Europa is volgens minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra “nauwelijks in staat om het continent te verdedigen”, nu een Russische inval in Oekraïne dreigt. De minister doet de uitspraak in de talkshow Beau “haast met schaamte”. Volgens de kersverse minister heeft de Europese Unie “in geopolitieke zin” nog veel werk te verzetten.

Ook de voortdurende afhankelijkheid van Russisch gas vindt Hoekstra “slecht te verkopen”. Daaraan heeft Europa de afgelopen tien jaar te weinig gedaan, vindt hij. “Daar moet je eerlijk over zijn. Daar hebben we te veel tijd aan verspild.”

Mocht Rusland binnenvallen in Oekraïne en vervolgens te maken krijgen met sancties, dan is het denkbaar dat het land de gaskraan voor Europa dichtdraait. De EU moet daarop voorbereid zijn. Als het zover komt, hoopt Hoekstra op hulp van bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Hij relativeert wel dat dit pas na een aantal “als-dan-scenario’s” aan de orde is.

Afgelopen maandag heeft Hoekstra naar eigen zeggen wel goed overleg gehad met collega’s in Brussel hoe de EU moet reageren, mocht Rusland Oekraïne binnenvallen. Er is onder meer gesproken over een “buitengewoon stevig” sanctiepakket in het geval het tot een invasie komt. Hoekstra hoopt dat het conflict diplomatiek opgelost kan worden. “Maar je moet klip en klaar zijn: als de agressie doorgaat, dan zal dat forse gevolgen hebben.”

Lees ook: Nederland heeft voldoende aardgas voor de winter, ook als er problemen met de Russen komen, zegt minister Jetten

Macron eist opheldering van Poetin over wat Rusland met Oekraïne wil

De Franse president Emmanuel Macron wil vrijdagmorgen in een telefoongesprek met Vladimir Poetin opheldering vragen over de intenties van de Russische president met Oekraïne.

Macron zegt te hopen dat het telefoontje leidt tot een "stevige dialoog en verduidelijkingen". Ook wil hij Poetin een weg naar de-escalatie van het conflict voorstellen. Volgens het Élysée gelooft Macron dat er ruimte is voor diplomatie.

De Franse president herhaalde in een gezamenlijke persconferentie met bondskanselier Olaf Scholz in Berlijn hun gezamenlijke steun aan Oekraïne en dat Rusland "een hoge prijs zou betalen" bij een invasie van het kleine buurland.

De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft zijn onderdanen dinsdagavond opgeroepen kalm te blijven. Volgens hem wordt aangestuurd op een ontmoeting tussen hem en Poetin, in het bijzijn van Macron en Scholz. "Er zijn geen roze brillen, geen kinderlijke illusies, alles is niet simpel. Maar er is hoop", zei Zelenski.

Rusland zegt geen plannen te hebben voor een invasie van Oekraïne, maar eist bindende garanties van de Verenigde Staten en de NAVO dat het land niet zal toetreden tot het Westerse militaire bondgenootschap. Nabij de grens tussen Oekraïne en Rusland is een grote Russische troepenmacht samengetrokken.

Over en weer wordt de druk opgevoerd met de dreiging van sancties op het gebied van onder meer technologie, de toegang tot internationale betalingssystemen en energie.

Sanctiepakket tegen Rusland: export hightech, internationaal betalingsverkeer

Westerse leiders hebben dinsdag overlegd over nieuwe sancties tegen Rusland als dat buurland Oekraïne binnenvalt. De Britse premier Boris Johnson zei na afloop dat de sancties "zwaarder dan ooit" zullen zijn. Een Amerikaanse regeringsvertegenwoordiger zei dat onder meer de export van hightech naar Rusland zal worden beperkt.

Het zou volgens hem onder meer gaan om technologie op het gebied van ruimtevaart, quantum computers en kunstmatige intelligentie. Technologieën die Rusland nodig heeft om zijn industrie te moderniseren en om een vooraanstaande rol te in de ruimtevaart te spelen. Dat laatste is een belangrijke ambitie van de Russische president Poetin.

Premier Johnson liet doorschemeren dat Rusland mogelijk zal worden uitgesloten van het internationale betalingssysteem SWIFT. Johnson zei daarover te overleggen met de VS. "Er bestaat geen enkele twijfel dat dit een zeer krachtig wapen zou zijn", aldus de premier.

Duitsland wil gaslevering Rusland buiten sanctiepakket houden

In reactie op Johnsons uitlatingen zei de vicevoorzitter van de Russische senaat, Nikolai Zjoeravljov dat in dat geval Europa geen gas en grondstoffen meer kan importeren uit Rusland. "Als Rusland wordt uitgesloten van SWIFT, zullen we geen buitenlandse valuta meer ontvangen, maar onze afnemers - met op de eerste plaats de Europese landen - zullen onze waren niet meer ontvangen", aldus Zjoeravljov tegen persbureau Tass.

Persbureau Bloomberg meldt op basis van documenten dat het heeft ingezien dat Duitsland er bij de VS op heeft aangedrongen om de energiesector vrij te stellen, als besloten wordt om Rusland van het internationale betalingsverkeer uit te sluiten. Op die manier zou het Russische gas kunnen blijven stromen. Ook andere Europese landen zouden hier op aandringen.

Ongeveer een derde van het gas dat in de Europese Unie wordt gebruikt komt uit Rusland. De Amerikaanse regering heeft Rusland gewaarschuwd de gasleveranties aan Europa niet als wapen te gebruiken. Ondertussen overleggen de VS met landen in het Midden-Oosten, Noord-Afrika en Azië om in de komende weken meer gas en olie aan Europa te leveren.

Woensdag zullen vertegenwoordigers van Rusland en Oekraïne elkaar in Parijs ontmoeten om over de spanningen tussen beide landen te praten, meldde het kantoor van de Franse president Macron. Frankrijk en Duitsland zullen bij de gesprekken als bemiddelaars optreden.

LEES OOK: Escalatie conflict met Oekraïne leidt mogelijk tot ‘gasoorlog’ met Rusland: doet dat Poetin net zoveel pijn als Europa?