Risicobeheer banken
Gisteren naar Tegenlicht
gekeken, waarin veel rake dingen werden gezegd, maar ook gek genoeg een
nogal verkeerd beeld werd gegeven van modellen die banken gebruik(t)en bij
het bepalen van risico. De Tegenlicht-site
geeft hier toelichting:
“Value at Risk (VaR) is een mathematisch model waarmee bankiers berekenen
hoeveel kapitaal zij verplicht in kas moeten hebben. Doordat het model er
vanuit gaat dat de toekomst hetzelfde zal zijn als het verleden en de
mogelijkheid van extreme gebeurtenissen wordt genegeerd, leidt het model
volgens Triana tot een veel te optimistische inschatting van de risico’s .
Door de risico’s zo laag in te schatten kunnen banken toe met (te) kleine
kapitaalbuffers.”
Dit is wel een erg eenzijdige voorstelling van zaken: de wikipagina over VaR
geeft een veel beter overzicht van wat het is, wat de terechte kritiek erop
is en hoe het misbruikt wordt.
Extreme gebeurtenissen
Een bekende fout is te denken dat VaR een mechanisch handelsmodel is waaruit
automatisch acties (kopen/verkopen) volgen. Maar risicomanagement is niet
het exact voorspellen en voorkomen van rampen. Het is een vak met VaR als
hulpmiddel, en iedere risicomanager zal zeggen dat nadenken, gezond verstand
en kwalitatieve beoordeling van posities onmisbaar zijn.
Verder is er niemand die de mogelijkheid van extreme gebeurtenissen negeert –
je zou wel gek zijn. Ook zijn ze tot vervelens toe in de media beschreven:
denk aan hoe bekend het begrip ‘black
swan’ (die van Taleb) is geworden.
Ook gaat het VaR-model er niet van uit dat de toekomst precies hetzelfde is
als het verleden. Het gaat erom dat ‘extreme gebeurtenissen’ per definitie
zeldzaam zijn. Dus meestentijds werkt alles ongeveer ‘normaal’, net als in
het dagelijkse leven dus. Over de extremen heeft VaR weinig of niks te
zeggen.
Gezond verstand
Doen alsof mensen in de financiële wereld dit niet beseffen en dat er gezond
verstand nodig was, doet je ten eerste afvragen waarom de De Nederlandsche
Bank (DNB) in de aanloop naar de kredietcrisis niet tijdig heeft ingegrepen
(als het dan toch zo duidelijk was).
Ten tweede is het niet goed voor de discussie die echt gevoerd moet worden –
ook ik zie de schade die een te grote, met schulden overladen financiële
industrie veroorzaakt heeft. Stroman-argumenten aanvallen is echter
contraproductief. Het geeft geen inzicht in hoeverre wetten veranderd moeten
worden, hoe banken zich moeten aanpassen en hoe de maatschappij zich moet
aanpassen.
De oplossing die gesuggereerd werd: ‘terug naar vroeger’, toen de bankiers nog
‘bankierden’ en verder niks, is zonder concrete invulling niet meer dan een
nostalgisch verlangen naar een mooiere wereld. Het ontkent de aard van de
‘extreme gebeurtenissen’ waar alles om begonnen is.
Ook als de banken een eigen vermogen van dertig procent moeten aanhouden,
zullen er bedrijven failliet gaan en economische rampen gebeuren. Waarbij ik
hoop dat banken dan zowel gezond verstand gebruiken als de hulp van
mathematische modellen. Want, zoals voormalige riskmanager Aaron
Brown zegt: “Institutions with good risk management fail often and fail
fast, institutions with bad risk management fail only once.”
China en Japan
Als je kijkt naar het nieuws van vandaag dan zie je één thema dat met de dag
belangrijker wordt: de spanningen tussen China en Japan. “China
Tensions On The Rise”
"Political pressures in both the U.S. and China are straining ties
between the two superpowers. President Barack Obama, under attack by
Republican nominee Mitt Romney for being soft on China, said Monday he is
asking the World Trade Organization to rule that Beijing is illegally
subsidizing autos and auto parts.
Mr. Romney, who has been running ads in Ohio criticizing the president on
trade policies toward China, called the move "too little, too late."
Chinese leaders, meanwhile, are under internal pressure to appear tough and
please the military during China's own leadership transition, which gets
under way this fall. They are facing off with Japan and other regional
powers over ownership of several Pacific islands. Some major Japanese
companies on Monday shut factories in China following an outbreak of
anti-Japan demonstrations over the weekend.”
Het is niet moeilijk om een extreem vervolg hiervan te bedenken – Wereldoorlog
comin’ up – maar toch schat ik de kans dat de V.S. en China morgen elkaar
beschieten laag in. Wat iets anders is, dan dat je deze ontwikkeling moet
negeren, integendeel.
Handelsoorlog
Er is nu al sprake van een
handelsoorlog, maar dat komt helaas veel vaker voor, ook in Europa:
De jongste dreiging: “Noren willen importheffing op kaas verhogen"
"De Noorse regering wil de importheffing op kaas, vlees en enkele andere
levensmiddelen verhogen. Het land koerst daarmee af op een ruzie met de
Europese Unie.” Al te simpele risicomodellen die er vanuit gaan “dat de
toekomst hetzelfde zal zijn als het verleden”, geven nu een waarschuwend
signaal af voor de inwoners in Wijk
bij Duurstede - mogelijk ook in Utrecht, Tiel en Deventer, de rest van
Nederland hoeft nog geen inval van de Vikings te verwachten.
Jacob Jurg is verbonden aan AFS en
verantwoordelijk voor nieuws en research. De informatie in deze column bevat
geen individueel beleggingsadvies of aanbeveling tot het doen van bepaalde
beleggingen.
Volg de markten op Z24 Beurs
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl