Buigen voor de keizer. In Japan geldt het als een teken van respect. Maar Amerikaanse presidenten worstelen ermee. Is het beleefd om mee te gaan met het Japanse protocol, of juist een teken van onderdanigheid?
President Donald Trump koos er maandag bij zijn ontmoeting met de Japanse keizer voor om niet te buigen. In plaats daarvan knikte hij lichtjes met zijn hoofd.
In 1994 koos toenmalig president Bill Clinton ervoor licht voorover te hellen met z’n rug, terwijl hij zijn handen tegen elkaar gedrukt voor zich hield. Dat was toen de Japanse keizer het Witte Huis bezocht.
Destijds zei een woordvoerder van het Witte Huis: “Presidenten buigen niet en Keizers brengen geen toast uit.” Het toenamalige Hoofd Protocol van het Witte Huis, stelde in een toelichting: “Het was geen bow-bow, als je begrijpt wat ik bedoel.”
Maar er zijn ook Amerikaanse presidenten geweest die diep hebben gebogen voor de Japanse keizer, bijna in een hoek van 90 graden. George H.W. Bush deed dit in 1989 bij de begrafenis van de vorige keizer en Barack Obama heeft dit eveneens gedaan.
Obama werd in 2009 zwaar bekritiseerd door Amerikaanse conservatieven voor zijn buiging. Wat betreft het protocol lag z'n faux pas vooral bij de combinatie van twee verschillende begroetingen: een buiging en een handdruk.
De klassieke begroeting in Japan is een buiging. Maar ook in de derde economie ter wereld is de internationale zakelijke etiquette doorgedrongen. Dus handen schudden is in Japan redelijk gewoon geworden. Een combinatie van de twee, zoals Obama deed, is echter ongebruikelijk.
Obama boog als president eveneens bij een bezoek aan Saudi-Arabië. Trump bekritiseerde dat destijds. Echter, tijdens zijn eigen bezoek als president aan Saudi-Arabië eerder dit jaar leek het erop of ook Trump een buiging maakte.
Respect voor plaatselijke gebruiken is een belangrijk aspect in diplomatieke relaties. Onder het presidentschap van Obama informeerde de Chief of Protocol de staf van het Witte Huis hierover. Deze functie is onder Trump, na 10 maanden, nog niet ingevuld. De vraag is daarom of Trump voldoende op de hoogte is, dat het in Azië nogal nauw luistert met welke gebaren je respect toont (of dat juist nalaat).
Er is wel een kandiaat voor de functie van Chief of Protocol, Sean P. Lawler. Maar die moet nog officieel benoemd worden, na een hoorzitting afgelopen week van het buitenlandcomité van de Amerikaanse senaat.
Lawler vertelde Amerikaanse senatoren afgelopen week met betrekking tot zijn beoogde functie: "Een belangrijk aspect van mijn werk is om schade te voorkomen. Dus één van mijn doelen is om positief naar buiten te treden en de diplomatieke setting te arrangeren voor de president."
