Het interpreteren van lichaamstaal is niet eenvoudig.
Voorbeeldje: als iemand zijn armen over elkaar kruist, is diegene dan niet in voor contact of heeft ie het gewoon koud?
Als je probeert te achterhalen wat iemand echt denk en voelt, is het handig om te weten naar welke gebaren en gezichtsuitdrukkingen je moet kijken.
Want soms vertellen het lichaam en de gesproken woorden twee totaal verschillende verhalen.
Hier vind je 19 wetenschappelijke inzichten in lichaamstaal, afkomstig van Psychology Today, wetenschappelijke artikelen en enkele leuke boeken.
Het ophalen van de schouder is een universeel teken voor ‘ik weet het niet’.
Volgens Barbara en Allan Pease, de auteurs van The Definitive Book of Body Language, haalt iedereen zijn schouders op.
Lees ook op Business Insider
Biden zet Amerikaanse handelsdeal met VK in de ijskast, terwijl er ‘nog 36 uur te gaan zijn’ voor Brexit-deal met EU
“Dit is een duidelijk voorbeeld van een universeel gebaar voor als iemand het niet weet of een ander niet begrijpt”, schrijven de twee.
“Het is een gebaar dat uit drie delen bestaat. Het laten zien van de handpalmen (ik verberg er niks in), opgetrokken schouders om de keel te beschermen tegen aanvallen en opgetrokken wenkbrauwen, een universeel gebaar voor een onderdanige groet.”
Het laten zien van de binnenkant van de handen is een eeuwenoud gebaar voor eerlijkheid.
Als iemand in een rechtszaal zweert dat hij de waarheid zal vertellen, legt hij een hand op een religieus boek en de andere houdt hij in de lucht, met de binnenkant van de hand richting degene tegen wie hij spreekt.
Dat komt doordat in de westerse samenleving een open hand geassocieerd wordt met de waarheid, eerlijkheid, trouw en onderwerping, schrijven de Peases in hun boek.
“Net zoals een hond zijn hals blootstelt als teken van onderdanigheid of om zich over te geven, gebruikt de mens de handpalmen om te laten zien dat ze ongewapend zijn en zodoende geen bedreiging vormen.”
Het ontbreken van rimpels rond de ogen suggereert een neplach.
De wetenschap is er nog niet over uit of de mens een echte lach kan faken. Een echte lach wordt in de wetenschap een Duchenne-lach genoemd.
Op een zeker moment waren onderzoekers ervan overtuigd dat een echte lach amper te faken was. De echte lach, zeggen ze, is te herkennen aan de kraaienpoten rond de ogen. Als je oprecht lacht, ontstaan er rimpels. Als je doet alsof, gebeurt dat niet.
Als iemand probeert om er vrolijk uit te zien, maar dat niet echt is, ontbreken de rimpels.
Recenter onderzoek, van de Northeastern University, laat zien dat mensen de Duchenne-lach redelijk kunnen imiteren. Zelfs als ze niet echt gelukkig zijn.
Een veilige conclusie in deze: als de rimpels er niet zijn, is de persoon waarschijnlijk niet gelukkig. Maar het feit dat ze er zijn, betekent niet meteen dat iemand vrolijk is.
Opgetrokken wenkbrauwen zijn meestal een teken van ongemak.
Zoals een echte lach zorgt voor rimpels rond de ogen, zorgen angst, verrassing of zorgen ervoor dat mensen hun wenkbrauwen optrekken, schrijft onderzoekster Susan Krauss Whitbourne in Psychology Today.
Dus let erop als iemand zegt dat je nieuwe kapsel je zo goed staat. De wenkbrauwen kunnen je wellicht vertellen dat die opmerking niet helemaal oprecht is.
Een wijzende vinger met een gesloten hand is een vertoon van dominantie.
Als iemand zijn hand sluit en zijn wijsvinger ergens op richt, dan wil degene dominantie uitstralen. Al werkt het niet altijd.
“De vinger is een symbolische knuppel waarmee de spreker zijn toehoorders figuurlijk een pak slaag geeft, zodat ze naar hem luisteren”, schrijven Alan en Barbara Pease. “In ons onderbewustzijn kan het negatieve gevoelens oproepen. De vinger wordt voorafgegaan door een bovenhandse beweging. Een oer-beweging die primaten gebruiken als ze een aanval inzetten.”
Als iemand jouw lichaamstaal kopieert, dan verloopt het gesprek waarschijnlijk goed.
Als twee mensen het goed met elkaar kunnen vinden, dan worden lichaamshouding en gebaren vaak gespiegeld. Als jouw beste vriendin haar benen kruist, doe jij dat ook. Als je een succesvolle date hebt, maken jullie beiden dezelfde handgebaren.
Dit komt doordat we de lichaamstaal van een ander kopiëren als het tussen beiden klikt, zegt psycholoog Barbara Fredrickson.
Maar als ze te lang in je ogen kijken, dan kunnen ze wel eens liegen.
In een poging om eerlijk over te komen, staren sommige mensen die liegen net iets te lang naar je, zolang dat het enigszins oncomfortabel wordt, volgens gedragsanalist en expert in lichaamstaal Lillian Glass.
Of ze staan heel erg stil en knipperen niet met hun ogen.
Oogcontact is een teken van interesse, zowel negatief als positief.
Als iemand je recht in de ogen kijkt, geeft dat een prikkelend gevoel in je lijf.
“Hoe dat gevoel wordt geïnterpreteerd, hangt af van de personen en de omstandigheden”, schrijft Ronald E. Riggio, psycholoog van Claremont McKenna College.
“Aangestaard worden door een vreemde die groot en onheilspellend oogt, kan gezien worden als een bedreiging en een gevoel van angst opwekken. Aan de andere kant: aangestaard worden door een potentiële bedpartner kan opwindend zijn en positief geïnterpreteerd worden, als een seksuele uitnodiging.”
Een groot gebaar straalt kracht uit en het gevoel dat je iets hebt bereikt.
Hoe mensen staan geeft doorgaans goed aan hoe ze zich voelen.
Als iemand achterover leunt en even ontspant, hebben ze waarschijnlijk het gevoel dat ze de controle hebben en voelen ze zich krachtig. Onderzoek wees uit dat zelfs mensen die blind zijn geboren hun armen in een v-vorm de lucht in steken als ze een fysieke prestatie hebben geleverd.
Een gebaar zegt niet zoveel, het gaat om een cluster van gebaren.
Aantrekkingskracht wordt niet gecommuniceerd via een gebaar, maar via een reeks gebaren.
Neuropsycholoog Marsha Lucas zegt dat je bij vrouwen op deze reeks moet letten: “Nadat er oogcontact is geweest kijk ze naar beneden, frunnikt wat aan haar haar en kijkt je dan nog eens aan met haar kin gekanteld.”
Gekruiste benen zijn meestal een teken van weerstand of geen zin hebben in contact en een verkeerd signaal tijdens onderhandelingen.
Gerard I. Nierenberg en Henry H. Calero, auteurs van het boek “How to Read a Person Like a Book,” legden 2000 onderhandelingsgesprekken vast op video. Ze zagen dat er bij de gesprekken waar één van de personen met zijn benen gekruist zat, vaker geen overeenkomst werd gesloten.
“In ons hoofd associëren we gekruiste benen met iemand die niet benaderbaar is”, schrijft psycholoog Travis Bradberry.
Een gespannen kaak, gespannen nek en gefronste wenkbrauwen duiden meestal op stress.
Het zijn allemaal reacties die geassocieerd worden met het limbisch systeem, een deel van de hersens.
“Emoties, het zien van gevaar en erop reageren, net als overleven, zijn allemaal taken die geregeld worden in het limbisch systeem”, schrijft voormalig FBI-medewerker Joe Navarro.
