De weg naar succes is hobbelig en kent veel obstakels en onverwachte tegenvallers. Boyan Slat ervaart dat aan den lijve. De 24-jarige Nederlander is de oprichter van de The Ocean Cleanup, een startup die een werkbare oplossing probeert te vinden voor het plastic afval dat onze oceanen verstopt en verstikt.
Op zijn 16e kwam Slat met een idee om de plasticsoep op te ruimen. Sindsdien werkt hij onafgebroken aan het systeem dat deze ambitie moet realiseren.
Slats systeem kort samengevat: een halve ring van grote plastic buizen met vangnetten eronder vangen het afval op dat door de stroming van de zee wordt aangevoerd.
De onderneming is onderwerp van hevige kritiek door wetenschappers – sommige academici vrezen dat het zeeleven ernstig beschadigd wordt door het systeem. Of dat het systeem door de weersomstandigheden kapot gaat en vervuiling zo verspreidt.
Maar als alles volgens plan verloopt, dan zou Slats systeem de plasticsoep, ook wel bekend als Great Pacific Garbage Patch, oftewel de Kunststofarchipel, binnen 5 jaar opgeruimd kunnen hebben.
Kijk hier naar de lange reis die Slat al maakte:
2010: na te hebben gedoken voor de Griekse kust besluit Slat iets te gaan doen aan de vervuiling door plastic.
Slat, toentertijd 16 jaar, zei eerder tegen Business Insider dat hij meer plastic zag dan vis tijdens zijn duikvakantie.
Weer terug op school zag Slat een presentatie waarin uitgelegd werd hoe alle plastic door de zeestromingen naar verschillende punten gevoerd wordt.
Deze "verzamelpunten" van afval treffen we overal ter wereld aan. Het zwerfvuil van de noordelijke Grote Oceaan, tussen Hawaii en Californië, is ’s werelds grootste drijvende vuilnisbelt. Slat vroeg zich af of dezelfde krachten die het vuil verzamelden, ook gebruikt kunnen worden om het vuil te op te ruimen.
2012: Slat verschijnt in een TEDx-talk en doet zijn plan uit de doeken.
In de TEDx-talk beweerde Slat binnen 5 jaar te kunnen afrekenen met de plasticsoep. De ontdekker van de Kunststofarchipel, Charles Moore, voorspelde eerder dat het opruimen ervan 79.000 jaar zou kosten.
Slat zei dat zijn systeem op "een passieve manier" het plastic zou verzamelen.
Februari 2013: The Ocean Cleanup wordt officieel gelanceerd. 
Hoewel Slats TEDx-talk niet direct aansloeg, werkte hij stug door aan het idee tijdens zijn studie ruimtevaarttechniek aan de TU Delft. Na 6 maanden stopte Slat om zich geheel te wijden aan The Ocean Cleanup, en investeerde zijn enige spaargeld in de startup: 300 euro.
Rond dezelfde tijd ging zijn TEDx-talk viraal en kreeg zijn organisatie een enorm momentum.
Juni 2014: The Ocean Cleanup komt met een haalbaarheidsstudie waaruit blijkt dat het idee een succes zou kunnen zijn.
Een kleine honderd wetenschappers en ingenieurs werkten een jaar lang aan het 528 pagina's tellende rapport.
Computersimulaties toonden aan dat de drijvende constructie in staat was om plastic te verzamelen. De auteurs van het rapport zagen bovendien geen enkel juridisch beletsel om Slats concept uit te proberen.
Ten slotte stelden de auteurs dat de impact op het zeeleven verwaarloosbaar klein zouden zijn.
September 2014: de startup harkt meer dan 2 miljoen dollar bij elkaar in een crowdfundingcampagne.
Meer dan 38.000 mensen uit 160 landen doneerden aan The Ocean Cleanup zodat met de bouw en het grootschalig testen begonnen kon worden.
Juli 2015: na zes expedities tussen november 2013 en juli 2015 concludeert het team van The Ocean Cleanup dat het meeste plastic zich vlak onder de waterspiegel bevindt.
Volgens de startup was dit de eerste keer dat er echt data verzameld werden over de verspreiding van plastic afval op verschillende diepten van de oceaan.
Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat naarmate je dieper komt, de hoeveelheid plastic afneemt. De grootste concentraties plastic bevindt zich aan de oppervlakte, enkele meters daaronder drijft nauwelijks plastic, aldus het team van The Ocean Cleanup.
Augustus 2015: The Ocean Cleanup sluit een "mega-expeditie" af en publiceert de eerste kaart van de Kunststofarchipel in hoge resolutie.
Na aankondiging van de expeditie in april 2015, zet The Ocean Cleanup zo'n dertig boten in om het zwerfvuil in kaart te brengen.
Het expeditieteam stelt een kaart samen waaruit blijkt dat de afvalberg nóg groter is dan aanvankelijk vermoed werd.
"Ik bestudeerde plastic in alle wereldzeeën, maar nooit eerder zag ik zulke grote hoeveelheden als in de noordelijke Grote Oceaan", schrijft oceanograaf Julia Reissner in een online post. "Uit elk sleepnet dat we binnenhaalden kwam meer en meer plastic tevoorschijn."
Juni 2016: De startup test het eerste prototype voor de Nederlandse kust.
Slats eerste model was een bijna 100 meter lange barrière die vuilnis zou verzamelen. Hoewel het team optimistisch was, hadden de leden ook de nodige bedenkingen. Het doel van het experiment, zei Slat, was om data te verzamelen over hoe het concept het in de praktijk zou doen - niet om plastic te verzamelen.
"Ik schat de kans dat het systeem kapot gaat op 30 procent. Hoe dan ook is het een goede test", zei Slat in een post.
Mei 2017: The Ocean Cleanup haalt 21,7 miljoen dollar op (19,3 miljoen euro) voor experimenten in de Grote Oceaan.
Mei 2017: Slat onthult een nieuw ontwerp en vervroegt de lancering van 2020 naar 2018.
Slats initiële ontwerp behelsde een massief plastic reservoir op de zeebodem waarin het verzamelde vuil opgeslagen zou worden. Onder druk van wetenschappers die grote schade voorspelden aan het zeemilieu, besloot Slat tot de inzet van kleinere drijvers met "onderwaterankers".
"Dit systeem beweegt automatisch mee waar er plastic is", zei Slat op een persconferentie.
Juni 2018: de Nederlandse overheid zegt steun toe aan het project.
Het systeem had aanvankelijk geen duidelijke juridische status onder het internationaal recht. The Ocean Cleanup dacht onder Nederlandse vlag te varen, maar naamloze schepen vallen niet onder het internationaal recht. Uiteindelijk tekende The Cleanup een overeenkomst met Nederland waarin vastgelegd werd dat het systeem onder dezelfde regelgeving als andere vaartuigen zou vallen.
"Met de ondertekening van deze overeenkomst toont The Ocean Cleanup dat het vastbesloten is om het systeem in lijn te laten zijn met internationale wetten en normen en met inachtneming van het milieu en de maritieme veiligheid", aldus de startup in een verklaring.
The Ocean Cleanup zei ook dat het systeem onder Nederlandse vlag zou varen.
September 2018: The Ocean Cleanup lanceert het eerste systeem in de Stille Zuidzee.
Begin september kiest Slats team het ruime sop met 600 meter aan drijvers op sleep.
De Maersk Launcher bracht het systeem, beter bekend als System 001, van San Francisco Bay naar het laatste testgebied, zo'n 320 kilometer zeewaarts. Volgens The Ocean Cleanup is het mogelijk om met zestig van dergelijke systemen de zee binnen vijf jaar voor de helft te hebben opgeruimd.
