Deze Oekraïners hebben het naar hun zin bij hun gastgezin

De oorlog in Oekraïne heeft gezorgd voor een ongekende stroom vluchtelingen richting Europese landen. Volgens de laatste gegevens van de organisatie voor vluchtelingen van de Verenigde Naties, UNHCR, zijn er inmiddels ruim 6 miljoen Oekraïense vluchtelingen in Europa. In Nederland gaat het volgens de data van de rijksoverheid om 71.000 Oekraïense vluchtelingen.

Een van de manieren waarop vluchtelingen uit Oekraïne in Nederland worden opgevangen is een plaatsing bij een Nederlands gastgezin. Dat wordt georganiseerd door een koepel van organisaties, waaronder het Rode Kruis en platform Takecarebnb.

Sinds het uitbreken van de oorlog hebben 4923 gastgezinnen zich gemeld en hebben de screening doorlopen. Bijna 1200 Oekraïense vluchtelingen zijn bij gezinnen geplaatst. Volgens de laatste cijfers van de rijksoverheid kregen tot dusver 53.000 Oekraïners een bed in een gemeentelijke opvanglocatie. De overige Oekraïners hebben zelf onderdak geregeld, bijvoorbeeld bij kennissen.

De media stonden de laatste tijd bol van negatieve berichten over Oekraïners bij gastgezinnen. Zo schreef de Volkskrant dat het na drie maanden begint te schuren in gastgezinnen. Nu.nl meldde in juni dat steeds meer gastgezinnen Oekraïense vluchtelingen niet langer in huis willen. Trouw schreef dat de opvang veel gezinnen zwaarder valt dan gedacht.

Gezin Kunst uit Geldrop, (Noord-Brabant) liet zich niet ontmoedigen door de negatieve berichten en zette door met hun wens om een Oekraïens gezin onderdak te geven, vertellen ze aan Business Insider Nederland. Zij werden gekoppeld aan Olga Samohvalova (moeder), Anna Palii (dochter) en Ljubov Khmelieva (oma), die medio mei zijn gevlucht uit stad Izium nabij Charkiv.

"In ons geval gaat het heel goed. We hebben geluk dat het aardige, beleefde, bescheiden mensen zijn die qua karakter heel goed bij ons passen.", vertelt Ellis Kunst. "Ze zijn rustig en wij zijn rustig. We luisteren naar elkaar, hebben hetzelfde gevoel voor humor, zijn allebei gehecht aan onze privacy, er is een goede match."

Omdat de Oekraïners in een aanbouw wonen, hoeven ze alleen de keuken te delen met het gastgezin. Door de eigen ingang en eigen badkamer is er veel privacy. Ook kunnen ze gebruik maken van de riante tuin en het zwembad.

'Ik heb mijn man overgehaald'

Vanwege de aanbouw vond de familie Kunst dat ze onderdak moesten bieden aan vluchtelingen. "We hebben de mogelijkheid, en op een gegeven moment wordt het tijd om iets voor iemand anders te doen. Ik ben geïnteresseerd in andere culturen, zorgzaam van nature en ontzettend betrokken bij de oorlog, en die combinatie heeft ertoe geleid dat ik meteen enthousiast was om vluchtelingen op te vangen. Het duurde niet lang en ik had mijn man ook overgehaald", vertelt Ellis Kunst.

Tot nu toe heeft de familie geen spijt. "Het verloopt beter dan we hadden verwacht", zegt Ellis Kunst. "Twee dagen in de week als ik van mijn werk thuiskom, dan staat er een heerlijke Oekraïense of Russische maaltijd klaar. Dat is heel erg luxe."

Het gastgezin is positief verrast over hoe de vluchtelingen omgaan met hun situatie. "Het verleden hebben ze nog niet zo lang achter zich gelaten, trauma's moet verwerkt worden. In het heden zijn er praktische zaken die geregeld moeten worden. De toekomst draait om de vraag of ze ooit terug kunnen naar Oekraïne of dat ze hun leven in Nederland willen opbouwen."

Het gastgezin is in ieder geval bereid om onderdak te blijven bieden tot het moment dat het Oekraïense gezin klaar is om een "goede volgende stap" te zetten. Zelfs als dat jaren duurt, blijven de Oekraïners welkom bij het gezin, zegt Ellis Kunst.

Het Oekraïense gezin is hun land ontvlucht nadat ze een maand in een schuilkelder hadden gezeten om zich tegen de Russische granaten te beschermen. Hun stad, Izium, is voor 80 procent verwoest. "Toen we vertrokken, stortte het plafond in onze keuken in en de ruiten vlogen eruit", vertelt Olga. "Op dit moment is er nog steeds geen communicatie mogelijk met de stad en weten we niet of ons huis er nog staat."

Het interview met de Oekraïners wordt overigens gehouden in het Russisch. De vluchtelingen hebben daar geen bezwaar tegen. Zij spreken normaal gesproken zowel Russisch als Oekraïens thuis. Maar de laatste tijd zijn ze overgegaan op het Oekraïens "uit respect voor Oekraïne", hoewel dat niet altijd lukt.

'Nog steeds bang voor vliegtuigen'

De Oekraïners hebben besloten om naar Nederland te vluchten omdat Olga hier een kennis had. "Het belangrijkste voor ons was om Oekraïne te verlaten en ergens heen te gaan waar het veiliger was, want we zijn erg getraumatiseerd na al deze gebeurtenissen. We zijn nog steeds bang voor vliegtuigen en harde geluiden."

Eerst hebben ze twee weken doorgebracht bij de kennis en daarna zijn ze vrij snel gematcht met de familie Kunst. "Wij hebben het naar ons zin hier", zegt Olga. "De familie is zorgzaam, ondersteunend, ze helpen met alles", voegt oma toe.

Voorbeelden zijn hulp met het regelen van documenten, doktersbezoeken en de zoektocht naar een geschikte school voor Anna. "Ze helpen zelfs financieel. Neem bijvoorbeeld avondeten. Ze trakteren ons vaak op een etentje, een toetje, hoewel we ons eten apart houden. Dat is erg mooi. We schamen ons hiervoor, dit is niet gebruikelijk voor ons."

Het gastgezin heeft daarnaast telefoons geregeld voor de Oekraïners en heeft ze voorzien van een tablet, een laptop een e-reader voorzien. Ook zorgde de familie Kunst voor fietsen voor de vluchtelingen en een kennis wist een scootmobiel voor oma Liubov te regelen, die slecht ter been is. "Voor ons is het bijzonder dat er ook op die manier voor ons wordt gezorgd. Wij zijn het gewend dat wij zelf alles moeten kopen", zegt ze.

De relatie met familie Kunst beschrijven de Oekraïners als uitstekend. "We worden uitgenodigd om samen het weekend door te brengen", vertelt Olga. "Dat de familie die drie kinderen heeft, de tijd en de wil vindt om ons te helpen, vind ik bijzonder", aldus Liubov. Zij heeft dankzij de inspanningen van de familie een nieuw kunstgebit gekregen. Daarvoor moest ze naar vier tandartsen, en het gastgezin heeft haar overal naartoe gebracht. Daarnaast heeft de familie Kunst ervoor gezorgd dat het kunstgebit grotendeels vergoed werd door de verzekering.

Voor de dochter, Anna, is dankzij de inspanningen van het gastgezin, een Nederlandse school gevonden. Zij zal daar in september gaan starten. Het kostte wel enige moeite, want veel scholen durfden het niet aan om een leerling toe te laten die nog amper Nederlands spreekt Anna is daarom nu in de vakantie Nederlands aan het leren, zodat ze na de vakantie klaar is voor haar nieuwe school.

'Helpen met een baan vinden'

De familie helpt moeder Olga om een baan te vinden. "Ze sturen mij verschillende vacatures door. Ze helpen ons met allerlei zaken. Ze houden rekening met elk van onze problemen."

De familie is ook tevreden met hun keuze voor Nederland. De eerste indrukken van Nederlanders zijn dat ze vriendelijk, positief en altijd vrolijk zijn. "Als je op straat loopt zie je mensen glimlachen, we hebben in Oekraïne meer mensen die gebukt gaan onder problemen, zorgen, spanning", zegt Olga. Oma vindt dat mensen hier gelukkig lijken. Anna vindt dat Nederlanders altijd heel open zijn. "Als ze iets voor je willen doen, doen ze dat niet uit beleefdheid, maar omdat ze het daadwerkelijk willen. In Oekraïne doen veel mensen dingen uit beleefdheid."

Daarnaast zijn er een aantal dingen die de Oekraïners zijn opgevallen over Nederland. De ov-chipkaart is een uitdaging gebleken. "Je koopt hier een ticket maar daarna moet je ook uitchecken. Wij zijn dat niet gewend. We hebben dat meerdere keren verkeerd gedaan en hadden toen opeens geen geld meer op onze kaart. Wij hebben toen het gastgezin om hulp gevraagd en ze hebben het geld voor ons teruggekregen."

'Toekomst blijft onzeker'

Wat de Oekraïners ook heeft verbaasd, is dat je in Nederland maar beperkt toegang hebt tot de natuur. Oma Liubov legt dat uit: "Wij kunnen in ons land paddenstoelen, bessen en wilde aardbeien plukken in het bos. Zoiets doen mensen hier niet. We kunnen met onze tent naar elk meer gaan, naar elke mooie plek en daar gewoon blijven om te relaxen. Dat is in Nederland niet zo makkelijk."

Dat vinden de vluchtelingen jammer. "De natuur is hier zo rijk en mooi met enorme bomen. De lucht is hier veel schoner. We hebben in Oekraïne meer fabrieken. Het is duidelijk dat ze hier meer aandacht besteden aan het milieu", concludeert oma.

Alle drie de Oekraïners leren Nederlands. Anna zat in de eerste maanden op een speciale school in Helmond waar ze met andere Oekraïense kinderen les Nederlands en Engels kreeg. Nu krijgt ze online Nederlandse les en leest ze samen met Ellis Kunst Nederlandse boeken. Olga bezocht Nederlandse les bij de bibliotheek, maar momenteel is er een zomerpauze. Zij probeert de taal te leren door woorden op te schrijven op post-its. En oma leert Nederlands via een speciaal programma op de computer. Daarnaast probeert ze de namen van producten te leren uit supermarktmagazines en bonnetjes.

Maar de toekomst van de Oekraïense familie in Nederland blijft onzeker, mede doordat de woningmarkt hier potdicht zit. "We zijn teleurgesteld dat Nederland zo dichtbevolkt is, waardoor er problemen met huizen zijn. Voor ons zal het dus moeilijk zijn om een woning te krijgen", zegt Olga. "Voor een bepaalde tijd zijn we hier, maar waar ligt onze toekomst?", vraagt Liubov zich af. "Wij zijn uiteindelijk twee gezinnen en we zouden graag apart willen wonen", voegt Anna toe.

Ze zijn momenteel bezig met het aanvragen van een verblijfssticker in hun paspoort. Met een verblijfssticker kunnen Oekraïense vluchtelingen aantonen dat zij in Nederland mogen verblijven en werken zolang de Europese richtlijn Tijdelijke Bescherming van kracht is, aldus de IND. De sticker is vanaf komend najaar nodig als een bewijs van rechtmatig verblijf.

Hoe hun leven uiteindelijk eruit zal zien in Nederland is dus nog onzeker.. Ondanks hun prettige verblijf bij de familie Kunst, missen ze Oekraïne wel. "Een vaderland is een vaderland", zegt oma Liubov..

LEES OOK: Dit Russische restaurant in Amsterdam noemt zich nu ‘Oost-Europees’, na tientallen haatreacties door de oorlog in Oekraïne