“De bus vertrekt zonder ons en we spannen onze kaak aan, wrijven in onze nek. We worden gevraagd om weer een weekend te werken en onze pupillen vernauwen en we laten onze kin zakken.”
Dit is de manier waarop de mens al eeuwenlang ongemak toont, zegt Navarro.
Als ze regelmatig hun gezicht of handen aanraken, zijn ze waarschijnlijk nerveus.
Navarro zegt tegen Business Insider dat we door de jaren heen onze nervositeit hebben leren uiten zonder het gebruik van woorden.
Een van de meest voorkomende manieren waarop we dat doen? We raken ons gezicht aan en wrijven over de huid van onze hand. Beide manieren zijn een vorm van troost brengen.
“Het is hilarisch om te zien hoe vaak we onszelf aanraken als we stress hebben”, zegt Navarro.
Als ze met je mee lachen, dan vinden ze je waarschijnlijk leuk.
Als iemand om je humor lacht, vinden ze je waarschijnlijk leuk.
Specialisten in de evolutie van de mens zeggen dat humor – en de positieve ontvangst ervan – een onmiskenbare rol speelt in de ontwikkeling van de mensheid. Beide stralen uit dat er een hang naar een relatie is, zowel vriendschappelijk als een liefdesrelatie.
Wijdse, autoritaire gebaren zijn een teken van leiderschap.
Of ze aangeboren of aangeleerd zijn, mensen geven een aantal signalen als ze denken dat ze de leider van een groep zijn, of tenminste iemand proberen te overtuigen dat ze dat zijn.
Daaronder vallen: een kaarsrechte houding, recht op een doel afgaan, handpalmen naar beneden, en een doorgaans open en genereuze lichaamshoudingen.
Een trillend been is een teken van een trillend karakter.
“Je benen vormen het grootste deel van je lichaam”, zegt Susan Whitbourne van de Universiteit van Massachusetts. “Dus als die bewegen, valt dat altijd op.”
Een trillend been geeft meestal irritatie, nervositeit of beide aan, zegt ze.
Een lichte glimlach in combinatie met oogcontact kan een poging tot verleiding zijn.
Uit onderzoek van Riggio blijkt dat er een specifieke glimlach is die mensen laten zien als ze iemand willen verleiden.
Hij schrijft in Psychology Today:
“Ze geven aan dat iemand interesse heeft – een lichte glimlach vergezeld van oogcontact, met een vlugge afwending van de blik, en altijd die glimlach vasthoudend. Interessant genoeg gaat die specifieke glimlach soms samen met onderdanig gedrag (het laten zakken van de kin) of dominant gedrag (trots en langzaam de blik afwenden).
Als de hoeken van de wenkbrauwen niet naar boven en naar binnen staan gericht, is iemand waarschijnlijk niet zo verdrietig als die zich voordoet.
Psycholoog Paul Ekman gebruikt de term ‘betrouwbare spieren‘ voor de spieren in het gezicht die niet aan te sturen zijn.
In zijn boek ‘The Tell‘ legt psycholoog Matthew Hertstein uit hoe Ekmans theorie in de praktijk er uitziet: “Als je iemand bekijkt die in woord en gebaar uitstraalt dat ie verdrietig is, maar de binnenste hoeken van zijn wenkbrauwen staan niet omhoog en niet een beetje naar binnen, dan is die waarschijnlijk niet zo verdrietig als ie zich voordoet. Hij heeft geen controle over deze spieren, ondanks zijn verwoede pogingen.”
Als de ene kant van het gezicht actiever is dan de andere kant, dan zijn de emoties waarschijnlijk niet zo echt als de persoon beweert.
Hertstein schrijft: “Het overgrote deel van de gezichtsuitdrukkingen die emoties verraden, zijn bilateraal. Ze zijn aan beide kanten van het gezicht te zien, in dezelfde mate. De volgende keer dat je een grap vertelt, kijk eens of de lach van degene aan wie je die vertelt symmetrisch is.”