Elk jaar krijgt bijna één op de vijf Nederlanders te maken met agressieve of
misleidende colportagepraktijken, zo becijferde de Consumentenautoriteit
afgelopen week. Zij gaan voor gemiddeld 35 euro het schip in. Het totale
schadebedrag komt daarmee uit op 12 miljoen euro.

De kans is groot dat dat probleem groeit. Nu veel Nederlanders niet meer
telefonisch lastig worden gevallen omdat ze zich hebben aangesloten bij het
Bel-me-nietregister, zoeken bedrijven andere oplossingen om een voet tussen
de deur te krijgen. En die hebben ze letterlijk gevonden: ze komen gewoon
langs. Welke rechten heb je als jij in gladde verkooppraatjes bent
gestonken? Zeven vragen over colportage.

Wat valt er onder colportage?
Iedereen denkt bij colportage alleen aan verkoop aan de deur, van
bijvoorbeeld energiecontracten, leesmappen of alarminstallaties. Maar ook
sommige verkooppraktijken elders vallen eronder. Denk bijvoorbeeld aan de
welbekende Tupperwareparty of verkoopdemonstraties tijdens een busreis of
vaartochtje.

Verkoopavonden voor timeshare-overeenkomsten -waarbij jij het recht koopt om
voor een bepaalde periode gebruik te maken van een vakantiehuisje of
appartement- lijken sterk op colportage-activiteiten. Maar hiervoor gelden
specifieke regels. Je hebt bijvoorbeeld nog langer (tien dagen) de tijd om
zo’n contract kosteloos te ontbinden.

Verkoop van eten, drinken of bloemen aan huis zijn volgens de wet geen
colportage. Dat geldt ook als een verkoper jou op straat aanspreekt om
bijvoorbeeld een krantenabonnement te slijten. Of als jij zelf het
initiatief hebt genomen en bijvoorbeeld een bedrijf hebt uitgenodigd langs
te komen. In dat laatste geval heb je geen reden je overvallen te voelen. Ook
telefonische verkoop is geen colportage. Maar net als bij verkoop aan de
deur heb je hierbij wel een bedenktermijn.

Bij de werving van donateurs voor goede doelen is het cruciaal of er meer aan
vast zit dan alleen een geldbedrag. Ga je een abonnement of lidmaatschap
aan, dan kan sprake zijn van colportage. Een deurcollecte valt daar dus
buiten.

Welke extra rechten heb ik bij colportage?
Bij aankoop van producten of diensten duurder dan 34 euro heb je een
bedenktermijn van acht dagen. Binnen die termijn kun je zonder opgave van
reden de verkoper een brief sturen waarin je aangeeft van aankoop af te
zien. De verkoper is verplicht betaalde bedragen terug te storten.

De ontvangen producten moeten wel terug naar de verkoper. Het makkelijkst is
het om het bedrijf te verzoeken het product zelf op te halen. Als jij de
spullen zelf terugstuurt, ben jij namelijk verantwoordelijk voor de
verzending en dus aansprakelijk voor eventuele schade of verlies. Zorg jij
toch zelf voor verzending, doe dit dan aangetekend en verzekerd.

Aan welke regels moet de verkoper zich houden?
Hij moet zich onder andere kunnen legitimeren, bij aanvang van het gesprek
melden dat hij iets wil verkopen en jou op de bedenktijd attenderen.

Een contract is pas rechtsgeldig als beide partijen de overeenkomst hebben
getekend en het contract in tweevoud is opgemaakt. Ook moeten het adres van
de verkoper en jouw bedenktermijn van acht dagen op de papieren staan.

Wat moet ik doen als niet aan die eisen is voldaan?
Laat de verkoper weten dat de overeenkomst niet voldoet aan de inhoud- en
vormvereisten en daarom nietig is. Doe dit bij voorkeur schriftelijk, om
misverstanden te voorkomen.

Veel verkopers beginnen het gesprek met de mededeling dat ze langskomen
voor een 'onderzoek'. Is een latere aankoop dan rechtsgeldig?
Dat hangt ervan af. Als de overeenkomst is gesloten door misleidende of
verkeerde informatie (dwaling, in juridisch jargon) dan kun je deze
vernietigen, laat de Consumentenautoriteit desgevraagd weten. Maar heeft de
verkoper naast het onderzoek ook het commerciële doel van het gesprek
aangegeven, dan is geen sprake van misleiding.

Hoe voorkom ik ellende met contracten waarom ik niet heb gevraagd?
Laat je niet overhalen een handtekening te zetten als je niet van plan bent
iets te kopen of een abonnement af te sluiten. Voor iets dat 'gratis' en
'vrijblijvend' is, is je krabbel echt niet nodig. Voel je ook niet verplicht
om iets te kopen.

Wees verder spaarzaam in het verstrekken van persoonlijke gegevens, zoals je
bankrekeningnummer of je mobiele telefoonnummer. En lees voor je iets
ondertekent kritisch de kleine lettertjes door. Hoe lang zit je aan dat
abonnement vast? Hoeveel moet je precies betalen? En hoe kun je het contract
opzeggen? Een handig hulpmiddel bij verkoop aan de deur is de deurwijzer
die consuwijzer heeft samengesteld.

Wat zijn mijn rechten als een product niet onder de Colportagewet valt?
Je hebt dan dezelfde rechten als bij verkoop in een gewone winkel. Zodra het
bedrijf een deugdelijk product heeft geleverd is ruilen geen recht, maar een
gunst.

Mag iedereen zomaar langs de deuren om producten te verkopen?
Dat hangt af van de plaatselijke verordening van de desbetreffende gemeente.
In veel gemeenten is een ventvergunning verplicht. De voorwaarden hiervoor
verschillen per woonplaats.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl