- De Russische president Vladimir Poetin heeft naar alle waarschijnlijkheid een luxueus paleis laten bouwen in de buurt van de Zwarte Zee.
- Tekeningen en plattegronden van het paleis tonen een paar opvallende details.
- Insider kreeg de beschikking over oude schetsen die tonen dat zich onder het paleis een bunkercomplex bevindt.
- Lees ook: Rusland heeft moeite om microchips te vinden voor zijn wapens – dat kan ook in een toekomstige strijd tussen de VS en China cruciaal worden
Je zou denken dat de architecten die het paleis bij de Zwarte Zee van Vladimir Poetin hebben ontworpen, aan alles hebben gedacht.
Het complex van 17.691 vierkante meter is naar schatting miljarden waard en staat op een ruige klif, met uitzicht op de Zwarte Zee. Het paleis heeft alle luxe die je je kunt wensen, waaronder een eigen kerk, wijnkelder en een casino, zoals eerder uit onderzoek van sympathisanten van de dissidente Russische politicus Aleksej Navalny bleek.
Ook is er een loungeruimte, met strippaal erbij, een botanische tuin en een ijsbaan om ijshockeywedstrijden te spelen. Maar zomaar een bezoekje brengen, is er niet bij, want de beveiliging is streng. Poetins datsja is afgeschermd van de buitenwereld door een enorm woud en er geldt in de omgeving van het paleis een speciaal vliegverbod.
Opvallend bij dit alles is dat er in de periode dat het paleis werd gebouwd, nauwelijks een poging is gedaan om een belangrijk detail van het ontwerp geheim te houden. De bouwtekeningen van het paleis omvatten namelijk twee grote tunnels onder het complex. Die lijken ontworpen als bunkers om in extreme situaties te overleven.
Die tekeningen zijn jaren geleden gewoon op het Russische internet geplaatst. Metro Style, een inmiddels failliete Russische aannemer, zette de plannen in 2010 op zijn website. Ze waren tot in de loop van 2016 online te bekijken.
Insider heeft beschikking gekregen over de oude bouwtekeningen en deze voorzien van Engelse bijschriften. Die kun je verderop in dit artikel bekijken.
Poetin vreest voor zijn veiligheid, als hij geen president meer is
Michael Kimmage, een voormalig beleidsmedewerker van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, wijst erop dat de Russische president zich al jaren enorm druk maakt over zijn persoonlijke veiligheid. Poetin zou vooral beducht zijn dat hij gevaar loopt op het moment dat hij geen president meer is.
"Poetin is doodsbang voor het moment dat hij niet langer de legitieme leider van Rusland is", zegt Kimmage. "Hij probeert zijn persoonlijke veiligheid te garanderen en dekt zich in voor een scenario dat hij wordt weggestemd in Rusland".
Dat Poetin een tunnelcomplex heeft laten bouwen onder een gloednieuw vakantiehuis, in de jaren dat hij nog openlijk sprak over de integratie van Rusland in Europa, bewijst volgens Kimmage hoelang de Russische leider zich al voorbereidt op bedreigingen. "We moeten dit zien als onderdeel van een lange confrontatie met het Westen, die de afgelopen dertien tot veertien jaar van Poetins leven kenmerken".
Paleis van Poetin met ondergrondse tunnels
Het ondergrondse complex onder het paleis van Poetin bestaat uit twee afzonderlijke tunnels. Die zijn met elkaar verbonden door een lift die tot ongeveer 50 meter onder de begane grond van het paleis kan afzakken.
Volgens de bouwtekeningen is de ruimte van de in beton gegoten tunnels voorzien van drinkwater. Ook zijn er ventilatiesystemen om bewoners dagen of zelfs weken in leven te kunnen houden. Verder liggen er communicatieleidingen om contact te houden met de buitenwereld.
De uitgangen van de tunnels zijn op foto's onder het paleiscomplex zichtbaar bij de klif die vanaf het strand oprijst:
Twee ingangen naar het ondergrondse tunnelcomplex zijn zichtbaar op de heuvel onder het paleis van Poetin. Foto: FBK; Insider.
