Volkswagen is zeker niet het eerste bedrijf dat de werkelijkheid naar zijn hand probeert te zetten. Zes andere zaken waarin een bedrijf knollen voor citroenen verkocht. Troostende gedachte voor de Duitsers: grote concerns weten de affaires te overleven, kleinere ondernemers gaan er aan onderdoor.  

1. Omo Power

Een klassieker uit de Nederlandse bedrijfsgeschiedenis uit 1994. Soep en zeep-concern Unilever was er begin 1994 van overtuigd een revolutionair wasmiddel te hebben uitgevonden: Omo Power. In de ontwikkeling waren honderden miljoenen guldens geïnvesteerd en het resultaat was inderdaad spectaculair. Door mangaan toe te voegen, waste Omo vele malen schoner dan alle andere bestaande wasmiddelen.

Er was echter een probleempje: Omo was zo krachtig dat er na meerdere wasbeurten gaten in het textiel konden ontstaan. Wist Unilever ervan? Concurrent Proctor & Gamble, die het nieuwe product van Unilever meteen was gaan testen, in elk geval wel.

Eerst waren ze bij Proctor & Gamble diep onder de indruk, maar als snel sprongen ze een gat in de lucht toen ze doorkregen dat het middel schade aan textiel kon veroorzaken.

Ze lieten het wasmiddel meteen daarop ook nog eens door TNO testen. De Delftenaren kwamen tot dezelfde conclusie: met name bij hogere temperaturen is niet al het textiel bestand tegen de power van Omo. Na enkele maanden haalde Unilever het wasmiddel uit de schappen. Trouw schreef in 1994 dit artikel over het debacle en de achterliggende oorlog tussen de wasmiddelenfabrikanten.

2. Extra duur Puur & Eerlijk Ecologisch toiletpapier, chemisch gebleekt

"Speciaal geselecteerd onbewerkt papier 100% gerecycled", stond er achter op de verpakking van het Puur & Eerlijk toiletpapier van Albert Heijn in 2011. Een klant vond dat vreemd - waarom zou je onbewerkt papier recyclen als toiletpapier? - en schakelde De Keuringsdienst van Waarde in (klik hier voor de aflevering).

Ecologisch toiletpapier, was dat niet grijs, goedkoop en pijnlijk om je billen mee af te vegen? Dit papier was wit en comfortabel zacht. Wat bleek? Vrijwel al het toiletpapier komt in elk geval deels van oud-papier, ook het Puur & Eerlijk papier. Gerecycled was het dus wel, maar uiteindelijk blijkt de Duitse fabriek de boel gewoon te bleken met chemische middelen. Iets wat door de Duitse fabrikant niet openlijk werd toegegeven, maar bleek toen de gids voor overleg moest bellen met zijn baas en vergat zijn microfoontje uit te zetten.

3. De winstverdriedubbelaar, aandelenlease

Aandelenlease, de term doet nu alle nekharen overeind staan. Maar eind jaren negentig waren honderdduizenden Nederlanders nog niet zo achterdochtig als het op financiële producten aankwam. Het kwam er op neer dat je deels belegde met eigen geld, en deels met geleend geld. Als de koers steeg, profiteerde je van een hefboomeffect. Je kreeg namelijk ook het rendement - minus natuurlijk wat kosten voor de bank en de rente over de lening - over het geleende geld. Tel uit je winst!

Probleem was dat de banken hele kekke namen verzonnen voor dit soort producten. Legio Lease, een dochter van Bank Labouchere wat weer een dochter was van verzekeraar Aegon, noemde zijn product de winstverdriedubbelaar. Toen de koersen tijdens de dot.com-crisis niet stegen maar kelderden, werd de winstverdriedubbelaar een verlieskatalysator.

Eigen schuld dikke bult? Niet volgens de Autoriteit Financiële Markten en later ook de rechter. Een beschermingsconstructie was op zijn plaats geweest en de verkopers hadden niet altijd duidelijk gemaakt dat het ging om beleggen met geleend geld.

4. Lekkende borstimplantaten

Wat doe je als je borstimplantaten maakt die lekken? Dan houd je dat stil, want het gaat net zo lekker met de zaken. Het Franse bedrijf Poly Implant Prothèse verdiende tot 2011 fors aan implantaten terwijl het al in 2000 gewaarschuwd was dat de implantaten minder veilig waren.

De siliconen implantaten van de Franse fabrikant bleken 30 procent meer kans op lekkages te hebben dan die van de concurrentie. Aanvankelijk werd gevreesd dat de implantaten, die van goedkoper materiaal waren gemaakt om de kosten te drukken, ook kankerverwekkend zouden zijn. Dat laatste is nooit overtuigend bewezen, maar de implantaten waren wel goed voor een hoop ongemak, irritatie en teleurstelling.

5. Paardenvlees verkocht als rundvlees

Het paardenvleesschandaal is eigenlijk een hele reeks aan schandalen, want een trits aan vleesverwerkers en restaurants konden de verleiding niet weerstaan om het goedkopere paardenvlees in rundvleesproducten te verwerken.

Het begint begin 2013 met diepvrieslasagne van een Franse producent die meteen uit de schappen wordt gehaald. Het is het startschot voor velen om vlees te gaan testen. Vleesverwerker Willy Selten uit Oss blijkt een van de zondaars. Oud-medewerkers klappen uit de school en vertellen hoe er stelselmatig paardenvlees door rundvlees wordt gemengd (hier bij EenVandaag).

Ook grote namen worden getroffen. De beroemde gehaktballetjes van Ikea? Deels paard. In Nederland krijgt ook de ontmaskering door Het Parool van de vermaarde Amsterdamse biefstuk van Steakhouse Piet de Leeuw in de Noorderstraat in Amsterdam veel aandacht. Het Zuid-Amerikaanse rundvlees bleek Argentijns paard.

6. Zuinige auto's die niet zuinig zijn

Volkswagen is niet de enige autofabrikant die de graag de schijn ophoudt. Eigenlijk bezondigen ze zich er allemaal een beetje aan, in elk geval de grote merken. Wie een zuinige auto koopt, moet niet verbaasd opkijken als de auto in de verste verte niet in de buurt komt van het door de fabrikant opgegeven verbruikscijfer. Per 100 kilometer verstookt een automobilist vaak twee liter diesel meer dan 'in de folder', zo blijkt uit cijfers.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl