- Mensen onder de 60 jaar worden in Nederland voorlopig niet meer met het vaccin van AstraZeneca ingeënt.
- Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid heeft een spoedadvies van de Gezondheidsraad daartoe overgenomen.
- Volgens het Europees Geneesmiddelenbureau is er waarschijnlijk een verband tussen het vaccin en een zeldzame en gevaarlijke combinatie van bloedklachten.
Mensen onder de 60 jaar worden voorlopig niet meer met het coronavaccin van AstraZeneca ingeënt. Dat heeft demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) donderdag bekendgemaakt. Hij volgt daarmee een spoedadvies van de Gezondheidsraad op.
Volgens het Europees Geneesmiddelenbureau EMA is er waarschijnlijk een verband tussen het vaccin en een zeldzame en gevaarlijke combinatie van bloedklachten.
Enkele tientallen mensen in Europa kregen na toediening van het AstraZeneca-vaccin last van bloedstolsels (trombose) en een laag aantal bloedplaatjes (trombocytopenie). De Jonge benadrukt dat het om een zeer zeldzame bijwerking gaat.
Mensen onder de 60 die bijvoorbeeld morbide obesitas of het syndroom van Down hebben, kwamen in aanmerking voor een AstraZeneca-vaccin. Als zij al een eerste prik hebben gehad kunnen ze hun tweede nog wel krijgen.
Het streven blijft om "in de tweede helft van mei iedereen met een verhoogd risico een eerste prik te hebben gegeven", aldus De Jonge. En begin juli moet iedereen die er een wil een eerste prik hebben gekregen. Over de precieze gevolgen denkt hij de komende dagen meer te kunnen zeggen.
Volgens De Jonge zal het besluit 60-minners niet meer met AstraZeneca in te enten "geen grote consequenties" hebben voor de planning van de vaccinatiecampagne, omdat vooral 60-plussers ermee geprikt zouden worden.
Het risico om ernstig ziek te worden of te overlijden door corona is boven de 60 een stuk groter dan bij jongere mensen en daarom gaat het vaccineren met AstraZeneca in die leeftijdscategorie wel door.
Voor jongere mensen is de verhouding tussen het risico en het profijt van het vaccin anders, aldus De Jonge. Daarom wordt er in die categorie nu gestopt. Hij vindt het goed dat er "op de pauzeknop" werd gedrukt zodat het vaccin goed onderzocht kon worden. "De veiligheid van het vaccin moet boven elke twijfel verheven zijn."
Zeldzame trombose
Het ministerie van Volksgezondheid had de Gezondheidsraad gevraagd om een spoedadvies. De Europese toezichthouder voor vaccins, het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA), concludeerde woensdag dat er waarschijnlijk een verband is tussen het vaccin en een zeldzame en gevaarlijke combinatie van bloedklachten.
Enkele tientallen mensen in Europa kregen na toediening van het AstraZeneca-vaccin last van bloedstolsels (trombose) en een laag aantal bloedplaatjes (trombocytopenie).
In Nederland zijn acht meldingen bekend. Bij vier van hen kwamen de bloedpropjes bij de longen terecht. Een vrouw is aan zo'n embolie overleden. Een andere vrouw kreeg ook een hersenbloeding. Het gaat om vrouwen tussen de 23 en 65 jaar.
Het EMA zei ook dat de voordelen van het vaccin groter zijn dan de nadelen, omdat de kans op overlijden aan het coronavirus groter is dan de kans te overlijden aan de bijwerking. Het is aan de landen zelf om hun vaccinatieprogramma in te vullen.
Bart-Jan Kullberg van de Gezondheidsraad lichtte het besluit toe bij de NOS: "Als er een keuze is tussen verschillende vaccins, is het voor de hand liggend om ze zo veilig mogelijk in te zetten. We hebben alternatieven voor die jonge groep die dat kleine risico loopt. Veiligheid moet altijd op nummer 1 staan bij het vaccinatieprogramma. Het is ontzettend naar dat deze bijwerking optreedt maar we moeten zo goed mogelijk de afweging maken en deze vaccins inzetten bij mensen die de minste bijwerkingen krijgen."
GGD's zeggen 9.000 openstaande afspraken af
De GGD's schrappen alle 9.000 nog openstaande afspraken voor een inenting met het coronavaccin van AstraZeneca. Onder hen zijn ongeveer 1.500 mensen van 60 jaar en ouder. Zij krijgen binnenkort een uitnodiging voor een nieuwe afspraak.
De gezondheidsdienst hoopt dat ze in de loop van volgende week allemaal gevaccineerd zijn. Zij krijgen dan alsnog het AstraZeneca-vaccin.
De overige 7.500 afspraken van mensen die jonger zijn dan 60 jaar worden definitief afgezegd. Het is nog niet bekend wanneer zij alsnog aan de beurt zijn en welk middel ze dan krijgen.
De afspraken van de 60-plussers moeten opnieuw worden ingepland om verspilling van het vaccin te voorkomen. Van de inhoud van een flesje AstraZeneca kunnen ongeveer tien mensen worden gevaccineerd. Zodra een flesje is 'aangeprikt', is de inhoud nog 8 uur te gebruiken. Als in periode maar vijf prikafspraken gepland staan, moet dus ongeveer de helft ongebruikt worden weggegooid.
De GGD's vaccineren mensen die in de langdurige zorg werken met AstraZeneca.
Trombosestichting bepleit vrije keuze over vaccin AstraZeneca
Stans van Egmond, directeur Trombosestichting Nederland pleit ervoor vaccinatie met AstraZeneca vrij te geven voor mensen die het wel willen. "En mensen die superongerust zijn moeten ook kunnen zeggen: ik wil het niet. Dat geeft mensen toch ook meer controle en dus rust", zegt ze.
Ze zegt dat de stichting "ongelooflijk veel vragen" krijgt van bezorgde patiënten, die door de wisselende berichten niet meer weten wat de juiste keuze is. "Mensen die bloedverdunners gebruiken bijvoorbeeld of mensen met een erfelijke aanleg voor trombose, en die al trombose hebben gehad."
Ze begrijpt die bezorgdheid, maar zegt ook: "Je kunt de risico's tegen elkaar afwegen en dan wint vaccinatie". "Als je bedenkt dat er in Nederland de afgelopen maanden dagelijks ruim twintig mensen overlijden aan corona, van de ruim 7000 besmettingen per dag, en maar één op de anderhalf miljoen gevaccineerden. Dan kies je waarschijnlijk liever het vaccin. Maar het is een moeilijke afweging als je al bezorgd bent om je gezondheid. Het is moeilijk om die bezorgdheid weg te nemen."
Ze benadrukt dat het bij mensen onder de dertig jaar anders ligt. "Daar is het risico op overlijden door corona heel erg klein, en dan snap ik dat een andere afweging wordt gemaakt."
Ze vraagt zich af wat minister De Jonge voor alternatief heeft op korte termijn. "Want nu zijn er veel mensen onder de zestig met een kwetsbare gezondheid, zoals hoge bloeddruk, diabetes etcetera. Die moeten nu nog langer te wachten op een vaccin, met elke dag weer een risico op een besmetting met het virus en dan een heftig verloop van de ziekte."
Trombose-specialist Hugo ten Cate van het Maastricht UMC vindt het niet nodig te stoppen met vaccinaties met dit vaccin. Hij zei bij de NOS: "Wij vinden het belangrijker dat we voortvarend doorgaan. De gevaren van Covid zijn zo groot en het risico om aan Covid te overlijden is duizend keer groter dan kans op complicaties door het vaccin."
