Afgelopen najaar bevonden energieprijzen zich op recordniveaus en sindsdien zijn prijzen fors gedaald. Dat werkt zwaar door op het cijfer voor de gemiddelde prijsstijging in Nederland. In oktober 2023 zijn prijzen van goederen en diensten gemiddeld 0,4 procent lager dan in dezelfde maand een jaar eerder, volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Echter, als je de energieprijzen niet meerekent is sprake van een gemiddelde prijsstijging van 5,1 procent op jaarbasis.

Dat de inflatie in oktober negatief is, komt dus volledig doordat de energieprijzen in oktober 2022 bijzonder hoog waren. Dit is te zien in de onderstaande grafiek, waarbij de donkerblauwe lijn de inflatie exclusief energieprijzen toont. Die ligt dus nog altijd boven de 5 procent.

Forse daling prijzen gas en stroom

De prijsontwikkeling van energie, zoals gas, elektriciteit en stadsverwarming, heeft al geruime tijd een grote invloed op het verloop van de inflatie. Dit komt met name door de hoge prijzen vorig jaar. De prijzen van energie zijn nu een stuk lager dan in 2022.

Voor prijzen van stroom en gas is dit te zien in de onderstaande grafieken op basis van data van financiële vergelijker Pricewise. Het gaat hier om kale energieprijzen exclusief de energiebelasting en btw.

De variabele prijs wordt weergegeven door de kleur oranje (stroom, eerste grafiek) en blauw (gas, tweede grafiek). De bruine of zwarte lijn toont de prijs van stroom- en gascontracten voor 1 jaar vast. Deze is in beide grafieken onderbroken, omdat er toen tijdelijk geen vaste contracten werden aangeboden.

Stroomprijs in oktober 2023 fors lager op jaarbasis

Belangrijk om hierbij te beseffen is dat de huidige tarieven voor stroom en gas nog wel ongeveer drie keer zo hoog zijn als begin 2021.

Volgens de data van het CBS zijn energieprijzen inclusief motorbrandstoffen in oktober 2023 op jaarbasis ruim 40 procent goedkoper.

Op maandbasis hogere inflatie in oktober 2023

Op jaarbasis is nu voor de tweede maand op rij sprake van 'deflatie', ofwel een daling van het gemiddelde prijspeil. In september waren consumentengoederen en -diensten gemiddeld 0,2 procent goedkoper, opnieuw vanwege de sterke daling van energieprijzen.

De daling van de inflatie op jaarbasis wil niet zeggen dat de prijzen in oktober 2023 zijn gedaald ten opzichte van september 2023. Ten opzichte van een maand eerder waren de prijzen voor consumenten volgens de snelle raming in oktober 0,5 procent hoger.

In de supermarkt merken mensen waarschijnlijk nog niet heel veel van de afgenomen inflatie. De prijzen voor voedingsmiddelen, dranken en tabak waren in oktober nog 8,7 procent hoger dan een jaar eerder. In september werden deze goederen 10 procent duurder.

LEES OOK: Deze grafiek laat zien hoe hard de inflatie inhakt op de waarde van je huis