De onderhandelingen over het Britse vertrek uit de EU kunnen naar de volgende fase. De EU-leiders zijn het erover eens dat de gemaakte principeafspraken over de scheiding nu voldoende zijn om nu over de toekomstige relatie te gaan praten.
Het principeakkoord draait om de financiële vereffening, de rechten van EU-burgers en de Iers-Noord-Ierse grens. “We hebben nu zo snel mogelijk de juridisch bindende tekst nodig”, aldus premier Mark Rutte. “Als dat lukt, en we kunnen tegelijkertijd een eerste voorzichtige discussie beginnen over de toekomstige relaties, dan zouden we de schade kunnen beperken. Dat is uiteindelijk mijn doel.”
Britten moeten nu kaarten op tafel leggen
Volgens Rutte is het nu ook tijd dat de Britse premier Theresa May duidelijk maakt hoe ze die toekomstige relatie vorm wil geven. Die mening is ook EU-onderhandelaar Michel Barnier toegedaan.
De Europese Unie heeft het Verenigd Koninkrijk laten weten dat het nog drie maanden heeft om te beslissen wat voor soort handelsdeal het wil gaan sluiten voordat daar concreet over onderhandeld wordt. Hoewel de EU-lidstaten het erover eens zijn dat er genoeg vooruitgang is geboekt in de Brexit-gesprekken, willen ze van May weten wat haar regering nu precies wil bereiken met de onderhandelingen.
Daadwerkelijke onderhandelingen over de toekomstige handelsrelatie van de EU met het VK kunnen daarom mogelijk pas in maart van start gaan; slechts acht maanden voor de EU-leiders een definitieve deal aan het Europees Parlement willen voorleggen.
Premier Mark Rutte zei donderdag dat May haar doelen snel bekend moet maken. "Ze houdt haar kaarten momenteel tegen de borst, wat ik voor de komende fase wel begrijp, het is waarschijnlijk een slimme onderhandelingstactiek. Maar we moeten wel inzicht krijgen in hoe zij de toekomstige relatie met de EU voor zich ziet. Het is tijd voor het VK om een keuze te maken."
May voelt er echter weinig voor om in maart al een concrete positie in te nemen. Ze is bang dat welke duidelijke lijn dan ook de spanningen over de Brexit binnen haar eigen partij weer zal laten toenemen.
Eerst de transitie
Tijdens een Europese top in Brussel liet May donderdag al aan Europese leiders weten dat ze ermee akkoord gaat dat onderhandelingen over een transitieperiode voorrang krijgen. Naar verluidt werd deze boodschap beantwoord met applaus, ingezet door de Duitse bondskanselier Angela Merkel.
"Ik geloof dat dit in het belang is van zowel het VK als de Europese Unie", zei May. "Met een overeenkomst over een transitieperiode kunnen we meer zekerheid bieden aan bedrijven in het Verenigd Koninkrijk en de 27 EU-landen."
Maar de Britse premier kreeg dus ook te horen dat zij duidelijkheid moet gaan verschaffen over de gewenste toekomstige handelsrelatie met de EU voordat de daadwerkelijke onderhandelingen van start kunnen gaan. Minister Philip Hammond van Financiën zei vorige week dat er binnen het kabinet nog geen gesprekken hadden plaatsgevonden over hoe het resultaat van de onderhandelingen eruit moet zien.
Brexit-minister David Davis heeft al voorgesteld om een "Canada plus plus"-deal te sluiten. Hierbij zou het handelsverdrag tussen de EU en Canada (CETA) worden gekopieerd, met toevoeging van een akkoord over het leveren van diensten.
Over zo'n grootse en ingewikkelde deal zou waarschijnlijk meer dan vijf jaar onderhandeld moeten worden. Bovendien zou het akkoord geratificeerd moeten worden door alle nationale en regionale parlementen van alle EU-lidstaten. Het kostte zeven jaar om CETA te realiseren.
De Britse regering komt komende dinsdag bij elkaar om voor het eerst te bespreken hoe ze het eindresultaat van de Brexit voor zich zien.