Alle kinderen tussen vijf en zestien jaar hebben in Nederland recht op
onderwijs. Hun ouders zijn in principe dus verplicht ze naar school te
sturen. (Heeft een jongere op zijn zestiende nog geen zogenoemde
startkwalificatie gehaald, dan moet hij zelfs tot zjn achttiende naar
school.) Je kunt echter wel vrijstelling van de leerplicht verkrijgen. Maar
hoe?
Naar het buitenland
De Leerplichtwet geldt voor alle kinderen die in Nederland staan ingeschreven
of hier verblijven. Als de dertienjarige Laura uit Wijk bij Duurstede zich
dus uitschrijft wanneer ze weggaat, is ze niet in overtreding, bevestigt
voorzitter Carry Roozemond van de organisatie van leerplichtambtenaren
Ingrado.
"Maar zodra zij weer op Nederlands grondgebied is, omdat ze bijvoorbeeld
aanmeert op de Nederlandse Antillen of even naar huis komt omdat ze ziek is
geworden, geldt de leerplicht weer wel voor haar", zegt Roozemond.
De ouders van Laura hadden de gemeente gevraagd of het meisje vrijstelling van
de leerplicht kon krijgen als zij tijdens haar reis onderwijs zou volgen dat
wordt aangeboden door De Wereldschool. Dat opleidinginstituut verzorgt
onderwijs op afstand aan kinderen in het buitenland. De gemeente ging hier
volgens Roozemond terecht niet mee akkoord omdat De Wereldschool geen erkend
onderwijsinstituut is, er niemand met Laura meegaat die haar kan helpen en
ze geen 24-uurs internetverbinding zal hebben.
Dit wil niet zeggen dat kinderen die onderwijs volgen via De Wereldschool
nooit worden vrijgesteld van de leerplicht, legt Roozemond uit. Er zijn wel
diplomatenkinderen en nakomelingen die mee gaan op militaire missies die
onderwijs mogen volgen via dit instituut, maar zij hebben dan wel mensen om
zich heen die als aanspreekpunt fungeren. Roozemond: "Iedere keer dat
er een verzoek om vrijstelling binnenkomt, wordt er een individuele afweging
gemaakt."
Klas overslaan
De leerplicht stopt aan het einde van het schooljaar waarin je zestien bent
geworden of aan het einde van het schooljaar dat iemand twaalf volledige
schooljaren heeft doorlopen. Als je de basisschool in minder dan acht jaar
doorlopen hebt, telt dit alleen wel voor acht jaar. Sla je twee klassen
over, dan kun je op je veertiende dus al twaalf volledige schooljaren hebben
doorlopen en mag je van school.
In het circus of op de kermis wonen
In de leerplichtwet staat verder dat ouders die een "trekkend bestaan
leiden", voor hun kind een vrijstelling kunnen krijgen. Hieronder
vallen mensen die op de kermis of in het circus werken. Schippers niet. Hun
kinderen moeten naar het internaat.
Volgens Roozemond mogen circus- en kermiskinderen echter alleen thuisblijven
als er geen kermisschool met het gezelschap meereist en er ook geen school
is op een redelijke afstand van de standplaats. "Zodra het gezelschap
weer ergens neerstrijkt waar een onderwijsinstelling is, moeten kinderen ook
weer gewoon naar school."
Religieuze bezwaren
Ouders die religieuze bezwaren hebben tegen het onderwijs op alle scholen in
de buurt, kunnen toestemming krijgen hun kinderen thuis te houden. Dit kan
echter alleen als ze net verhuisd zijn of kinderen voor het eerst naar een
(volgende) school moeten.
Bezwaar maken tegen een school waar kinderen het jaar ervoor nog op hebben
gezeten, kan niet. Ouders die om deze reden toestemming hebben gekregen hun
kroost thuis te houden, zijn niet verplicht hen enig ander onderwijs aan te
bieden. Ze hoeven ze dus niet zelf les te geven.
Niet in staat
Evenmin naar school hoeven kinderen die daar om lichamelijke of psychische
redenen niet toe in staat zijn. Uiteraard moeten er wel een arts, psycholoog
of pedagoog zijn die bevestigt dat iemand niet in staat is naar school te
gaan.
Vakantie
Vakantie is geen legitieme reden om niet naar school te gaan. Alleen ouders
die kunnen aantonen dat zij niet tijdens de schoolvakanties weg kunnen,
kunnen toestemming krijgen hun kinderen maximaal twee weken van school te
houden. Deze weken mogen echter niet onmiddellijk aansluiten op een
schoolvakantie.
Sporters?
Kinderen die op een hoog niveau sporten, moeten in principe gewoon naar
school. Wel zijn er voor hen speciale regelingen en onderwijsinstellingen.
Zo kunnen ze bijvoorbeeld op andere tijden lessen volgen en worden ze in
staat gesteld naar bepaalde wedstrijden en toernooien te gaan.
Vervangende leerplicht
Ouders van kinderen die onhandelbaar zijn, kunnen toestemming krijgen hen
vanaf hun veertiende van school te halen en ergens anders onder te brengen.
Vanaf hun vijftiende kunnen kinderen toestemming krijgen niet naar school te
komen, maar in plaats daarvan iets anders te doen. Ze moeten hierbij alleen
wel begeleiding krijgen.
Een jongere die een businessopleiding volgt en een
eigen zaak heeft, kan dus toestemming krijgen in zijn bedrijf te werken.
Maar hij dient hierbij wel nog vanuit school gecoacht te worden.
Andere redenen
Indien ze tijdelijk ziek zijn of als er bijzondere familieomstandigheden zijn,
hoeven kinderen evenmin naar school. En, last but not least, houdt de wet
ruimte voor "andere gewichtige redenen". Wat dit precies kan zijn,
is niet omschreven. Maar wie denkt hiermee te maken te hebben kan de
leerplichtambtenaar om ontheffing van de leerplicht vragen.
Boetes
Wie geen toestemming krijgt en zijn kinderen toch niet naar school stuurt of
zelf niet gaat, is in overtreding. Ouders kunnen voor het ontduiken van de
leerplicht een gevangenisstraf van maximaal een maand krijgen of een boete
van 3.700 euro.
Kinderen vanaf 12 jaar kunnen ook zelf gestraft worden. De gevangenis gaan zij
niet in, maar wel kunnen ze een taakstraf of een leerstaf krijgen of ook een
boete van 3.700 euro.
Lees ook:
Tienerondernemer
hoeft niet meer naar school
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl
