Van Oekraïne zelf, noch van het Westen heeft de Russische president Vladimir Poetin veel te vrezen bij zijn poging delen van Oekraïne los te weken van Kiev. Zijn grootste vijand is de fragiele staat van de Russische economie.
Wie met een machiavellistische blik kijkt naar Poetins strategie kan een gevoel van bewondering niet onderdrukken. In enkele dagen tijd wist hij een nederlaag, zijn marionet Janoekovitsj werd verjaagd uit Kiev, deels in zijn voordeel om te buigen.
Natuurlijk, zijn oorspronkelijke doel, een ongedeeld Oekraïne dat deel uitmaakt van zijn door Rusland gedomineerde Euro-Aziatische Unie, is vervlogen. Maar het alternatief is voor Poetin niet minder aanlokkelijk.
Hij heeft de Krim definitief losgeweekt van Oekraïne en ook het oosten van het land lijkt hij in zijn greep te krijgen zonder dat het westen daar iets aan wil of kan doen. Of de twee landsdelen uiteindelijk deel uit gaan maken van Rusland of dat ze, net als bijvoorbeeld Abchazië en Zuid-Ossetië in Georgië, marionettenstaatjes worden, doet er minder toe.
Recessie in Rusland niet ondenkbaar
Toch neemt Poetin met de invasie van de Krim en wellicht Oost-Oekraïne een enorm risico. Nog voordat er sprake is van daadwerkelijk sancties of maatregelen vanuit het Westen, kelderde de Russische roebel ten opzichte van de dollar. De koers dook maandag zelfs onder het niveau van februari 2009, het hoogtepunt van de financiële crisis.
De daling van de roebelkoers kent twee hoofdschuldigen. Ten eerste zijn daar de beleggers die hun aandelen in Russische bedrijven van de hand doen. De BBC citeerde maandochtend de Russische handelaar Artem Argetkin die aangaf dat iedereen nu wil verkopen. De MICEX, de belangrijkste beursindex in Moskou, verloor maandagochtend meer dan tien procent.
Maar beleggers zijn niet de enigen die hun Russische bezittingen zo snel mogelijk in harde dollars of euro's om willen zetten. Ook de Russische bevolking, ongeacht of ze voor- of tegen Poetin zijn, helpt een handje mee.
De Roebelcrisis van 1998 ligt veel Russen nog vers in het geheugen. Uit vrees dat hun roebels hun waarde gaan verliezen, haastten sommige Russen zich zondag naar het wisselkantoor om zoveel mogelijk dollars of euro's te bemachtigen. Zondagochtend zaten de eerste particuliere wisselkantoren al zonder dollars.
Of een nieuwe roebelcrisis in het verschiet ligt, is moeilijk te zeggen. De Russische centrale bank heeft nog wel wat middelen om de val van de munt te dempen. Zo verhoogde zij de rente maandag tot 7 procent. Daarnaast beschikt Rusland, in tegenstelling tot in 1998 nog over voldoende buitenlandse reserves.
Russische recessie
Een volledige economische meltdown is dan ook niet te verwachten. Maar voor een recessie moet Poetin wel vrezen.
In 2013 groeide de economie met nog maar 1,3 procent, tegen 3,4 procent in 2012. De Russische economie heeft maar een klein zetje nodig om in een recessie te belanden. (zie de afbeelding hieronder, klik voor vergroting).
De Oekraïense crisis zou dat zetje weleens kunnen zijn. Er was al een kapitaalvlucht aan de gang vanuit opkomende economieën zoals Rusland, zoals Z24's Eline Ronner eerder schreef. Op dit moment neemt die uitstroom in het geval van Rusland nog veel harder toe.
Tweede probleem is de hoge rente. Die helpt weliswaar de val van de roebel te stoppen en de inflatie in te dammen, maar is ook funest voor de groei omdat krediet veel duurder wordt.
Derde probleem, al is dat niet heel urgent, is de export, die voor 70 procent bestaat uit olie en gas. West-Europa mag afhankelijk zijn van Russisch gas, Rusland is net zo afhankelijk van de euro's die het daarvoor krijgt.
Het gas zal dus wel stromen, dat was zelfs tijdens de Koude Oorlog het geval. West-Europa zal echter wel gaan kijken naar alternatieven voor Russisch gas op de lange termijn zoals schaliegas of gas uit Noord-Afrika. En dat is een grimmig vooruitzicht voor het aan oliedollars en gas-euro's verslaafde Moskou.
Lees door
Splitsing Oekraïne: wat zijn de gevolgen voor de economie?
Obligatiereus Pimco: reken maar op financiële schokgolf, als het misgaat in Oost-Oekraïne
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl