Marihuana wordt in Nederland en daarbuiten steeds vaker gebruikt om pijn te bestrijden en als hulpmiddel tegen andere gezondheidsproblemen, maar hard wetenschappelijk bewijs dat het werkt is er niet.
Wel is medicinaal gebruik van cannabis sinds 2003 toegestaan in Nederland en bij de apotheek verkrijgbaar op doktersrecept.
In de Verenigde Staten wordt de softdrug op nationaal niveau bestempeld als Schedule 1 drug en dat betekent “geen geaccepteerd medisch gebruik” en daarmee ook dat onderzoek moeilijk is. Echter, de verschillende staten voeren hun eigen wetgeving en een aantal heeft ‘mediwiet’ gelegaliseerd.
Er is dan ook steeds meer onderzoek en anekdotisch bewijs dat wiet in verband brengt met de nodige gezondheidsvoordelen als pijnverlichting en hulp in de strijd tegen bepaalde vormen van epilepsie. Daarnaast willen onderzoeker ook meer weten over andere gevolgen voor de gezondheid, zoals een mysterieus syndroom dat wietgebruikers erg ziek kan maken.
Dit is wat we momenteel weten over de werking van marihuana op lichaam en geest.
Marihuana-gebruik wordt gelinkt aan een syndroom dat misselijkheid en overgeven veroorzaakt.
Het lijkt erop dat marihuanagebruik een nadelig gevolg kan hebben, buiten bekende verschijnselen als paranoia en vergiftiging.
Van de 2.500 eerste hulp-bezoeken in de Amerikaanse staat Colorado die in verband werden gebracht met wiet, kwamen de meeste mensen vanwege misselijkheid en overgeven, meer nog dan vanwege vergiftiging of paranoia, blijkt uit onderzoek dat in maart 2019 is gepubliceerd.
In 2004 hebben Australische artsen ook al gekeken naar dergelijke maagproblemen, omdat een vrouw die jarenlang probleemloos marihuana heeft gebruikt ineens dezelfde reacties ging vertonen als die uit het omvangrijke Amerikaanse onderzoek uit 2019.
Zij gaven haar gezondheidstoestand een naam: Cannabinoid Hyperemesis Syndrome (CHS). De ziekte is relatief nieuw en nauwelijks onderzocht, maar volgens onderzoekers hebben mogelijk veel meer mensen er last van dan we nu denken.
"CHS is echt niet heel erg zeldzaam", zei onderzoeksleider Andrew Monte van The UCHealth University of Colorado Hospital van de in maart gepubliceerde studie. "We zien het elke week voorbijkomen bij ons op de spoedeisende hulp."
Van marihuana kan je je beter voelen.
De belangrijkste werkzame stof in wiet is THC, tetrahydrocannabinol. En dat beïnvloedt het beloningssysteem van het brein dat reageert op dingen die ons goed laten voelen, zoals eten en seks.
Door het gebruik van drugs kan dat beloningssysteem gevoelens van euforie veroorzaken. Daardoor kan excessief wietgebruik ook een probleem worden, blijkt uit onderzoek. Hoe vaker je die euforie opwekt, hoe minder je voelt bij andere ervaringen die je beloningssysteem prikkelen.
Op de korte termijn kan het er ook voor zorgen dat je hart sneller klopt.
Binnen een paar minuten na het inademen van marihuana, kan je hartslag stijgen met 20 tot 50 slagen per minuut. Dat effect houdt tot 20 minuten tot drie uur aan.
In dit onderzoek werd niet genoeg bewijs gevonden voor de conclusie dat cannabisgebruik het risico op een hartaanval doet stijgen. Maar pas op als je een jointje rookt: roken op zich verhoogt het risico op hart- en vaatziekten wel degelijk.
Marihuana zou ervoor kunnen zorgen dat je bloeddruk stijgt, maar daar is nog niet voldoende onderzoek naar gedaan.
Marihuanarokers lopen een drie keer hoger risico om te sterven aan de gevolgen van een hoge bloeddruk dan mensen die nooit wiet hebben gerookt, blijkt uit dit onderzoek uit 2017. Een belangrijke kanttekening: de onderzoekers bestempelden iedereen die ooit een jointje in zijn leven heeft opgestoken als marihuanagebruiker.
Dat iemand die ooit marihuana heeft geprobeerd ook een marihuanagebruiker is, is nogal een aanname. In Nederland heeft bijvoorbeeld één op de vijf mensen weleens geblowd (onder 21-jarigen die uitgaan geldt dat voor drie op de vier), maar slechts 4 procent van de Nederlanders heeft in de afgelopen maand geblowd.
Er zijn ook onderzoeken die precies het tegenovergestelde concluderen. Volgens het academisch medisch centrum de Mayo Clinic zorgt cannabisgebruik er bijvoorbeeld voor dat je bloeddruk daalt in plaats van stijgt.
Het lijkt er dus op dat blowen ervoor kan zorgen dat je bloeddruk stijgt, maar er is nog niet genoeg onderzoek om dat helemaal zeker te weten.
Wiet kan ook pijn verlichten.
In hasj en wiet zit de stof cannabidiol, of CBD. Dat zorgt er niet voor dat je high wordt, maar beïnvloedt wel de therapeutische werking van marihuana. Het kan pijn verlichten of zelfs bepaalde soorten kinderepilepsie behandelen.
Uit een nieuw onderzoek blijkt dat cannabis waarschijnlijk een effectieve bestrijder van chronische pijn kan zijn, en dat heeft te maken met zowel CBD als THC. Pijn is volgens dat onderzoek de meestvoorkomende reden dat mensen om medicinale wiet vragen.
Het zou ook werken tegen de pijn die door reuma wordt veroorzaakt.
Een van de redenen dat marihuana volgens wetenschappers helpt bij het verlichten van pijn, is door ontstekingen tegen te gaan, zoals bij reuma.
In 2005 werd er onder 58 patiënten met reuma onderzoek gedaan naar het effect van marihuana. Ongeveer de helft van de patiënten kreeg een placebo en de andere helft kreeg het op cannabis gebaseerde medicijn Sativex. De laatste helft van de patiënten had minder last van pijn en sliep beter. Volgens de wetenschappers werd in andere onderzoeken hetzelfde effect gevonden.
Mensen met een chronische darmontsteking kunnen ook baat hebben bij het gebruik van cannabis.
Cannabis kan ook verlichting bieden voor sommige mensen met een chronische darmontsteking, zoals de ziekte van Crohn, wijst onderzoek uit.
In een publicatie uit 2014 worden de twee onderzoeken beschreven onder mensen met de ziekte van Crohn.
De helft van de patiënten kreeg een medicijn met cannabis en de andere helft een placebo. Onder de patiënten die het echte medicijn kregen, verminderden de klachten in 10 van de 11 gevallen - vergeleken met maar 4 van de 10 gevallen in de placebogroep. Maar toen de onderzoekers het experiment nog eens herhaalden met een lagere dosering CBD, zagen ze geen effecten.
Wetenschappers zeggen dat nog meer onderzoek nodig is voordat we patiënten echt kunnen gaan behandelen met CBD.
Maar marihuana kan ook je evenwicht verstoren.
Marihuana kan je evenwicht verstoren. Het beïnvloedt de activiteit in de kleine hersenen en de basale ganglia, twee hersengebieden die meehelpen aan je balans, coördinatie, reactievermogen en lichaamshouding.
En het kan je tijdsbesef beïnvloeden.
Het gevoel dat de tijd versnelt of juist vertraagt, is een van de meest gerapporteerde effecten van marihuanagebruik. Een overzichtsstudie uit 2012 vond echter geen sterk bewijs voor dit anekdotisch effect.
