Gebouwen en steden zijn enorme vervuilers, maar beleggers speculeren erop dat ze op een dag meer CO2 zullen opslaan dan ze uitstoten.

Volgens de Verenigde Naties zijn de bouw en exploitatie van gebouwen verantwoordelijk voor 37 procent van de mondiale CO2-uitstoot door energiegebruik. Het IPCC, het klimaatpanel van de VN, schat dat stedelijke gebieden verantwoordelijk zijn voor 72 procent van mondiale emissies.

Verschillende startups willen hier verandering in brengen. Bedrijven die werken aan duurzame bouwontwerpen, de aanschaf van nieuwe materialen en minder energie-intensieve bouwprocessen hebben in 2022 een recordbedrag van 2,2 miljard dollar (ongeveer 2,1 miljard euro) aan financiering binnengehaald, blijkt uit een rapport van vermogensbeheerder A/O PropTech dat dinsdag is gepubliceerd.

Het gebruik van biomaterialen zoals hout en een circulaire benadering van bouwen, kan steden helpen om een ‘koolstofput’ te worden, stelt het rapport. Een koolstofput neemt netto koolstof op.

Volgens het rapport kan in 2050 tot 60 gigaton aan CO2 worden opgeslagen in gebouwen. Dat komt overeen met vier vijfde van de uitstoot die is opgeslagen in het Amazone-regenwoud. Vooralsnog is dit een "hypothetisch cijfer", zegt onderzoeksanalist Catriona Hyland van vermogensbeheerder A/O PropTech tegen Insider.

Dit geeft volgens haar aan dat er een "aanzienlijk potentieel" is. "Maar het gebeurt alleen echt als de koolstof in de kringloop wordt gehouden, dus als het gebouw niet volledig wordt afgebroken en bouwcomponenten op de juiste manier worden hergebruikt en gerecycled." De meeste bouwmaterialen worden momenteel "gedowncycled" en gebruikt voor zaken als het vullen van gaten in het wegdek, legt Hyland uit.

A/O Proptech onderzoeksanalist Catriona Hyland. Foto: A/O Proptech

A/O PropTech, dat is gevestigd in Londen en omgerekend 250 miljoen euro aan vermogen beheert, investeert bedragen tot 10 miljoen euro in startups die helpen bij het vinden van oplossingen voor dit soort uitdagingen.

Meer dan tweehonderd startups hebben sinds 2017 kapitaal geworven bij beleggers in 452 deals, waarmee in totaal 4,5 miljard dollar is opgehaald, aldus het rapport. Het rapport werpt licht op een sector die volwassen wordt: in 2017 was 80 procent van de deals pre-seed en seed, in 2022 is dat aandeel gedaald naar 40 procent.

De sector is nog niet klaar om op te schalen, maar "groeit exponentieel", zegt Lucas Carne, de oprichter van de startup 011h in Barcelona. Dat bedrijf, opgericht in 2020, helpt bij het ontwerpen en bouwen van duurzame woningen. Het heeft tot nu toe 36,6 miljoen dollar opgehaald, na een serie A van 25 miljoen euro in juni.

011h is een van de vele startups die proberen gebouwen milieuvriendelijker te maken. Andere startups richten zich op het vastleggen van koolstof door afgevangen CO2 als bouwmateriaal te gebruiken.

Zo ontwikkelt Seabound, dat wordt gesteund door durfinvesteerder Y-Combinator, technologie om CO2 rechtstreeks van schepen af te vangen. Met een mineralisatieproces wordt koolstof omgezet in een vaste vorm, die het bedrijf als duurzaam materiaal aan bouwbedrijven wil verkopen.

EcoLocked, gevestigd in Berlijn, maakt recepten voor mengsels van beton en biochar die aan beton kunnen worden toegevoegd. Mycelium, in wezen de wortels van schimmels, wordt ook als bouwmateriaal gebruikt.

Hout wordt vaak geroemd als de oplossing, zegt Hyland van A/O PropTech. Er is momenteel een handvol buurten die volledig van hout worden gebouwd, zoals de Mandelabuurt in Amsterdam en de Houtstad in Helsinki.

Bomen slaan hun hele leven koolstofdioxide op en als ze doodgaan, komt die koolstof weer vrij in de atmosfeer. Door de bomen als hout te gebruiken, blijft die koolstof opgeslagen. Er zijn echter ook aanwijzingen dat materialen afkomstig zijn uit beschermde bossen. In het rapport werd opgemerkt dat het vermogen moet worden ontwikkeld om hout te traceren.

De groei van startups gericht op het CO2-negatief maken van steden, is deels te danken aan veranderende wetgeving, blijkt uit het rapport. New York heeft een koolstofbudget voor gebouwen opgesteld, waarbij de uitstoot per vierkante meter nieuwbouw wordt beperkt. De Amerikaanse staten Californië en Colorado hebben eveneens initiatieven genomen om de uitstoot van de bebouwde omgeving te verminderen.

In Europa heeft Frankrijk zichzelf verplicht om in nieuwe gebouwen die door de overheid worden gefinancierd, 50 procent biomaterialen te gebruiken. London stelt een levenscyclusanalyse verplicht voor openbare projecten. Zo'n analyse kijkt naar de impact van een gebouw gedurende de hele levensduur, van bouw en gebruik tot sloop en afvalverwerking.

Volgens Gregory Dewerpe, medeoprichter van A/O Proptech, zullen die analyses steeds meer deel gaan uitmaken van het vergunningenproces voor de bouw. Projectontwikkelaars die niet op een duurzame manier bouwen, zullen later moeite hebben om hun gebouwen te verkopen, zegt hij.

Het team van de startup 011h. Foto: 011h

De komende 30 jaar moeten er veel huizen worden gebouwd, door de groeiende bevolking, snelle verstedelijking en de beperkte woningvoorraad, aldus Dewerpe.

"We hebben niet veel tijd over om een oplossing te vinden voor de klimaatcrisis ... tenzij we beter, groener, goedkoper en sneller gaan bouwen, zal alles wat we vanaf nu doen het probleem alleen maar erger maken in plaats van oplossen. Technologie, samen met enkele aspecten van de biologie, vormen de enige optie", betoogt hij.

Volgens Carne van 011h zijn er nog wel wat hindernissen te nemen.

"Projectontwikkelaars aarzelen om nieuwe oplossingen uit te proberen - materialen, methoden, middelen - die nog niet bewezen zijn en waarmee ze niet vertrouwd zijn", zegt hij. Ook wijst Carne op het gebrek aan samenwerkingsmentaliteit bij ontwerpers, aannemers, projectmanagers en ontwikkelaars. Zij werken vooral afzonderlijk terwijl samenwerking van belang is.

LEES OOK: Met deze 3D-technologie kunnen gebouwen een stuk langer meegaan, maar dan moeten bouwers daar wel gebruik van maken