Brexit op 31 oktober.
Johnson heeft zelf nog niet uitgebreid gereageerd op de uitspraak, want hij is op dit moment in New York voor de VN-klimaatconferentie. Maar hij heeft wel heel wat uit te leggen.
Dit is wat de uitspraak voor Johnson en de Britse politiek betekent en wat we kunnen verwachten.
Wat is er gebeurd?
Aan de uitspraak van dinsdag ging een hoop vooraf. De Britse Hoge Raad behandelde in drie dagen tijd namelijk twee beroepen. Eén kwam Gina Miller, een activiste die tegen de Brexit is, en het andere was door de regering ingediend bij de Schotse rechtbanken.
Miller had beroep aangetekend tegen de eerste uitspraak in deze zaak, van een Engelse rechtbank. Die kwam tot de conclusie dat de schorsing van het parlement een politieke zaak was waar rechters zich niet mee mochten bemoeien. Haar advocaat ging daartegenin en zei dat de lange duur van de schorsing bewijs was dat Johnson het parlement "de mond wilde snoeren", omdat het parlement anders in de weg zou kunnen gaan staan van zijn politieke doelen. Drie Schotse parlementsleden gingen ook in beroep tegen die uitspraak.
Vervolgens bogen drie Schotse rechters zich over de zaak. Die kwamen tot de conclusie dat de schorsing van het parlement "onwettig" was omdat het daarmee werd gedwarsboomd. De regering ging tegen die uitspraak in beroep. De advocaat beargumenteerde dat rechters zich "niet mogen bemoeien" met politieke zaken.
Johnson zelf beweerde ondertussen dat hij het parlement had opgeschort om de regering een kans te geven zich voor te bereiden op de regeerverklaring aan de start van het parlementaire jaar. Zijn politieke tegenstanders zeggen dat zijn timing duidelijk liet zien dat zijn echte doel was om te verhinderen dat het parlement in de weg kon gaan staan van de plannen van Johnson voor de Brexit.
Moet Boris Johnson aftreden?
De politieke tegenstanders van Johnson vinden al dat hij moet aftreden. Zo zegt Labour-leider Jeremy Corbyn dat de uitspraak laat zien dat Johnson de democratie minacht en zijn macht misbruikt. Ook Joanna Cherry van de Schotse partij SNP is het daarmee eens. "Zijn positie is onhoudbaar en hij moet het lef hebben om het juiste te doen, aftreden", zegt ze.
Zelf zei Johnson tijdens een korte reactie wel dat hij de uitspraak van het hof zal respecteren, maar hij reageerde niet op de vraag of hij aanblijft. Volgens bronnen is hij dat wel van plan. Toch zullen de komende maanden niet makkelijk voor hem worden, want dit is al zijn zoveelste politieke tegenslag en hij is zijn meerderheid in het Lagerhuis al kwijt.
Gaat het Britse parlement nu weer aan het werk?
De uitspraak van het Londense hof was duidelijk: de schorsing van het parlement was "onwettig", en dat betekent dat het parlement in de ogen van de wet nooit geschorst is geweest. Met die logica kan het dan ook meteen weer aan de slag.
De regering heeft al gezegd dat zij de uitspraak van het hof zal respecteren en John Bercow, de voorzitter van het Lagerhuis, heeft de parlementsleden opgeroepen om op woensdagochtend om half 12 (lokale tijd) weer op de stoep te staan. Parlementsleden, die nu naar verschillende partijbijeenkomsten zijn, zullen dus morgenochtend weer terug moeten gaan naar Londen.
Corbyn heeft in ieder geval al wat plannen in zijn agenda gewijzigd om dat ook daadwerkelijk te kunnen doen: hij zou woensdag een speech geven in de zuid-Engelse kustplaats Brighton, maar heeft die verplaatst naar dinsdagmiddag.
