Een Russisch gevechtsvliegtuig botste afgelopen week boven de Zwarte Zee op een Amerikaanse Reaper drone, nadat het vliegtuig ‘roekeloze’ manoeuvres had uitgevoerd rondom de drone.

Volgens twee voormalige piloten van de Amerikaanse marine is dit incident een teken dat de Russische luchtmacht kampt met “problemen met haar piloten”, vertellen ze aan Insider.

Twee Russische Su-27-gevechtsvliegtuigen voerden dinsdag een volgens de Amerikaanse strijdkrachten “onveilige en onprofessionele” onderschepping uit van een MQ-9 drone. De piloten vlogen hinderlijk voor het onbemande voertuig en dumpten er brandstof op. Hierna raakte een van de vliegtuigen de propellor van de drone, waarna deze crashte in de Zwarte Zee.

Volgens het Amerikaanse leger raakte ook een van de Russische vliegtuigen beschadigd. Moskou ontkent dat er fysiek contact gemaakt is met de drone. Vrijgegegeven beelden van het incident laten duidelijk zien dat het onbemande voertuig beschadigd raaktr bij de onderschepping boven internationale wateren.

Volgens generaal Mark Milley, de hoogste militair van de VS, is er geen "twijfel" mogelijk over de intentie van de Russische piloten in dit voorval.

Al is het wel onduidelijk of het de bedoeling was om te botsen op de drone. Een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken wijt de botsing aan "incompetentie" van "deze Russische piloten".

'Rusland moet zich schamen'

Volgens de voormalige marinepiloot en presentator van de Fighter Pilot Podcast, Vincent "Jell-O" Aiello was de Russische onderschepping "extreem roekeloos en illegaal". Hij benadrukt tegen Insider dat als de botsing opzettelijk was ,"Amerika een appeltje te schillen heeft met Rusland" of dat "Rusland problemen heeft met de eigen piloten". Die zouden zich volgens Aiello niet kunnen gedragen in de lucht.

Hoe dan ook, zegt Aiello, het "zo dichtbij benaderen van de drone, er brandstof op dumpen en het onderscheppen van achter" is levensgevaarlijk.

Een andere Amerikaanse piloot en TOPGUN-instructeur, Guy 'Bus' Snodgrass, vindt dat Rusland zich hoe dan ook "mag schamen" voor het gedrag van haar piloten.

"Al jaren, zeker in mijn twee decennia dienst als gevechtspiloot, kijken we op tegen Rusland", vertelt Snodgrass aan Insider. "En nu zien we dit". Volgens de piloot past dit gedrag bij het grotere geheel aan militaire mislukkingen van Moskou in de oorlog tegen Oekraïne.

Een Amerikaanse MQ-9 Reaper drone.
Een Amerikaanse MQ-9 Reaper drone.
US Air Force photo by Senior Airman Haley Stevens

"Dat Russen onprofessioneel kunnen zijn, dat weten we ook wel", vertelt Snodgrass. Er zijn volgens hem de afgelopen jaren genoeg voorbeelden van onveilige onderscheppingen geweest. Maar dat "hun training zo slecht" is, had hij niet verwacht.

Volgens Snodgrass laat de botsing met de Amerikaanse drone zien, als dit inderdaad een ongeluk was, "hoe slecht voorbereid" Su-27 piloten zijn en "dat ze verkeerde beslissingen nemen".

Russische piloten trainen minder en slechter

Uit onderzoek van de Royal United Services Institute bleek vorig jaar al dat Russische piloten veel minder vlieguren maken dan hun westerse collega's.

De oorlog in Oekraïne legt bovendien de weeffouten van de Russische luchtmacht bloot, concludeert de Londense RUSI-denktank in een ander onderzoek. Omdat er een tekort is aan goed getrainde piloten worden ook instructeurs ingezet in het conflict, waardoor Moskou "de opleiding van nieuwe piloten frustreert".

Het is onduidelijk wie er in de Russische cockpit zat, maar volgens het Amerikaanse European Command laat het incident boven de Zwarte Zee "een gebrek aan bekwaamheid" zien.

"De Russische manoeuvre was roekeloos", vult Snodgrass aan. "Ik kan me niet voorstellen dat iemand een drone op deze manier zou benaderen. De beelden laten zien dat de piloten onprofessioneel zijn."

'Een agressieve poging om een reactie uit te lokken'

Het incident dinsdag boven de Zwarte Zee werpt vragen op over de manier waarop Amerikaanse strijdkrachten kunnen opereren in moeilijke omgevingen.

Russische gevechtsvliegtuigen onderscheppen Amerikaanse vliegtuigen wel vaker op een onveilige manier. Maar de botsing met de drone laat zien dat dit soort risicovolle situaties ook erg gevaarlijk kunnen zijn voor een bemand voertuig.

Een Russisch Su-27 gevechtsvliegtuig nadert de Amerikaanse MQ-9 Reaper drone boven de Zwarte Zee. Hier is duidelijk te zien dat het brandstof lost, bij het benaderen van het onbemande voertuig.
Een Russisch Su-27 gevechtsvliegtuig nadert de Amerikaanse MQ-9 Reaper drone boven de Zwarte Zee. Hier is duidelijk te zien dat het brandstof lost, bij het benaderen van het onbemande voertuig.
US European Command

"De tactische component van dit incident laat zien dat Russische piloten of slecht getraind zijn of slechte beslissingen nemen", legt Snodgrass nog eens uit. "Van strategisch belang is dat deze agressieve onderschepping bedoeld is om een reactie van Amerika of haar bondgenoten uit te lokken".

Volgens Aiello zorgt de botsing er mogelijk voor dat de VS zich moeten afvragen of het nog "verantwoord is om in dit soort gebieden" te opereren. Of om te beslissen dat dergelijke voertuigen alleen nog maar "bewapend met zelfverdedigingswapens" of "vergezeld door gewapende escortes" mogen vliegen.

De Amerikaanse minister van Defensie, Lloyd James Austin III, heeft al aangegeven dat Amerika niks zal veranderen aan de manier waarop het te werk gaat in gebieden zoals de Zwarte Zee. Al is hij zich bewust van de uitdagingen, zeker na deze botsing.

"Vergis je niet", reageerde Austin kort na de bekendmaking van het incident, "de VS zullen blijven vliegen en opereren waar dat mag volgens internationale wetgeving". Hij onderstreepte bovendien dat het aan Rusland is om te "bewijzen dat het op een veilige en verantwoorde manier kan handelen".

Lees ook: Amsterdam wil graag investeringsfonds van de NAVO huisvesten dat gaat investeren in Europese techbedrijven