‘Reken niet op ons; wij gaan uw groei niet financieren’. Dat is de boodschap van de banken aan het Nederlandse bedrijfsleven. Maar wie legt het geld dan wel op tafel?
Voorzitter Boele Staat van de Nederlandse Vereniging van Banken stelde eerder
dit jaar dat “bedrijven op zoek moeten naar alternatieve financiering” voor
hun activiteiten. Banken staan niet te springen om leningen te verstrekken.
Een directielid van de Rabobank herhaalde die boodschap deze week. Tegen een
groep van honderden grote klanten zei hij, dat ze voor hun krediet vaker op
zoek moeten naar andere financiers dan de banken.
Ironie
De ironie zal niemand ontgaan. Het is alsof de dealer zijn klanten hun
verslaving verwijt. Maar zo ziet de wereld er na het knappen van de
kredietzeepbel blijkbaar uit. Banken zijn bezig hun balans op te schonen en
te versterken, en zien risicovolle debiteuren liever gaan dan komen.
Ook zijn banken veel voorzichtiger geworden, waardoor het proces van
kredietverlening duurder is en - bij de huidige lage rente - kleine
kredieten voor de bank al snel verlieslatend zijn.
Een land als Nederland, waar het bedrijfsleven altijd relatief zwaar op
bankkrediet hing, heeft veel last van de nieuwe zuinigheid van de banken. Er
moeten daarom snel alternatieven komen voor het bankkrediet.
Maar het ontwikkelen van nieuwe financieringvormen- en bronnen kost tijd. Tijd
die met name het Nederlandse midden- en kleinbedrijf (mkb) niet heeft.
Gelukkig groeit het aantal plannen om het financieringsgat te vullen de
laatste tijd snel. Z24 neemt de belangrijkste initiatieven door.
NL Ondernemingsfonds
Zo luidt de werktitel van een nieuw beleggingsfonds dat het Nederlandse
Midden- en Kleinbedrijf (mkb) aan nieuw vreemd vermogen moet helpen.
Initiatiefnemer Euronext Amsterdam wil samen met ING, ABN Amro, Rabobank,
Robeco en pensioenfondsbeheerder MN Services een fonds oprichten, dat gaat
beleggen in mkb-obligaties die aan de Amsterdamse beurs worden genoteerd.
Met name voor pensioenfondsen zou dit een manier kunnen zijn om het mkb van
geld te voorzien. Pensioenfondsen kunnen en mogen nauwelijks in illiquide
schuldpapier van individuele bedrijven beleggen.
De banken blijven in dit model verantwoordelijk voor de beoordeling van de
kredietaanvraag – dat is hun expertise – maar nemen het krediet niet zelf op
de balans.
Een fonds als dit lijkt een logische manier om het kredietprobleem aan te
pakken. Maar voorlopig is het alleen nog maar een plan. Er zijn veel
partijen bij betrokken, wat de slagingskans niet vergroot.
Mkb-obligaties
Middelgrote bedrijven kunnen ook direct naar de beurs om via plaatsing van een
obligatie geld op te halen op de Amsterdamse beurs Alternext. Financiële
dienstverlener Keijser Capital gaat binnenkort voor boekenketen
DeSlegte/Selexys proberen om aan particuliere beleggers voor 15 miljoen euro
MKB-obligaties te verkopen.
Een plaatsing voor incassobureau Credit Management in mei van dit jaar verliep
niet al te succesvol. Het is dus afwachten of dit instrument het Nederlandse
bedrijfsleven echt kan helpen.
Ook ander financiële dienstverleners springen in het gat. Mkb-beurs NPEX
probeert bedrijven en geldschieters buiten de banken om bij elkaar te
brengen door deelnemende bedrijven gestandaardiseerde mkb-obligaties uit te
laten geven.
Mkb-obligatiefonds
Bestaande, winstgevende bedrijven met minimaal een miljoen omzet kunnen
binnenkort misschien ook terecht bij het Capital Credit Fund van NEOS
Business Finance.
Het is de bedoeling dat institutionele beleggers geld storten in het fonds,
dat vervolgens wordt uitgeleend aan goedlopende MKB-bedrijven. Op de website
van NEOS staat hoopvol te lezen ‘Launching soon’. We wachten af.
Kredietunie Nederland
Een bedrijf met geld over, helpt een bedrijf met een kredietvraag. Zowel bank
als belegger blijven buiten de deur. Dat is het idee achter de kredietunie.
Enkele oud-bankiers richten onlangs de Kredietunie Nederland op, een
koepelorganisatie voor sectoraal of regionale gespecialiseerde kredietunies.
Inmiddels zijn er drie pilots bedacht: een kredietunie voor de autobranche,
voor bakkerijen en een regionale voor de regio Amersfoort.
Microfinanciering
Een paar jaar geleden ging Qredits van start, een verstrekker van kleine
leningen voor startende bedrijven. Het is een samenwerking van de drie grote
Nederlandse banken en het Ministerie van Economische Zaken en het ministerie
van Sociale Zaken.
Tot nu toe heeft Qredits ruim 3000 microkredieten verstrekt. Behalve geld
krijgt ongeveer de helft van de startende ondernemers ook advies en coaching
van de organisatie. Qredits heeft geen winstoogmerk.
Crowdfunding
De snelste weg naar een gat in de markt is natuurlijk via het internet. De
kredietcrisis was nog niet uitgebroken, of de eerste initiatieven om banken
te omzeilen bloeiden op.
Crowdfunding is hot en hip, maar of dergelijke informele kredietovereenkomsten
het echte antwoord zijn op het financieringsprobleem van het mkb, is de
vraag. Al was het maar omdat, zodra crowdfunding echt groot, wordt de
toezichthouders in het geweer zullen komen.
Gesecuritiseerde MKB-leningen
Misschien gaat de oplossing toch juist van de oude banken komen. Als zij de
grotere leningen aan het mkb bundelen in pakketjes, laten waarderen door
kredietbeoordelaars en doorverkopen aan institutionele beleggers, krijgen ze
weer ruimte op de balans voor nieuwe leningen.
Ja, dit klinkt precies als de financial engeneering die ons juist in de
kredietcrisis heeft gestort. Maar dat de securitisering van Amerikaanse
rommelhypotheken faliekant mis is gegaan, betekent niet dat we het
instrument voor altijd moeten afschrijven.
Lees ook op Z24.nl:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl