Het is mogelijk om in 2030 de uitstoot van broeikasgassen met de helft te verminderen ten opzichte van 2019 en zo het klimaatdoel van maximaal 1,5 graden opwarming in zicht te houden. Tot die conclusie komt het VN-klimaatpanel IPCC in een maandag verschenen rapport. Maar volgens de klimaatwetenschappers moeten regeringen, bedrijven en consumenten dan wel nú in actie komen.

De uitstoot van broeikasgassen is het afgelopen decennium verder toegenomen, al is het groeitempo wel afgevlakt. Het is cruciaal om de aarde niet meer te laten opwarmen dan 1,5 graden Celsius vergeleken met de gemiddelde temperatuur vóór de industrialisatie, benadrukt het IPCC. “Aanvullend en direct ingevoerd” klimaatbeleid is nodig, zeggen de wetenschappers. Bij ongewijzigd beleid zal de aarde in het jaar 2100 ongeveer 3,2 graden warmer zijn.

Om klimaatdoelen te halen, is mondiale samenwerking nodig, zegt het IPCC. Wereldwijde verdragen, zoals het Klimaatakkoord in Parijs, zijn belangrijke middelen om nationaal tot meer klimaatbeleid te komen. De wetenschappers adviseren om zo min mogelijk “afgezwakte compromissen” te sluiten en om belangrijke groepen zoals jongeren en lokale gemeenschappen te betrekken bij het klimaatbeleid.

Uiteindelijk is het de bedoeling dat de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen naar ‘netto nul’ gaat. Alle uitstoot die dan nog plaatsvindt, moet worden opgevangen door bijvoorbeeld bomen of technologische toepassingen, zoals filters die CO2 opvangen. Het verminderen van de uitstoot is noodzakelijk in alle sectoren, benadrukken de klimaatwetenschappers. Dat geldt dus ook voor de landbouw en de industrie, waar het IPCC de overgang naar klimaatneutraliteit “uitdagend maar mogelijk” noemt.

De wetenschappers benadrukken dat het belangrijk is fossiele brandstoffen te vervangen door hernieuwbare energie. Zo kunnen biobrandstoffen en groene waterstof op korte termijn een belangrijk alternatief zijn voor olie, gas en steenkool. Mogelijk wordt het "onvermijdelijk" om voor het halen van de klimaatdoelen te vertrouwen op technologische oplossingen, schrijven de wetenschappers. Ze doelen dan bijvoorbeeld op middelen om CO2 af te vangen en op te slaan.

De kosten van de noodzakelijke verduurzaming vallen relatief gezien mee, stellen de wetenschappers in hun jongste rapport. "Het economische voordeel van het beperken van de opwarming van de aarde tot maximaal 2 graden Celsius is groter dan wat het zou kosten als de aarde meer opwarmt."

Tata Steel snapt urgentie klimaatproblematiek

Staalconcern Tata Steel "realiseert zich als geen ander" dat de uitstoot van CO2 omlaag moet. "We snappen de urgentie en realiseren ons dat we stappen moeten maken", zegt een woordvoerster van het bedrijf achter het hoogovencomplex in IJmuiden in reactie op het nieuwe VN-klimaatrapport.

Volgens de studie moeten regeringen, consumenten en ook bedrijven nú in actie komen als we het klimaatdoel van maximaal 1,5 graden opwarming van de aarde in zicht willen houden. Milieuorganisaties herkennen hierin een bevestiging dat klimaatactie niet kan wachten. Bedrijven zouden moeten "vergroenen of verdwijnen" en de politiek zou veel harder moeten ingrijpen om opwarming van de aarde tegen te gaan.

Tata verwijst in zijn commentaar nogmaals naar de vorig jaar aangekondigde versnelling van het verminderen van de uitstoot van schadelijke stoffen. "We werken er nu hard aan om dat vorm te geven", zegt een woordvoerster. Daarbij doet het bedrijf studies naar het overstappen op staalproductie met behulp van waterstof. "We gaan het hart van de organisatie aanpassen. Dat wordt een mega-operatie." Tata hoopt door op termijn grootverbruiker van waterstof te worden deze schonere energiebron een boost te kunnen geven.

In Nederland staat de landbouwsector ook bekend als een grote uitstoter van CO2. Land- en tuinbouworganisatie LTO Nederland kon maandag desgevraagd nog niet reageren op het nieuwe rapport. Ook andere grote uitstoters, zoals luchtvaartmaatschappij KLM en olie- en gasconcern Shell, zijn nog niet met een reactie gekomen.

Actievoerders tijdens een klimaatdemonstratie in Amsterdam in november 2021. Foto: ANP/Evert Elzinga
Actievoerders tijdens een klimaatdemonstratie in Amsterdam in november 2021. Foto: ANP/Evert Elzinga

Het jongste rapport van het VN-klimaatpanel IPCC benadrukt de noodzaak om snel meer te doen om de uitstoot van CO2 te verminderen, zeggen linkse partijen in een eerste reactie.

"IPCC is glashelder", concludeert GroenLinks-Kamerlid Suzanne Kröger. "We moeten razendsnel de CO2-uitstoot terugdringen. De kans om de temperatuurverandering tot 1,5 graden te beperken, glipt door onze vingers. Dus urgente actie en extra ambitie is nodig om energie te besparen en duurzame energie op te wekken."

Christine Teunissen, van de Partij voor de Dieren, spreekt van een "alarmerend" rapport. Het "laat pijnlijk genoeg zien wat is nagelaten en wat nú nodig is om de meest ernstige klimaatverandering nog te voorkomen: gedragsverandering. Dus energiebesparing, meer duurzame energie en vervoer, en minder vlees en zuivelconsumptie".

"De noodklok luidt steeds luider", schrijft PvdA'er Joris Thijssen op Twitter. "Maar het lijkt wel alsof de regeringen van de wereld met hun vingers in de oren zitten", vindt de sociaaldemocraat. "Terwijl de gevolgen steeds voelbaarder worden: extreem weer, bosbranden, onbetaalbare fossiele energie en toegenomen armoede." Het kabinet mist volgens hem een duidelijke visie en oplossingsrichting. "Als verduurzaming iets blijft dat alleen rijke mensen kunnen betalen, gaat het nooit lukken." Hij vraagt om "minder grote woorden van het kabinet en meer grote daden".

LEES OOK: Boris Johnson waarschuwt op klimaattop in Glasgow dat de ondergang dreigt – Joe Biden valt bijna in slaap