Zelfstandige ondernemers kunnen vanaf deze maand kiezen uit diverse alternatieven om fiscaal vriendelijk pensioen op te bouwen. Maar hoe vergelijk je de voorwaarden en kosten? Z24 biedt overzicht.
Zelfstandigen zonder personeel krijgen meer keuze voor hun pensioenopbouw. Twee nieuwe initiatieven staan in de startblokken: ZZP Pensioen is bezig de laatste details in te vullen van een nieuw product voor zelfstandigen en concurrent BrightNL gaat op 29 januari officieel van start.
ZZP Pensioen is een samenwerking tussen vier belangenorganisaties voor zelfstandigen zonder personeel aan de ene kant en pensioenbelegger APG en diens dochterbedrijf Loyalis aan de andere kant. APG belegt onder meer de pensioenen van deelnemers van pensioenfonds ABP en is één van de grootste pensioenbeleggers ter wereld.
BrightNL kreeg in december een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten en afficheert zich als een partij “voor iedereen die zijn of haar pensioen zelfstandig moet regelen”. Dus ook directeur-grootaandeelhouders en mensen in loondienst zonder pensioenregeling zijn welkom.
Een derde partij die al langer actief is met een pensioenrekening voor zzp’ers – maar ook met bijvoorbeeld een DGA-rekening voor directeur-grootaandeelhouders – is Brand New Day.
ZZP Pensioen kreeg het afgelopen halfjaar relatief veel aandacht als ‘pensioenfonds’ voor zzp’ers. Maar feitelijk is dat niet juist, zo merkte toezichthouder AFM fijntjes op.
ZZP Pensioen is geen werkgeverspensioen maar “een individuele regeling", aldus de AFM. De toezichthouder vindt dan ook eigenlijk dat de term pensioenfonds niet gebruikt moet worden voor ZZP pensioen. Het aangeboden product is goed vergelijkbaar met de twee andere hierboven genoemde partijen.
Pensioenproduct voor zzp’er
De pensioenaanbiedingen van de drie bovengenoemde partijen kennen een aantal gemeenschappelijke punten. Grofweg is het idee dat je als zelfstandige op een geblokkeerde rekening flexibel geld inlegt. Dat wordt belegd in aandelen en obligaties, waarbij het opgebouwde vermogen is vrijgesteld van de vermogensheffing in box 3.
Wie bij de fiscus een aantoonbaar ‘pensioengat’ heeft, kan gebruik maken van mogelijkheid om de ingelegde jaarpremies in te zetten als aftrekpost voor de inkomstenbelasting. Zie ook deze uitleg van de Belastingdienst.
Aan het eind van de rit, vanaf je 60ste of later komt het vermogen vrij en moet dat verplicht in een uitkering worden gestopt. Die keert vaste bedragen uit gedurende een aantal jaren en desgewenst levenslang. Over de uitkeringen moet je wel belasting betalen in box 1 van de inkomstenbelasting.
Voor alle partijen geldt dat ze waarschijnlijk kunnen profiteren van een nieuw wetsvoorstel van staatssecretaris Jetta Klijnsma van Sociale Zaken, dat beoogt de pensioenopbouw van zelfstandigen te beschermen als zzp’ers in de bijstand komen. In dat geval zou het pensioenpotje niet meetellen voor de vermogenstoets die wordt gehanteerd bij het toekennen van de bijstandsuitkering.
Ook moet het mogelijk worden opgebouwd vermogen eerder aan te spreken bij langdurige arbeidsongeschiktheid, maar dat moet dus nog worden vastgelegd in een nieuwe wet.
Maar wat zijn de verschillen tussen de drie aanbieders?
1) Uitkering opgebouwd pensioen
Binnen de fiscale constructie, waarbij het vermogen in de opbouwfase wordt vrijgesteld van de vermogensbelasting, geldt als voorwaarde dat opgebouwd kapitaal aan het eind van de rit in een uitkering moet worden gestoken.
ZZP Pensioen geeft op zijn website aan dat dit in principe via Loyalis gebeurt, een verzekeringsdochter van pensioenbelegger APG. De woordvoerder van Loyalis bevestigt echter tegenover Z24 dat er wel keuzevrijheid is: deelnemers kunnen het opgebouwde vermogen ook bij een andere bank of verzekeraar een uitkeringsproduct aan te schaffen.
Deelnemers kunnen bij ZZP Pensioen kiezen voor een bancaire uitkering, waarbij het geld in tien, vijftien of twintig jaar in tranches wordt uitgekeerd en het restant vermogen bij overlijden naar de erfgenamen gaat. Andere optie is een levenslange uitkering. Dan is de uitkering wat lager en betaal je een premie voor de kans dat je langer dan verwacht leeft. Bovendien gaat eventueel restant kapitaal niet naar de erfgenamen. Wel is het eventueel mogelijk om de uitkering bij overlijden te laten overgaan in een pensioen voor je partner.
Bij BrightNL en bij Brand New Day krijgen deelnemers standaard de mogelijkheid om het opgebouwde kapitaal bij een bank of verzekeraar naar keuze weg te zetten. Dit kan dus een bancaire uitkering zijn met vaste uitkeringsperiode en behoud van het eigendomsrecht over het kapitaal, of een klassieke verzekeringsconstructie met een lijfrenteuitkering.
Zie ook dit artikel op Z24: Uitkeren pensioen? Pas op met verzekeraar
2) Beleggen: wat zijn de mogelijkheden?
Zowel ZZP Pensioen als BrightNL gaan uitsluitend werken met een zogenoemde ‘life-cycle’-aanpak. Dit betekent dat, afhankelijk van beoogde beleggingsduur, de mix tussen aandelen en obligaties min of meer automatisch wordt gereguleerd.
Aandelen kennen op de lange termijn gemiddeld een hoger rendement dan vastrentende obligaties, maar ook een hoger risico op tussentijdse koersverliezen. Naarmate de einddatum nadert waarop het opgebouwde vermogen beschikbaar moet zijn voor uitkeringen, wil je als pensioenbelegger doorgaans geen risico op grote koersschommelingen. Lifecyle-fondsen reguleren dit min of meer automatisch door het aandeel van aandelen in de beleggingsportefeuille te reduceren, naarmate de einddatum dichterbij komt.
Van belang bij dit alles is uiteraard wel hoe er precies in aandelen en obligaties wordt belegd. Een populaire manier om dat te doen is een belegging in fondsen die een brede marktindex volgen, zoals de MSCI Wereldindex met ongeveer 1.700 aandelen uit geïndustrialiseerde landen.
BrightNL geeft desgevraagd aan dat de basis bestaat uit twee beleggingsportefeuilles: een ‘neutraal’ fonds dat voor de helft risicovolle beleggingen in portefeuille heeft (zoals aandelen) en voor de helft risicomijdende beleggingen (zoals staatsobligaties). Het tweede basisfonds is ‘defensief’ en bestaat voor de 75 procent uit risicomijdende beleggingen.
Inhoudelijk kiest BrightNL voor een mix van beleggingsfondsen die brede indices volgen. De totale jaarlijkse kosten mogen hierbij gemiddeld niet boven de 0,2 procent van het vermogen uitkomen. Drie aanbieders zijn geselecteerd: Think ETFs, iShares/Blackrock en Vanguard
ZZP Pensioen heeft drie fondsen opgezet, een aandelenfonds en twee obligatiefondsen. Het aandelenfonds belegt in twee beleggingsfondsen van beheerder Blackrock die respectievelijk de MSCI Wereldindex voor ontwikkelde landen (85 procent) en voor opkomende landen (15 procent) volgen. De twee obligatiefondsen beleggen in indexfondsen van respectievelijk Blackrock en collega Vanguard.
Automatische piloot of niet?
Ook Brand New Day biedt klanten met een ZZP Pensioenrekening indexfondsen aan, waaronder een obligatiefonds en een fonds dat de MSCI Wereldindex volgt en valutarisico’s afdekt. Beide komen van de Amerikaanse specialist Vanguard.
De ZZP Pensioenrekening van Brand New Day werkt standaard met een life-cycle profiel, waarbij de mix tussen aandelen en obligaties automatisch wordt aangepast. “Maar desgewenst kunnen klanten daar ook vanaf wijken door voor een andere verdeling tussen aandelen en obligaties te kiezen,” zegt woordvoerder Bas van Beusekom van Brand New Day. Ook is er de mogelijkheid om kosteloos switchen naar andere fondsen dan de twee basisfondsen.
Woordvoerder Sjaak Zonneveld van BrightNL meldt dat juist bewust alleen is gekozen voor een standaard life-cycle model waarbij de vermogensmix automatisch van meer naar minder risicovol verschuift. “Wij willen werk uit handen nemen en mensen geen lastige keuzes laten maken die verkeerd kunnen uitpakken.”
3) Kosten: wat telt mee?
De opbrengst van beleggen is altijd onzeker, maar dat geldt veel minder voor de kosten. Voor pensioenbeleggers zijn lage kosten dan ook van groot belang. Op de lange termijn kan een jaarlijks verschil van een paar tienden van een procent namelijk veel schelen voor de uiteindelijke opbrengst.
In de tabel hieronder zijn de kosten weer gegeven die respectievelijk ZPP Pensioen, BrightNL en de ZZP Pensioenrekening van Brand New Day op hun sites noemen. Voor Brand New Day is hierbij uitgegaan van een standaardbelegging in BND Wereld Indexfonds (aandelen) en het BND Euro Obligatie Indexfonds.
(klik voor uitvergroting)
Alle drie de partijen rekenen eenmalige kosten, maar voor het uiteindelijke plaatje moet je vooral kijken naar de kosten die jaarlijks worden afgeboekt.
Bij ZZP Pensioen en BrightNL bestaan de jaarlijkse kosten uit een percentage van het opgebouwde vermogen plus een vast bedrag voor administratie. Beide partijen stellen tegenover Z24 dat genoemde kostenpercentages voor administratie en vermogensbeheer alle relevante kosten voor de deelnemer dekken en dat er geen extra onderliggende kosten zijn.
Bijzonder bij BrightNL is dat de eenmalige kosten van 100 euro recht geven op 500 aandelen in BrightPensioen en daarmee zeggenschap. Als er in de toekomst veel deelnemers zijn, kunnen de opbrengsten van het jaarlijkse bedrag van 210 euro per deelnemer voor administratie en vermogensbeheer lager zijn dan de feitelijke kosten. Het jaarlijkse vaste kostenbedrag kan dan omlaag, of het overschot kan uitgekeerd worden aan de deelnemers.
Brand New Day hanteert in tegenstelling tot ZZP Pensioen en BrightNL geen vast bedrag aan kosten per jaar, maar bundelt alle kosten in een percentage dat gekoppeld is aan het vermogen. Per saldo levert dit verschillende kostenprofielen op.
Hoogte opgebouwd vermogen en beleggingstermijn
Bij ZZP Pensioen moet je rekening houden met de combinatie van een vast bedrag van 35 euro per jaar en een percentage van 0,35 procent over het vermogen; BrightNL rekent zoals hierboven aangegeven een hoger vast bedrag van 210 euro per jaar en een iets lager kostenpercentage van 0,2 procent; Brand New Day hanteert alleen een kostenpercentage van 0,59 procent.
Reken je dit door dan ligt het zogenoemde break-even punt bij Brand New Day en ZZP Pensioen op ongeveer 15 duizend euro. Bij een vermogen onder dat bedrag ben je goedkoper uit bij Brand New Day, bij een hoger vermogen bij ZZP pensioen.
In de vergelijking tussen Brand New Day en BrightNL ligt het omslagpunt op ongeveer 54 duizend euro. Boven dat bedrag ben je goedkoper uit bij BrightNL, daaronder bij Brand New Day.
Dit kun je ook in de tijd meten. Stel bijvoorbeeld dat een zzp’er 4.000 euro per jaar opzij zet, ofwel 333 euro per maand. De beleggingen leveren bruto gemiddeld 6,5 procent per jaar op.
Reken je dit door dan is Brand New Day de eerste drie jaar goedkoper dan ZZP Pensioen en daarna is ZZP Pensioen goedkoper. Brand New Day is de eerste acht jaar goedkoper dan BrightNL en daarna is BrightNL goedkoper. Tot slot is ZZP Pensioen bij een inleg van 4.000 euro per jaar de eerste 14 jaar goedkoper dan BrightNL en daarna is BrightNL goedkoper.
Dit soort sommetjes is uiteraard afhankelijk van veel variabelen, zoals de inleg per jaar, het vermogensbedrag dat je opbouwt en dus ook het feitelijke rendement op de beleggingen.
“Onze ervaring is overigens dat op de ZZP Pensioenrekening relatief lage bedragen worden opgebouwd, omdat zzp’ers vaak ook andere potjes reserveren voor hun pensioen, zoals hun bedrijf en woning”, zegt Bas van Beusekom van Brand New Day.
Uit een peiling van ZZP Barometer van eind 2014 kwam naar voren dat 4.000 euro per jaar reserveren voor pensioen een relatief hoog bedrag is voor zzp’ers. In 2015 zouden zzp’ers gemiddeld 2.620 euro willen wegzetten voor een aanvulling op de AOW-uitkering.
(Dit artikel is een aangepaste versie van een eerder publicatie van 22 november 2014. Op dat moment kon ZZP Pensioen op een aantal punten geen gedetailleerde informatie verschaffen. Begin januari 2015 heeft ZZP Pensioen details gegeven over de inhoud van de beleggingen en kosten).
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl
