- Oekraïne en Moldavië mogen kandidaat-lid worden van de Europese Unie, zo hebben de EU-leiders donderdagavond besloten.
- Ze moeten daarbij wel aan een hele reeks voorwaarden voldoen en daardoor kan daadwerkelijk lidmaatschap nog jaren duren.
- Volgens premier Mark Rutte heeft de Europese Commissie een “stevig, onbarmhartig eerlijk oordeel” gegeven over wat Oekraine nog allemaal moet doen.
- Lees ook: Nederland geeft verzet op tegen kandidaat-lidmaatschap Oekraïne voor de EU
Oekraïne mag kandidaat-lid worden van de Europese Unie. De 27 regeringsleiders en staatshoofden hebben het onder de Russische invasie lijdende land op een top in Brussel als beoogd toekomstig lid omarmd. Ook Moldavië kan de status van kandidaat-lid krijgen, vindt de EU-top.
De toekenning van het kandidaat-lidmaatschap is vooral van symbolische betekenis om de Oekraïense bevolking en zijn president Volodimir Zelenski toekomstperspectief te bieden nu het land door de Russen in een oorlog is gedwongen. En het is een signaal naar de Russische president Vladimir Poetin.
Het kan nog jaren duren voordat Oekraïne daadwerkelijk EU-lid is, maar de voorzitter van de regeringsleiders, Charles Michel, spreekt van een “historisch moment”. Premier Mark Rutte waakt voor slijtage van zulke zware termen en spreekt liever van “een belangrijke dag”.
Oekraïne moet wel aan een aantal voorwaarden voldoen alvorens het klaarstomen voor het EU-lidmaatschap echt kan beginnen. Zo moet de regering in Kiev de strijd tegen corruptie nog fors opvoeren en moeten de rechtsstaat en democratie worden versterkt.
Dan pas is de weg vrij voor de zogeheten toetredingsonderhandelingen. Die vormen kandidaat-leden stap voor stap politiek, juridisch en economisch om tot EU-lid. Ze krijgen daarbij begeleiding en financiële steun. Wanneer Oekraïne en Moldavië daarmee aan de slag zouden kunnen, laat de commissie in het midden.
Het kan zomaar tien jaar duren voor de twee nieuwe kandidaat-landen volwaardig lid zijn, klinkt het in Brussel.
Rutte: 'Ik had het mis'
Premier Mark Rutte dacht ten onrechte dat de Europese Unie zich zou vergalopperen met het aanbieden van het kandidaat-lidmaatschap aan Oekraïne, concludeert hij nu. Oekraïne heeft heel duidelijk te horen gekregen welke voorwaarden het nog moet vervullen, zei Rutte in Brussel voorafgaand aan de EU-top, waarin het land groen licht kreeg.
"Ik maakte me een beetje zorgen dat de Europese Commissie zou overhaasten" met haar beoordeling van Oekraïne en haar advies over de kandidaat-status, aldus Rutte. "Ik moet zeggen: ik had het mis." De commissie heeft Oekraïne volgens hem niet gespaard en een "stevig, onbarmhartig eerlijk oordeel" gegeven over wat Oekraïne nog moet doen voor het als kandidaat-lid ook echt kan beginnen zich klaar te stomen voor het lidmaatschap.
Nederland voerde wekenlang allerlei bezwaren aan tegen het verlenen van de kandidaat-status aan Oekraïne. Dat zou ingegeven zijn door politieke overwegingen of zelfs emoties en niet door een nuchtere beoordeling of het land al genoeg bij de EU past. Ook waarschuwde Nederland voor scheve ogen bij Balkanlanden die al langer in de wachtkamer van de unie zitten. Inmiddels weegt de symbolische waarde van het kandidaat-lidmaatschap voor het door Rusland belaagde land ook bij Nederland zwaarder dan die bedenkingen.
Voor Oekraïne is het stempel van kandidaat-lid "echt een belangrijk signaal", stelt Rutte. "Dit gaat helpen in het verder motiveren van de Oekraïense strijdkrachten" om zich het Russische leger van het lijf te houden.
