Apotheker Paul Lebbink uit Den Haag is van plan om het dure taaislijmziekte-medicijn Orkambi zelf te maken.
Volgens Lebbink helpt hij daarmee niet alleen alle 750 Nederlandse patiënten met taaislijmziekte uit de brand, maar bespaart hij ook nog eens de schatkist jaarlijks tientallen miljoenen euro’s.
Dat hij daarbij mogelijk het patentrecht schendt, neemt hij voor lief. Het patent voor de productie van Orkambi ligt bij fabrikant Vertex.
Lebbink komt met zijn aankondiging op het goede moment: woensdag debatteert de Tweede Kamer over het huidige geneesmiddelenbeleid. Wat daarbij ook aan de orde zal komen is het patentrecht van farmabedrijven en hoe dit apothekers belemmert om zelf medicijnen te maken.
Minister voor Medische Zorg Bruno Bruins onderzoekt nog wat de mogelijkheden zijn voor apothekersbereiding van medicijnen waarop patent rust.
Bom onder het systeem
Dit patentrecht van farmaceutische bedrijven is al langer een heet hangijzer. Critici stellen dat de farmaceuten hiermee een onaanvaardbaar machtige positie innemen, en dat patiënten daar de dupe van zijn.
De Raad van Volksgezondheid en Samenleving deelt die mening. In een rapport dat twee weken geleden verscheen adviseert de raad minister Bruins een andere aanpak van farmaceutische bedrijven. Saillant: de raad adviseert de minister dat middelen die onder patent zijn, door apothekers bereid mogen worden.
Dat is dus precies wat Lebbink nu doet. Hoogleraar farmaceutische wetenschappen Huub Schellekens van de Universiteit Utrecht noemt het plan van de Haagse apotheker “een bom onder het systeem”.
Orkambi in het basispakket
Als minister en Tweede Kamer het advies overnemen zou dat betekenen dat de prijs van een Orkambipil van 100 euro naar 20 euro kan. Goed nieuws voor patiënten, een financieel horrorscenario voor de farmaceutische industrie.
En dat terwijl Orkambi-fabrikant Vertex nét zo’n lucratieve deal had gesloten met Bruins' voorganger Edith Schippers. Vertex wilde jaarlijks 170.000 euro per patiënt hebben voor het taaislijmziekte-medicijn, wat Vertex 127,5 miljoen euro zou opleveren.
Hoewel Schippers dat te duur vond en naar verluidt een korting van 63 procent vroeg, sloot ze tóch een overeenkomst met Vertex dat een keiharde lobby voerde voor het medicijn. En zo kwam Orkambi in het basispakket. Onduidelijk is wat er precies is afgesproken, en wat de hoogte van het bedrag is dat Vertex toucheert.
Geen onderzoeks- en ontwikkelingskosten
In elk geval veel te hoog, denkt apotheker Lebbink. Hij stelt dat zelfs wanneer Schippers die korting heeft gekregen, de apothekers het medicijn voor een derde van het resterende bedrag hadden kunnen maken. Voor Okambi zou dat neerkomen op een bedrag van 20.000 euro per patiënt per jaar.
Waarom kan de apotheker dat zo goedkoop doen? Omdat apothekers niet de onderzoeks- en ontwikkelingskosten die farmaceuten maken hoeven door te rekenen. “Absurd hoge kosten,” aldus Lebbink. Volgens de apotheker is het probleem dat farmaceuten niet open zijn over de hoogte van die kosten en dat ze gedreven worden door aandeelhouders die alleen uit zijn op winstmaximalisatie.
Hoewel fabrikant Vertex nog niet heeft gereageerd op Lebbinks voornemen, is de apotheker er voor bijna honderd procent van overtuigd dat hij een proces aan zijn broek krijgt. "Laat ze maar komen", zegt hij tegen de NOS.
