ANALYSE – “That was some weird shit.”
Dat was klaarblijkelijk de reactie van de voormalige Amerikaanse president George W. Bush na de inaugurale speech van Donald Trump op 20 januari 2017.
Ruim een jaar verder zal Bush – en met hem vele anderen – dat nog vaak gedacht hebben. De laatste tijd lijkt president Trump de macht over zijn Trumpistische stuur te verliezen en rijdt hij zich klem in zijn eigen verbale en twitteriaanse capriolen.
Toch zal de hoop bij Democraten en progressieve media dat Trump ten val komt waarschijnlijk vooral hoop blijven. Althans op de korte tot middellange termijn.
Amerikanen zijn murw gebeukt. Ook al zeggen ruim zes op de tien Amerikanen dat de president vaak niet de waarheid spreekt, zijn populariteit lijdt er niet onder.
Republikeinse kiezers blijven en masse achter Trump staan en in het Congres is geen kentering zichtbaar die erop wijst dat de Grand Old Party de handen aftrekt van haar president.
Gevaarlijke realitysoap
Het Amerikaanse presidentschap is verworden tot een realitysoap, waar overigens zowel linkse als rechtse media garen bij spinnen.
In de lof van regisseur Jordan Peele voor collega Guillermo del Toro, die dit jaar de Oscar voor beste film won met The Shape of Water, herkennen we ook de fascinatie van het publiek voor Trump:
"His work reveals an obsession with the eternally forbidden romance between beauty and beast. Guillermo is in love with monsters and lives to show us that we are too."
Zolang Trump geen directe economische of geopolitieke rampspoed creëert, blijven Amerikanen en de wereld – met (gespeelde) weerzin - smullen van zijn optredens.
Maar alle theater en drama kunnen niet verhullen dat uiteindelijk de economische en geopolitieke spanningen oplopen, mede door Trumps koers. De gestrekt-been-tactiek, het zigzaggen van de VS in onderhandelingen over vrijhandel en de harde koers tegenover Iran verhogen de risico’s die boven de financiële markten hangen.
Zwaargewichten in de financiële sector, zoals Ray Dalio, waarschuwen al langer voor de gevaren vanuit politieke hoek.
Adelaar versus draak
Nemen we wat afstand van deze afzonderlijke dossiers, dan zal onderliggend de concurrentie tussen Amerika en China het dominante politieke thema zijn voor de markten de komende jaren. Eurasia Group schreef treffend: “It’s America First meets China, Inc, and something’s gotta give.”
Beijing werpt zijn geopolitieke en economische net steeds wijder uit via het meerdere continenten omspannende Belt & Road Initiative (BRI), maar ook via internationale organisaties zoals de Asia Infrastructure Investment Bank (AIIB) en door middel van militaire uitbreiding.
China laat zich de les niet meer lezen en Amerika is onzeker over hoe daarmee om te gaan. Ook al wordt China in alle Amerikaanse strategische documenten als belangrijkste uitdaging neergezet, een concrete aanpak ontbreekt vooralsnog.
Wel is het Amerikaanse perspectief op China aanmerkelijk pessimistischer geworden: de hoop is vervlogen dat China zijn autoritaire systeem op de schop neemt. China zal zijn model exporteren – misschien niet heel actief, maar wel degelijk via bijvoorbeeld investeringen die geen eisen stellen op sociaal en moreel vlak. Dit zal een gevaar zijn voor de Amerikaanse mondiale positie en liberale democratie in het algemeen.
Trumps handelskruistocht moet ook in dit licht bezien worden: uiteindelijk gaat het niet om wat auto’s meer of minder exporteren en importeren, maar om het voorkomen dat Amerika overlopen wordt door China.
Blok aan het been van aandelenmarkt
Al met al kan de Amerikaanse politiek een blok aan het been worden van de aandelen van bedrijven in de VS - met de 'weird shit' van Trump die zichzelf in steeds moeilijker posities manoeuvreert, zeer ervaren Congresleden die er de brui aan geven vanwege het verziekte politieke klimaat en de steeds grotere wordende kans dat de Democraten tijdens de midterms dit op z’n minst een van de huizen van het Congres in handen krijgen.
Daarbij komt dat bedrijven zich op termijn in hun eigen voet kunnen schieten met het opkopen van eigen aandelen, in plaats van te investeren in eigen personeel, het verbeteren van bestaande producten en diensten of de ontwikkeling van nieuwe vindingen.
En als onze economen gelijk krijgen en de dollar versterkt dit jaar per saldo behoorlijk, dan draagt dit ook niet bij aan de vooruitzichten voor de Amerikaanse aandelen.
Andy Langenkamp is senior politiek analist bij ECR Research en heeft zich gespecialiseerd in de repercussies van geopolitieke en politiek-economische ontwikkelingen op de financiële markten.
