ANALYSE – Het kan nog wel eens tot 2020 duren voordat er een Brexit komt. Parlementsleden in het Verenigd Koninkrijk zijn erin geslaagd om premier Boris Johnson de controle over de parlementaire agenda te ontnemen. Dat geeft hen de mogelijkheid om woensdag een nieuwe wet aan te nemen die een no deal-Brexit op 31 oktober onmogelijk maakt.
Tijdens een heftige parlementaire zitting dinsdagavond, werkten Conservatieve rebellen samen met de oppositie van Jeremy Corbyn om de controle over het parlement over te nemen. Hierdoor is er ruimte om vandaag wetgeving aan te nemen die een no deal-Brexit blokkeert.
Johnson heeft al aangekondigd dat hij nieuwe verkiezingen wil uitschrijven, waarmee de toon is gezet voor een nieuwe confrontatie op donderdagavond.
Strijd om no deal-Brexit: wat betekent dit allemaal?
De groep parlementsleden gebruikte een motie, SO24, die hen de tijd geeft om een debat te voeren over een nieuwe wet. Die wet zou premier Johnson verplichten om uitstel te vragen voor de Brexit, als hij voor de deadline van eind oktober nog geen deal heeft met de Europese Unie.
De motie werd gesteund door een meerderheid van de parlementsleden. Dat betekent dat vandaag het wetsvoorstel om de no deal te blokkeren zal worden ingediend op naam van oud-minister Hillary Benn.
Dit soort wetsvoorstellen zijn het mechanisme waarmee belangrijke Britse wetgeving wordt doorgevoerd. Gewoonlijk duurt het weken voordat de goedkeuring door het Lagerhuis en het Hogerhuis heen is, maar dit proces zou nu binnen drie dagen moeten worden doorgedrukt.
Dat komt doordat Boris Johnson het parlement vanaf volgende week tijdelijk buiten spel wil zetten. Met die actie wil hij waarschijnlijk voorkomen dat het parlement nog tijd heeft om iets te ondernemen dat de Brexit verder kan uitstellen. Een Schots gerechtshof heeft zich over dat besluit gebogen en weigert er een stokje voor te steken, zoals de tegenstanders van Johnson hadden gehoopt. De rechter zegt dat sprake is van een politiek besluit waar de rechtbanken geen zeggenschap over hebben.
Hoe zal Johnson reageren?
Op Downing Street zal men nu eerst een motie voor vervroegde verkiezingen willen indienen op basis van de "Fixed-Term Parliaments Act". Die wordt alleen aangenomen als twee derde van het parlement daarmee instemt, dus ook een groot deel van oppositiepartij Labour.
Labour-leider Jeremy Corbyn heeft aangegeven dat hij zijn parlementsleden zal instrueren om nieuwe algemene verkiezingen te steunen, maar niet totdat de wetgeving die een no deal-Brexit blokkeert is aangenomen.
"We willen algemene verkiezingen, net als alle andere partijen," zei Corbyn. "Maar de prioriteit is om te voorkomen dat we op 31 oktober een no deal-Brexit uit de EU krijgen, en we zullen wel zien wat daarna komt."
Labour kan Johnson enorme problemen geven
Hogerhuislid Shami Chakrabarti van Labour, vertelde gisteren aan Sky News dat de partij er ook voor wil zorgen dat premier Johnson de datum van de verkiezingen niet tussentijds kan aanpassen. Volgens sommige parlementsleden zou Johnson overwegen om dat te doen.
Labour kan Boris Johnson zo met een flink probleem opzadelen. Als Labour-parlementsleden het verkiezingsplan in eerste instantie verwerpen, zou de Britse regering nog een motie van wantrouwen tegen zichzelf kunnen indienen. Dat zou dan automatisch voor vervroegde verkiezingen zorgen als er binnen 14 dagen geen kabinet met steun van een meerderheid in het Lagerhuis kan worden gevormd. De verdeeldheid van het parlement maakt het onwaarschijnlijk dat zo'n regering er zal komen.
Johnson, wiens tactiek sinds zijn aantreden altijd is geweest zijn tegenstanders angst aan te jagen en steeds uit te dagen, lijkt niet van plan deze route te kiezen. Het is echter maar de vraag of hij nog een andere uitweg kan vinden.
Een Conservatief parlementslid dat dinsdag tegen de regering in opstand kwam, zei tegenover Business Insider: "Ik denk niet dat hij zijn zin krijgt. Tegen het einde van deze week zit hij waarschijnlijk helemaal klem."