De onderste tunnel bevat een bewegende loopbrug die naar de uitgang leidt. "Deze tunnelconstructie heeft allerlei soorten beveiliging", zegt Thaddeus Gabryszewski, een bouwkundig ingenieur die de bouwplannen voor Insider bekeek. "Er is een brandsysteem. Er is water, er is riolering. Deze plek is ingericht om te overleven of te ontsnappen."
Een dwarsdoorsnede van de heuvel toont twee tunnels die door een lift met elkaar verbonden zijn. Foto: Metro Style via Wayback Machine; notities door Insider.
"De afbeeldingen zijn geen blauwdrukken," vertelt Gabryszewski aan Insider. "Ze lijken meer op architectonische tekeningen. Ze tonen je het idee en het uitgangspunt van de ruimten."
De twee tunnels zijn ongeveer 40 tot 60 meter lang en hebben een breedte van 6 meter, waardoor in totaal ongeveer 6.500 vierkante meter potentiële leefruimte ontstaat.
Of ze bestand zijn tegen de impact van een nucleaire ontploffing of een bom, hangt af van twee dingen die niet op de bouwtekeningen staan vermeld, legt Gabryszewski uit: de manier waarop de 38 centimeter dikke betonnen muren zijn verstevigd en het materiaal dat is gebruikt om het gebied eromheen te vullen.
Toch lijken de plannen aan te tonen dat Poetin een ontwerp heeft bedacht met in zijn achterhoofd worst-case scenario's. Bijzonder opvallend zijn bijvoorbeeld zestien rekken met kabels, ingebed in de muur van de onderste tunnel. Deze rekken zijn ontworpen voor verschillende soorten kabels (stroom, verlichting, glasvezel) die nodig zijn voor een commandopost.
Een dwarsdoorsnede van de binnenkant van de onderste tunnel, met een bewegende loopband naar het strand. Foto: Metro Style via Wayback Machine; vertalingen door Insider.
De enorme hoeveelheid buizen die door de onderste tunnel loopt, suggereert dat ze een breder doel dienen dan alleen de tunnel. "Ze kunnen dienen voor communicatie, verlichting, stroomvoorziening - alles wat door een kabel of buis gaat", zegt Gabryszewski. "Het zijn ontzettend veel kabels. Dus het kan een soort back-up systeem zijn voor het paleiscomplex."
De tunnels lijken dus niet alleen te dienen als vluchtroute, maar ook als een soort ruggengraat voor het hele paleis.
Poetin ontkent dat paleis van hem is
Bijzonder aan het paleiscomplex is dat het met particuliere investeringen is gefinancierd en ook een particulier eigendom is. Het lijkt niet zozeer bedoeld om de continuïteit van een politiek systeem te waarborgen, maar eerder gericht op het overleven van één individu.
Onderzoek naar het paleis door aanhangers van Navalny werd in 2022 via een fotoreeks verspreid. Dat zorgde voor kritische reacties, waarop Poetin ontkende de eigenaar van te zijn van het paleis bij de Zwarte Zee. Een jaar eerder claimde Arkady Rotenberg, een Russische zakenman en bondgenoot van Poetin, dat hij de eigenaar van het complex is.
Toen aannemer Metro Style de bouwplannen voor het paleis vanaf 2010 op zijn website plaatste, vermeldde het bouwbedrijf niet dat de tunnels voor het paleis van Poetin waren bestemd. In plaats daarvan had de aannemer het over "een complex van ondergrondse structuren in de stad Gelendzhik in de regio Krasnodar." Gelendzhik is de stad die het dichtst bij het paleiscomplex ligt.
Het bestaan van het tunnelcomplex, op bijna 1600 kilometer afstand van Moskou, toont volgens voormalig beleidsadviseur Kimmage aan dat Poetin niet alleen bezig is geweest met het bouwen van een luxueus vakantieoord. Hij wil ook in leven blijven. Overlevingsdrang was waarschijnlijk de drijfveer achter de afgelegen locatie van dit complex.
