Suiker en vet strijden al tijden om de dubieuze titel van grootste dikmaker.
Iedereen denkt wel te weten dat een romige avocado of een botervette vis niet goed is voor de lijn. En dat ontbijtgranen met veel toegevoegde suikers en vruchtensapjes ook niet echt bevorderlijk zijn als je op je gewicht wilt letten.
Ondertussen weten wetenschappers steeds beter wat er precies gebeurt in onze lichamen als we grote hoeveelheden vet, dan wel suiker tot ons nemen.
Vet en suiker worden zelden apart van elkaar gegeten. Zoete donuts worden bijvoorbeeld gefrituurd en vormen zo een onweerstaanbare combinatie van suiker en vet.
Maar er is steeds meer bewijs dat vet, als het geïsoleerd wordt gegeten, helemaal niet bijdraagt aan gewichtstoename. Aan de andere kant zijn er al vele studies die hebben aangetoond dat suiker op zichzelf wel een echte dikmaker is.
En dat is niet alles. Uit recent onderzoek blijkt dat het drinken van zoete frisdrank het risico op overlijden vergroot, zeker bij mensen die minstens twee glazen per dag drinken.
Professor Aaron Carroll van The Indiana University School of Medicine omschreef het als volgt in zijn boek The Bad Food Bible: How and Why to Eat Sinfully: "We weten één ding over vetten. Vet eten veroorzaakt geen gewichtstoename. Sterker nog: het kan mogelijk zelfs helpen wat kilo's te verliezen."
Dat betekent dat romige avocado's, vette zalm en smakelijke noten onderdeel uit zullen moeten maken van je voedingspatroon. Als je ze tijdens de gekte van vetvrije diëten in vooral de jaren negentig hebt afgezworen, is het hoog tijd ze weer op het menu te zetten.
'The proof is in the pudding'
Om te kunnen bepalen of suiker of vet de grootste boosdoener is, helpt het om mensen met elkaar vergelijken die vetarme of juist suikerarme diëten volgen.
Keer op keer blijkt uit dergelijke onderzoeken dat mensen die weinig vet eten niet afvallen, maar ook geen andere gezondheidsvoordelen ervaren, zoals verminderde kans op ziektes.
Maar mensen die veel vette producten eten en hun inname van geraffineerde koolhydraten als granen met toegevoegde suikers, wit brood en witte rijst drastisch terugbrengen, raken wel kilo's kwijt en zien de risico's op ziektes ook slinken.
De Engelse uitdrukking 'the proof is in the pudding' geldt bij de link tussen suiker en gewichtstoename dus wel heel letterlijk.
In een recent onderzoeksoverzicht dat is gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift The Lancet hebben wetenschappers meer dan 135.000 mensen in achttien verschillende landen vergeleken die ofwel vetarm ofwel suikerarm eten. Mensen die weinig vet op het menu hebben staan lopen een groter risico op een hartaanval en hartziektes, terwijl mensen die weinig suiker consumeren daar juist minder kans op lopen.
De uitkomsten waren zo duidelijk dat de onderzoekers concludeerden dat de wereldwijde voedselrichtlijnen heroverwogen moeten worden.
Wat er gebeurt als we weinig vet eten?
De uitkomsten zijn des te zorgelijker omdat mensen die minder vet proberen te eten vaak de volle en romige ingrediënten vervangen door producten die vol suiker en andere koolhydraten zitten.
Tijdens een acht jaar durende proef waar bijna 50.000 vrouwen aan meededen hebben wetenschappers ongeveer de helft op een vetarm dieet gezet. Ze verloren niet of nauwelijks gewicht en zagen ook de risico's op ziektes als borstkanker, darmkanker en hartproblemen niet afnemen, terwijl dat wel de bedoeling is van gezond eten.
Een deel van het probleem is wat we gaan eten ter vervanging van vet voedsel. Veel van de kant-en-klare vetarme producten zitten vol met suiker en andere koolhydraten. Kijk maar eens op het etiket van muesli, een granenreep en yoghurt en je zult zien dat ze veel suiker bevatten.
Ondertussen blijkt dat die suikers juist erg bijdragen aan gewichtstoename. Uit een overzicht van vijftig onderzoeken naar voeding en gewichtstoename dat is gepubliceerd in het tijdschrift Food and Nutrition Research blijkt dat mensen meer aankomen naarmate ze meer bewerkte granen eten, zoals in muesli.
Dus terwijl vetarme producten door marketeers worden neergezet als manier om af te vallen, dragen ze in werkelijkheid misschien wel meer bij aan extra kilo's dan producten met veel vet en minder koolhydraten.
Het is goed om in elk geval te onthouden dat vet een essentieel onderdeel is van je voedingspatroon en suikers, ondanks dat ze alom aanwezig zijn, niet. Het is misschien moeilijker de hoeveelheid suiker die je consumeert terug te dringen, maar dat is zeker de moeite waard.