Een studie uit 1998 onderzocht het effect van THC op de hersenen van vrijwilligers met een MRI-scan. De onderzoekers zagen dat de bloedtoevoer in de kleine hersenen van veel proefpersonen veranderde, hetgeen van invloed kan zijn op de tijdsbeleving.
Van wiet roken kan je ook rode ogen krijgen.
Omdat wiet je aderen verwijdt, kun je er rode ogen van krijgen.
En je krijgt waarschijnlijk een enorme vreetbui.
De vreetkick is geen verzinsel. Zowel recreatieve als zware wietgebruikers hebben de neiging veel te eten als ze roken.
Een recente studie met muizen wijst erop dat marihuana mogelijk een hersencircuit dat normaal de eetlust onderdrukt, omschakelt. Het gevolg is dat we meer gaan eten.
Het gaat om een groep hersencellen die wordt geactiveerd nadat we een flinke maaltijd hebben gegeten en ons het signaal geven dat we genoeg hebben gehad. De geestverruimende stoffen in wiet lijken een component van de eetlustonderdrukkende cellen te activeren, waardoor we ons juist hongerig in plaats van voldaan voelen.
Maar ondanks de vreetbuien heeft marihuana geen effect op het lichaamsgewicht, wees onderzoek uit 2014 uit.
Een deel van de vrouwen heeft betere seks met marihuana.
In een klein onderzoek onder 373 vrouwen kwam naar voren dat vrouwen die vóór de seks marihuana hadden gebruikt, vaker een orgasme bereikten dan vrouwen die geen marihuana hadden gebruikt. Dit gold voor zowel heteroseksuele als voor lesbische vrouwen. In het onderzoek zijn vrouwen met verschillende soorten relaties bevraagd, waaronder getrouwde en samenwonende vrouwen.
Diverse vrouwen rapporteerden dat zij een beter orgasme hadden en een verhoogd libido.
De onderzoekers konden niet vaststellen waarom marihuana dit effect had, maar speculeren dat de stof stress en angst reduceert, wat de weg vrijmaakt voor een betere seksbeleving.
Marihuana kan ook de werking van het geheugen verstoren.
Marihuana heeft ook invloed op je geheugen. De manier waarop de hersenen informatie verwerken, kan veranderen. Wetenschappers weten nog steeds niet precies hoe dit gebeurt. Toch suggereren verschillende studies dat marihuana het kortetermijngeheugen verstoort. Onderzoekers denken dat deze effecten eerder voorkomen bij onervaren of zeldzame gebruikers dan bij zware, frequente gebruikers.
Het is dan ook niet verrassend dat deze effecten direct na marihuanagebruik het duidelijkst zichtbaar zijn, wanneer mensen nog high zijn.
Er nauwelijks bewijs gevonden voor een verband tussen cannabisgebruik en verminderde leerprestaties, bleek uit een rapport van de Amerikaanse wetenschappelijke overheidsorganisatie NASEM. Dit geldt overigens wel voor mensen die al in de puberteit regelmatig een jointje roken. Op die leeftijd met wiet beginnen, verhoogt ook het risico op problematisch gebruik.
Ter nuancering stellen wetenschappers dat hoewel cannabis gelinkt is aan een hoger risico op geheugenverstoring, dat niet betekent dat marihuanagebruik dat risico ook daadwerkelijk heeft veroorzaakt.
Bij sommige mensen kan wiet het risico van een depressie versterken.
Wetenschappers kunnen niet met zekerheid zeggen of marihuana depressie veroorzaakt. Mogelijk zijn depressieve mensen gewoon vaker geneigd te gaan roken. Maar een studie uit Nederland suggereert dat het roken van wiet het risico op depressie kan verhogen bij jonge mensen die een speciaal serotoninegen hebben. Dat gen maakt hen kwetsbaarder voor depressie.
Deze bevindingen worden ondersteund door het NASEM-rapport, dat beperkt bewijs vond dat cannabisgebruik in verband wordt gebracht met een klein verhoogd risico op depressie.
En het verhoogt ook het risico op schizofrenie.
Mensen die kwetsbaar zijn voor het ontwikkelen van schizofrenie, lopen verhoogd risico op schizofrenie bij zwaar marihuanagebruik, blijkt uit een rapport uit 2017.
Marihuana zou kunnen helpen tegen angststoornissen, denken wetenschappers. Maar er zijn ook aanwijzingen dat cannabis het risico hierop juist verhoogt.
Onderzoekers denken dat het mogelijk is dat CBD een nuttige behandeling kan zijn voor angststoornissen, en dat is iets wat verschillende instellingen momenteel proberen te onderzoeken.
Tegelijkertijd stelt dit recente rapport ook dat er waarschijnlijk een verband is tussen marihuana en een verhoogd risico op de meeste angststoornissen, maar dit is wel erg beperkt. Bovendien speelt hier het kip-en-eiverhaal: worden mensen angstig door marihuanagebruik of drijven angstgevoelens hen tot marihuanagebruik?
De meeste wetenschappers zijn het erover eens dat mensen die het meest ontvankelijk zijn voor veranderingen in het brein, degenen zijn die regelmatig marihuana beginnen te gebruiken tijdens de adolescentie.
Een klein onderzoek onder tieners in Europa toonde aan dat er al veranderingen in hun hersenen te zien waren bij het roken van één of twee joints. Het hersenvolume was verhoogd en er was meer grijze stof te zien, dat laatste kan gevolgen hebben voor het verouderingsproces van de hersenen.
De onderzoekers twijfelen nog of het hogere hersenvolume slecht is voor de gezondheid. Maar ze zeggen wel dat normaal is dat het hersenvolume tijdens het verouderingsproces juist afneemt, volgens de National Institutes of Health (NIH).
Uit een internationale meta-analyse van ruim 23.000 jonge volwassenen bleek dat marihuanagebruik het risico op depressie, angst en zelfmoordgedachten kon verhogen.
"Hoewel de oorzaken van de depressieve stoornis multifactorieel en complex zijn, suggereert deze meta-analyse dat de blootstelling aan cannabis een factor zou kunnen zijn die bijdraagt aan depressie op jonge leeftijd," schreven de onderzoekers.
Marihuana heeft een negatief effect op de longen maar het lijkt niet het risico op longkanker te verhogen.
Mensen die regelmatig marihuana roken hebben volgens het rapport meer kans op chronische bronchitis. Er is ook bewijs dat stoppen met roken deze symptomen verlicht.
Cannabis kan volgens onderzoekers niet in verband wordt gebracht met een verhoogd risico op longkanker of hoofd-halskanker als je het vergelijkt met het roken van sigaretten.
Ook andere vormen van marihuanaconsumptie, zoals 'vaping' of eten, zijn niet te koppelen aan een verhoogd risico op kanker.
Er is enig bewijs dat marihuanagebruik tijdens de zwangerschap negatieve effecten kan hebben.
Volgens het nieuwe NASEM-rapport is er duidelijk bewijs dat er een verband bestaat tussen cannabisgebruik tijdens de zwangerschap en een laag geboortegewicht. Anders gezegd: als een zwangere vrouw cannabis rookt neemt het risico toe dat een pasgeborene de couveuse in moet.
Er zijn verder weinig aanwijzingen dat het gebruik van marihuana tijdens de zwangerschap complicaties kan veroorzaken.
Diverse zwangere vrouwen en jonge moeders melden dat cannabis helpt om misselijkheid, pijn, en depressiesymptomen te verlichten. Dit terwijl traditionele pijnstillers tijdens zwangerschap niet zijn toegestaan. Maar deskundigen weten nog te weinig over de gezondheidsrisico's voor baby's. Daarom sporen zij moeders aan zich van marihuanagebruik te onthouden.
Kevin Loria werkte mee aan een eerdere versie van dit artikel.