"De twee keer dat er in de Russische geschiedenis een grote sociale transformatie plaatsvond - in 1917 en 1991 - was de status van de hoofdstad en de positie van de zittende leider een groot probleem", zegt Kimmage. "Het is in dat licht niet onlogisch dat Poetin een netwerk van residenties heeft opgezet die zo ver mogelijk van het centrum zijn verwijderd. Dus een tunnelsysteem in de buurt van het Zwarte-Zeepaleis is heel logisch. Zelfs zonder actieve dreiging zal hij zich willen indekken."
Beveiligde bunker voor extreme situaties
Een uitsnede van het interieur van de liftschacht die de twee tunnels verbindt, toont zes afzonderlijke ventilatieschachten die voor de toevoer van verse, gefilterde lucht naar de tunnelbewoners zorgen.
De tunnels en ventilatieschachten zijn mogelijk ontworpen met een eventuele chemische aanval in het achterhoofd. Doordat er aparte tunnels en ventilatiesystemen zijn, is het lastiger om de toevoer van schone lucht op alle plaatsen aan te tasten. De meerdere kabelgoten dienen mogelijk eenzelfde doel.
Een doorsnede van de verticale liftschaft Foto: Metro Style via Wayback Machine; annotatie en vertaling door Insider.
Twee aparte ingangen op de heuvel zorgen voor "een tweede en derde back-up voor ventilatie", zegt bouwkundig ingenieur Gabryszewski. "Als er een aanval plaatsvindt, heeft Poetin twee bronnen voor verse lucht, een hoge en een lage."
De tekeningen bieden geen gedetailleerd beeld van de oostkant van het tunnelcomplex. Gelet op het feit dat de tunnels verbonden zouden moeten worden met een weg, is het goed mogelijk dat de oostelijke kant is ontworpen als route voor het aanleveren van spullen bij een derde tunneluitgang.
Gabryszewski wijst daarbij op een plek vlakbij het eind van de weg naast het tunnelcomplex die zou kunnen worden gebruikt voor het in- en uitladen van goederen.
Luchtfoto van het paleiscomplex en de drie tunnelingangen. Foto: Google Earth; annotatie door Insider.
Dit 3D-model laat de twee tunnels zien en een derde ingang aan de rechterkant. Foto: 3D-model door Sect Ze; annotaties door Insider.
Een link naar de tekeningen en plattegronden, bewaard in het internetarchief van de Wayback Machine, circuleerde jarenlang binnen een gemeenschap in Moskou die bekendstaat als "diggers", ofwel onderzoekers die verboden sites naspeuren op zoek naar gevoelig materiaal.
Er doken ook schetsen van het paleis op in een omvangrijk rapport over het paleis dat werd opgesteld door aanhangers van Navalny, de Russische oppositieleider die nu een gevangenisstraf van negen jaar uitzit.
De tekeningen en plattegronden werden bij Insider onder de aandacht gebracht door een anonieme 'digger' die zegt betrokken te zijn bij een groep genaamd "Sect Ze."
Een woordvoerder van de groep laat in een e-mailuitwisseling weten dat ze de documenten en hun bevindingen delen, "omdat we moe zijn van die stomme kop van Poetin en zijn paranoïde, ondergrondse complex willen laten zien". In een later video-gesprek zei de tipgever dat hij zich uitspreekt in de hoop "het einde van het regime dichterbij te brengen".
Kimmage, de voormalige beleidsadviseur van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, zegt dat alle voorbereidingsmaatregelen die Poetin meer dan tien jaar geleden heeft getroffen, aantonen dat hij destijds al ernstig rekening hield met een existentieel conflict met het Westen.
"Vanwege de oorlog in Oekraïne", zegt Kimmage "wordt de felle retoriek van de Russische overheid sterk gekleurd door de binnenlandse politiek. Maar het is ook een angstaanjagende werkelijkheid. Poetin ziet zichzelf in een grote confrontatie met het Westen verwikkeld. De nucleaire dimensie is daar een belangrijk onderdeel van. Hij weet dat hij aan de rand van een vulkaan staat. Hij lijkt niet uit te zijn op een nucleair conflict — Poetin heeft kleinkinderen — maar hij houdt al heel lang rekening met die mogelijkheid. Deze tunnels en deze bunker zijn daar een weerspiegeling van."