System 001 kostte weliswaar 20,5 miljoen euro om te maken, toekomstige drijfsystemen zullen minder dan 5,3 miljoen kosten.
November 2018: System 001 ging op weg naar de Kunststofarchipel, maar verloor onderweg al plastic.
The Ocean Cleanup hoopte dat System 001 in het eerste jaar 50 ton afval zou verzamelen.
In oktober zou het systeem, dat ook wel naar de naam Wilson luisterde, plastic gaan "oogsten", maar het omgekeerde gebeurde: Wilson verloor plastic, en het probleem was na acht weken nog steeds niet verholpen.
Eind november zei Slat dat het systeem misschien te langzaam bewoog om het plastic te verzamelen. Een andere mogelijkheid was dat trillingen aan het de uiteinden van de hoefijzervormige constructie het plastic wegduwden voor het de mond van de U-vorm bereikte.
December 2018: na een ander mankement keert Wilson terug naar de haven.
Slats team ontdekte dat een 18 meter lang eindstuk van de buis had losgelaten.
Op 31 december schreef Slat dat het te vroeg was om de oorzaak van het probleem te benoemen, maar hij zei te geloven dat dat materiaalmoeheid een rol kon spelen.
Wilson liep niet het risico om over de kop te gaan, noch was er gevaar voor bemanning of zeeleven. De organisatie besloot naar de haven terug te keren omdat ook de sensoren van de drijvers en het satellietsysteem niet goed meer functioneerden. Het team nam meer dan 2.200 kilo plastic mee terug.
Maart 2019: onderzoekers zeggen dat het probleem veroorzaakt wordt door een ontwerpfout of een fout in de productie waardoor scheuren ontstaan.
Na twee maanden onderzoek werd duidelijk dat het probleem lag in een productie- en ontwerpfout. Een barst in de bodem van de pijp werd steeds wijder onder het geweld van de golven.
Ook werd onderzocht in hoeverre het systeem te traag was om het gevangen plastic binnen te houden. besloten werd om Wilson terug te slepen naar thuisbasis San Francisco voor verder onderzoek.
Mei 2019: The Ocean Cleanup kondigt een verbeterd ontwerp aan.
Op 24 mei 2019 kondigde The Ocean Cleanup aan dat het ontwerp een verbetering had ondergaan waardoor alle problemen tot het verleden zouden behoren.
Een van die verbeteringen richtte zich op het ontstaan en groter worden van de scheurtjes tussen de drijver en het eronder hangende scherm dat het plastic moet afvangen. Dit probleem is getackeld door het scherm naar voren te halen en het met riemen aan de pijp te verbinden. Ook zijn de contragewichten verwijderd die moeten voorkomen dat het systeem over de kop gaat. Dit teneinde lichter te worden.
Het team benadrukt dat het systeem niet noodzakelijkerwijs te langzaam is.
"Consistentie is het sleutelbegrip", schrijft het team. "Het systeem moet gewoon altijd sneller bewegen dan het plastic, óf juist altijd langzamer."
Het team heeft plannen om te experimenteren met opblaasbare boeien die het systeem slepen, of een anker dat het systeem vertraagt zodat het op een lagere, maar consistentie snelheid beweegt. In juni vertrekt Wilson weer naar de noordelijke Grote Oceaan.
Lees meer over Boyan Slat:
- Zo werkt de gigantische buis waarmee de 24-jarige Boyan Slat de plasticsoep wil opruimen – bekijk de foto’s vanuit San Francisco
- Boyan Slat haalt uit naar sceptici – ja, zijn plan om de plasticsoep op te ruimen is riskant, maar niets doen is geen optie
- Deze twijfels hebben wetenschappers bij Boyan Slats plan om de oceaan te bevrijden van plastic
- De 24-jarige Boyan Slat gaat beginnen met het opruimen van oceaanplastic – experts twijfelen of zijn methode wel werkt
